بورس از آخر اول شد

گروه بورس- بازدهی یک معیار قابل اعتنا برای انتخاب بازار هدف برای سرمایه‌گذاری در همه کشورهاست. در ایران نیز این قاعده رعایت می‌شود و از سوی دیگر با وجود تنوع نهادهای مالی موجود در کشور انتخاب یک سرمایه‌گذاری مناسب خیلی نمی‌تواند سخت و غیرقابل تحلیل باشد. بازارهایی همانند «بورس، طلا، ارز، مسکن، بانک و…» از جمله نهادهای مالی هستند که سرمایه‌گذاران و حجم نقدینگی‌ها در بین همه آنها در گردش است.
در این میان بورس براساس آمار موجود اوضاع ناامیدکننده‌ای را در سال گذشته بر جای گذاشته است و در مقایسه با سایر بازارها از لحاظ بازدهی در میان همه تبلیغات‌ها و دعوت‌های مسوولان بورس و حتی زیر سوال بردن آمارها از آخر اول شده و در بین پنج بازار سرمایه‌گذاری رتبه آخر را کسب کرده است. براساس گزارش‌های موجود بازدهی شش بازار سکه، طلا، دلار، مسکن، سپرده‌ بانکی و بورس طی سال ۹۰ نشان می‌دهد بازار سهام برخلاف سال ۸۹، گوی رقابت را به سایر بازارها واگذار کرده و از آخر اول شده است.
به گزارش فارس، اقتصاد پر از حاشیه و بازارهای مملو از نوسان و سود و زیان‌های هنگفت سال ۹۰ درحالی به پایان رسید که بررسی وضعیت بازارهای چندگانه برای سرمایه‌گذاری خرد و کلان حکایت از پابرجا بودن تفکرات سنتی و عدم بلوغ بازارهای مدرن و کارآمدی چون بازار سهام دارد.
دنیا به کام سکه‌بازان
بر این اساس، بررسی وضعیت بازدهی سرمایه‌گذاری شش بازار سکه، طلا، دلار، مسکن، سپرده‌ بانکی و بورس در سال گذشته نشان می‌دهد بازار سکه که در سال ۸۹ به طور میانگین ۵۰ درصد سود به همراه داشت، در سال پیش با میانگین بازدهی ۱۰۹ درصدی، در صدر سایر بازارها ایستاده است. این درصد بازدهی خیره‌کننده ناشی از عواملی چون افزایش نرخ جهانی طلا، تشدید نقدینگی و حاکم بودن تفکرات سنتی در خرید سکه به دلیل کم‌ریسک بودن، عدم کنترل نقدینگی توسط دولت و افت ارزش ریال، رویه‌های غلط بانک‌ مرکزی و رشد قابل توجه نرخ دلار و… به دست آمد.
ابتدای سال قیمت هر سکه بهار آزادی حدود ۳۹۰ هزار تومان بود اما در نتیجه عوامل یادشده و هجوم مردم برای خرید سکه از بانک که گاه با مسافرت شهرستانی‌ها به تهران و تشکیل صف‌های شبانه و طولانی همراه بود، بهای هر قطعه سکه حتی به بیش از میلیون تومان هم بالغ شد اما در پایان سال گذشته به حدود ۸۱۵ هزار تومان رسید. به این ترتیب آن دسته از افرادی که اول سال اقدام به خرید و در پایان سال مبادرت به فروش سکه کرده بودند به راحتی و با کمترین ریسک ۱۰۹ درصد سود به دست آوردند.
در این میان آن دسته از سرمایه‌گذارانی که بعد از افزایش شدید سکه حاضر به پیش‌خرید چهار یا شش ماهه سکه در ماه‌های پایانی سال شده بودند نه‌تنها نتوانستند چنین سودی را شناسایی کنند بلکه با کاهش قیمت و احتمال جایگزینی دریافت اوراق مشارکت هم روبه‌رو شدند.
طلابازان هم ۱۰۵ درصد سود گرفتند
بازار طلا هم حرف‌های زیادی برای گفتن و نوسان داشت. این بازار دیرینه و شناخته شده برای همگان خصوصا بانوان در سال ۹۰ با میانگین سود بازدهی ۱۰۵ درصدی بسیاری از خریداران قدیمی‌تر طلا و حتی تازه‌واردان را خوشحال کرد و راضی نگه داشت و بار دیگر ثابت کرد تفکر خرید طلا توسط بانوان اگر با هدف سرمایه‌گذاری باشد همچنان می‌تواند درست و بجا باشد به طوری که به گفته یکی از کارگزاران بورس که بعد از خرید و فروش‌های متعدد سهام فقط ۱۰ درصد سود شناسایی کرده بود، همسرش از طریق خرید سکه و طلا به راحتی صددرصد سود به دست آورده و ثابت کرده بود طلا و سکه بهتر از سهام است.
سود ۳۰ تا ۵۰ درصد بازار مسکن
براساس این گزارش، در حالی بازار مسکن برخلاف سایر بازارها از قیمت یکسانی برخوردار نیست که به دلایل نقش عواملی چون شهر، منطقه مسکونی، مصالح و… بهای هر متر مسکن در یک منطقه و گاه حتی در یک محله و کوچه یکسان نیست اما طبق برآوردهای کلی و اعلام برخی مسوولان و کارشناسان، قیمت هر متر مربع مسکن در کلانشهرها خصوصا تهران بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در سال ۹۰ افزایش یافت.
بر این اساس اگر ملاک بررسی بازدهی بازار مسکن در تهران و شهرهای بزرگ باشد، می‌توان گفت که این بازار در سال گذشته حداقل ۳۰ درصد رشد کرده و اگر فردی با هدف سرمایه‌گذاری در مسکن اقدام به خرید یک واحد مسکونی می‌کرد حداقل ۳۰ درصد سود شناسایی کرد.
حاشیه‌های سپرده بانکی و
سود ۱۷ تا ۲۰ درصدی
سپرده بانکی هم که یکی از گزینه‌های اصل سرمایه‌گذاران کم و ریسک یا برخوردار از سرمایه‌ متوسط (آن‌قدر که نتوان حداقل یک واحد مسکونی تهیه کرد) به شمار می‌رود در سال قبل با حاشیه‌ها و چالش‌هایی روبه‌رو شد. به طوری که بعد از مخالفت شورای پول و اعتبار با افزایش نرخ سود بانکی در اوایل سال، گروهی از سپرده‌‌گذاران اقدام به خروج سرمایه‌ها از بانک‌ها کردند. از طرف دیگر حذف جذابیت‌های حداقلی سپرده بانکی موجب اختلال سایر بازارها خصوصا بازار سکه و ارز شد.
این جریان موجب شد تا در نهایت شورای پول و اعتبار در چند ماه پایانی سال با افزایش سود بانکی به بیش از ۲۰ درصد موافقت کند تا شاید از این طریق بتواند بخشی از تورم و آشفتگی نقدینگی را کنترل نماید. با این اوصاف میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری در سپرده بانکی و اوراق مشارکت هم بین ۱۵ تا ۱۷ و حداکثر ۲۰ درصد محاسبه شد.
بازدهی ۹ درصدی بورس
با در نظر گرفتن نرخ تورم حدود ۲۳ درصدی سال گذشته، فعالان و سرمایه‌گذاران بازارهای سکه و طلا و ارز سود مناسبی را به دست آوردند اما اکثر سهامداران شرکت‌های بورسی و فرابورسی با وجود پذیرش ریسک (که در بازارهای دیگر وجود ندارد یا درصد کمی را شامل می‌شود) نتوانستند در کوتاه‌مدت یا حتی یک‌ساله به سود بیش از نرخ تورم برسند. چراکه میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری در بورس با در نظر گرفتن ارقام شاخص کل (ابتدای سال ۲۳ هزار و ۲۹۴ و در پایان سال ۲۵ هزار و ۲۶۵ واحد) حدود ۹ درصد برآورد شده است. این درصد از بازدهی که به دلیل اثر منفی عوامل درون و برون‌سازمانی متعددی به دست آمده در اصل ناشی از عدم رشد قیمت سهام شرکت‌های بزرگ و آینده‌دار بود. به طوری که به جز میانگین بازدهی ۴۵۰ درصدی صنعت کوچک قند با ۱۴ شرکت که فقط نیم درصد از ارزش روز بازار سهام را در اختیار داشت، اکثر صنایع و شرکت‌های بزرگ با بازدهی کمتر از نرخ تورم و گاه با زیان سهام، سال گذشته را سپری کردند.
به این ترتیب و با توجه به نقش شرکت‌های بزرگ در روند شاخص بورس بود که میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری در بازار سهام برخلاف سود ۸۵ درصدی سال ۸۹ با کمتر از ۱۰ درصد همراه شد.
افزایش دوبرابری سهام زیانده
در سال ۹۰
جزییات این درصد از بازدهی ناامیدکننده هم نشان می‌دهد در سال ۸۹ فقط ۶۰ شرکت با بازدهی منفی سهام (حداکثر ۵۸ درصدی) به کار خود پایان داده و ۲۷۱ شرکت با سودآوری حداکثر ۶۹۵ درصدی زمینه‌ساز ثبت میانگین بازدهی ۸۵ درصدی شده بودند اما در پایان سال گذشته مشخص شد تعداد شرکت‌هایی که با زیاندهی سهام همراه شده‌اند بیش از دو برابر و به ۱۳۱ شرکت افزایش یافته و بازدهی حداکثر ۸۳۳ درصدی ۲۲۵ شرکت دیگر نتوانسته مانع ثبت بازدهی ۱۰ درصدی بورس در سال ۹۰ شود.
با این اوصاف در پایان سال گذشته بورس اوراق بهادار در میدان رقابت با سایر بازارهای مالی حسابی عقب ماند و بسیاری از سهامداران را با ضرر و زیان چند میلیون تا چند میلیارد تومانی روانه سال جدید کرد به طور یکی از سهامداران حقیقی با سابقه ۱۰ ساله از ۵۰۰ میلیون سرمایه اول سال حدود ۱۵۰ میلیون تومان را از دست داد.