بورس در برابر بازارهای موازی جذاب نیست

علی سنگینیان، مدیرعامل سابق صندوق توسعه بازار سرمایه جذابیت سرمایه‌گذاری در بورس نسبت به سایر بازارهای موازی را ناچیز می‌داند. وی درباره شرایط کلی این بازار می‌گوید: چشم‌انداز روشن از رشد اقتصاد و احتمال رفع مشکلات بین‌المللی، حرکت مثبت بازار را در پی داشته است اما همچنان باید احتیاط در بازار سرمایه به خصوص برای سرمایه‌گذاران تازه وارد و غیرمتخصص بالا باشد تا با رفتارهای هیجانی مانع برهم خوردن نظم کلی بازار نشوند. علی سنگینیان مدیرعامل تامین سرمایه امین درباره وضعیت کنونی بازار سرمایه به سنا، گفت: بورس عمدتا مبتنی بر اعتماد و خوشبینی به آینده است و سرمایه‌گذاران براساس خوشبینی‌هایی که به آینده دارند سرمایه‌گذاری می‌کنند. از آنجا که مجموعه عوامل سیاست‌های دولت باعث ثبات در اقتصاد شده و از طرفی فضای بین‌الملل چشم‌انداز روشن‌تری را ایجاد کرده موج خوشبینی میان سرمایه‌گذاران افزایش یافته است. وی افزود: سرمایه‌گذاران خوشبین هستند که فضایی که ایجاد شده، ادامه پیدا می‌کند و در آینده اثرات واقعی روی صنایع می‌گذارد چون فعلا اثر واقعی این خوشبینی‌ها در اقتصاد اتفاق نیفتاده است. این کارشناس بازار سرمایه درباره اصلی‌ترین چالش حاکم در بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه با دو چالش اصلی رو‌به‌رو است از طرفی بازار سرمایه مانند سایر بازارهای رقیب هنوز جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاری را ندارد تا سرمایه‌گذارانی که در چند ماه گذشته از بازار رفتند به بازار برگردند و کمبود نقدینگی و تنگنای مالی در اقتصاد، چالش دیگر بازار سرمایه است.
شروط ثبات معاملات
همچنین سنگینیان درباره چگونگی شرایط رونق گفت: ثبات در بازار به دو عامل نیاز دارد. از طرفی باید تلاش شود مکانیسم داخلی بازار از نظر ابزاری و قانونی به یک مرحله بالاتر حرکت کند و بازار را توسعه دهد البته بازار طی پنج سال اخیر جهش خوبی داشته اما هنوز عمق کافی ندارد. بازار خیلی زود تحت تاثیر هیجان قرار می‌گیرد که دلیل آن خرید و فروش مستقیم اغلب سرمایه‌گذاران است. تعداد سرمایه‌گذاران خرد خیلی زیاد شده و هیجانات این دسته از سرمایه‌گذاران روی بازار اثر منفی می‌گذارد. وی ادامه داد: نهادهای مالی ما نیز نهادهای کوچکی هستند که به بلوغ اقتصادی لازم نرسیده‌اند و نمی‌توانند در شرایط هیجانی اهرم لازم برای نگهداری از بازار را ایجاد کنند. از طرفی هنوز برخی ابزارهایی که پوشش و مدیریت ریسک را ایجاد کند در بازار وجود ندارد. این کارشناس ارشد بازار سرمایه اظهار داشت: از طرفی دیگر، ریسک‌هایی که از بیرون به بازار سرمایه تحمیل می‌شود، ریسک‌های سیستماتیک و اثراتی است که از اقتصاد کلان و از تصمیمات دولت و مجلس بیرون می‌آید، برای همین باید همچنان تلاش کرد سازوکارهای بازار را توسعه داد و همچنین طوری باید این موضوع به سیاست‌گذارن منتقل شود که در تصمیماتشان جایی برای بازار سرمایه هم بگذارند.
عمر کوتاه قوانین
سنگینیان با اشاره به اینکه عمر زیادی از تدوین قوانین بازار سرمایه نمی‌گذرد گفت: قانون بازار سرمایه ۱۰ سال است تصویب شده که در این مدت، یکسری الحاقات برای رفع برخی مشکلات و ایرادات به آن اضافه شده است، تقریبا بستر قانونی اگر صد نباشد اما شرایط بدی هم ندارد، علاوه بر اینکه بندهایی که در بودجه‌های سنواتی مانند برنامه‌های پنج ساله توسعه آورده می‌شود نیازها را پوشش می‌دهد بنابراین تغییر کلی یا بازنگری کلی قانون لازم نیست اما یکپارچه‌سازی آن در حوزه سیاست‌گذاری مهم است. وی افزود: همچنان بازار ما از سیاست‌ها و تصمیمات بانک مرکزی اثر می‌گیرد اگر بتوانیم در ساختار اقتصادی یکپارچگی ایجاد کنیم که تصمیمات غیربخشی نباشد بلکه تصمیمات کلان گرفته شود، به عمق بخشی و رونق بازار سرمایه کمک می‌شود. مدیرعامل تامین سرمایه امین تاکید کرد: بانک مرکزی باید در سیاست‌ها و تصمیماتش شرایط بازار سرمایه را بسنجد. دولت به اثرات سیاست‌هایش نگاه کند شاید آن موقع بازار سرمایه کمتر تحت تاثیر قرار بگیرد.
دعوت مردم اشتباه است
این کارشناس ارشد بازار سرمایه خاطرنشان کرد: تشویق به حضور مردم برای ورود به بورس برای معامله مستقیم در بازار سرمایه نه‌تنها یک تصمیم اشتباه است بلکه نباید از بالا رفتن عدد و رقم کدهای سهامداری به عنوان یک مزیت و حسن بازار صحبت شود البته افزایش تعداد سهامداران خرد از یک منظر خوب است چون نشان می‌دهد که گسترش فرهنگ سهامداری انجام شده اما اثرات منفی این حضور از مزیت‌هایش بیشتر است. وی افزود: درگیر کردن عموم مردم با یک بازار تخصصی و هیجانی می‌تواند طبعات منفی در پی داشته باشد. در دنیا و بازارهای توسعه یافته این ریسک را از طریق صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری مدیریت می‌کنند که به آن مکانیسم‌های سرمایه‌گذاری جمعی گفته می‌شود. سنگینیان توضیح داد: در بازارهای کشورهای توسعه یافته تلاش کردند مردم را کمتر در این بازار درگیر کنند. آنها مدیران حرفه‌ای را گذاشتند که سرمایه‌های مردم را سرمایه‌گذاری کنند و از این مدیران انتظار می‌رود که رفتار حرفه‌ای نسبت به مردم عادی در شرایط هیجانی و حتی بحرانی داشته باشند.
محرک اصلی رشد بازار ثانویه
سنگینیان در پاسخ به این پرسش که چرا شرکت‌های بزرگ همچنان از ظرفیت‌های بورس برای تامین مالی بهره نمی‌گیرند، گفت: ساختار اقتصاد ما ساختار متکی به دولت است و عملا بازار به سختی در حال رشد است. وی تصریح کرد: سال‌های سال بنگاه‌های اقتصادی عادت کرده‌اند که از طریق بازار پول یعنی دریافت تسهیلات بانکی برای کسب‌وکارها و پروژه‌هایشان تامین نقدینگی انجام دهند بنابراین اینکه بخواهیم از این مرحله گذر کنیم تا نقش بازار سرمایه در تامین مالی تقویت شود زمان می‌برد. باید ساختارها و مکانیسم‌های داخلی بازار تقویت شود تا عمق بازار افزایش پیدا کند و همزمان با اینکه مردم عادی را به سرمایه‌گذاری در بورس از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری تشویق می‌کنیم باید صاحبان صنایع و بنگاه‌ها و شرکت‌های تولیدی را نیز به تامین مالی از طریق این بازار تشویق کنیم. سنگینیان به نکته مهم ارتباط بازار اولیه و ثانویه اشاره کرد و گفت: البته تقویت بازار ثانویه ارتباط مستقیمی به بازار اولیه دارد. اگر سرمایه‌گذار و منافع در بازار سرمایه (بازار اولیه) نباشد عملا تامین مالی از طریق بازار سرمایه امکان‌پذیر نخواهد بود بنابراین باید بازار اولیه تقویت شود و از طرفی هم ابزارهایی را برای تامین مالی بنگاه‌ها فراهم کرد و بنگاه‌ها و شرکت‌ها را برای استفاده از ابزارهای تامین مالی از طریق بازار سرمایه تشویق کرد. سنگینیان درباره صندوق توسعه نیز خیلی کوتاه گفت: صندوق توسعه ایجاد و سازوکار‌های اجرایی برایش فراهم و در نتیجه به یک صندوق بالغ و کارآمد در بازارگردانی تبدیل شد اما با توجه به کارکردی که برای صندوق تعریف شده است، تصمیم به اداره مستقل آن گرفته شد تا کمتر انتفاعی باشد.