بورس علیه اصلاح‌ها

نوید خیرخواه- بازار هفته گذشته در فضایی از امید و انرژی خاصی پیش رفت؛ شرایطی که چهره آن حتی تا آخرین روز هفته نیز کاملا مشخص بود. در طول این هفته، بازار توانست با قدرت و حجم مناسب، از موانع و مقاومت‌های ترسیم‌شده عبور کند و بارها فروشندگان خود را غافلگیر کند. نشانه‌های این روند مثبت را در جای‌جای عملکرد هفته گذشته می‌توان دید، از جمله صحبت‌های امیدوارکننده رییس بانک مرکزی و تحولات مثبت نرخ ارز نیما که به عنوان یکی از نقاط قوت بازار خودنمایی کرد.
هفته‌ای پرنوسان با پایان سبز
هفته‌ای که گذشت برای بورس تهران، ترکیبی از افت و خیزهای قابل‌توجه بود؛ هفته‌ای که با کاهش شاخص کل آغاز شد اما در نهایت با رشد پرقدرت و افزایش ارزش معاملات خرد سهام به پایان رسید. سرمایه‌گذاران در این هفته شاهد بازگشت نسبی اعتماد به بازار بودند و شاخص کل توانست با ثبت بازدهی مثبت، هفته را سبز به پایان برساند.
شنبه؛ شروعی نه‌چندان دلچسب
هفته کاری بورس تهران با کاهش همراه شد. شاخص کل در اولین روز معاملاتی ۱۱‌هزار و ۱۸۶ واحد افت کرد و به نوعی شروعی نه‌چندان دلچسب را برای بازار رقم زد. با وجود رشد ارزش معاملات خرد که با ۱۴‌درصد افزایش به ۱۲‌هزار و ۳۹۶‌میلیارد تومان رسید، فشار فروش و تردید سرمایه‌گذاران موجب افت شاخص کل شد.
یکشنبه؛ ادامه افت در شاخص کل
در دومین روز کاری هفته، افت شاخص کل همچنان ادامه داشت و این بار با کاهش ۱۵‌هزار و ۵۲۰ واحدی، فضای منفی در بازار تقویت شد. ارزش معاملات خرد نیز به ۸‌هزار و ۶۶۶‌میلیارد تومان کاهش یافت که نشان‌دهنده عقب‌نشینی خریداران و انتظار برای تثبیت شرایط بازار بود.
دوشنبه؛ آغاز چرخش بازار
در روز دوشنبه، شرایط به کلی تغییر کرد و بازار سهام شاهد یکی از رشدهای قابل‌توجه خود در هفته اخیر بود. شاخص کل با جهشی ۶۰‌هزار و ۹۵۹ واحدی روبه‌رو شد و دوباره رنگ سبز به تابلوهای معاملاتی بازگشت. ارزش معاملات خرد نیز بهبود یافت و به ۹‌هزار و ۱۵‌میلیارد تومان رسید. این صعود قدرتمند، نشانه‌ای از بازگشت تدریجی اعتماد به بازار و افزایش تقاضا برای سهام بود.
سه‌شنبه؛ ادامه صعود با قدرت بیشتر
سه‌شنبه روز دیگری از صعود برای بازار سهام بود. شاخص کل با افزایش ۲۸‌هزار و ۹۵۲ واحدی، روند صعودی خود را تثبیت کرد و به سرمایه‌گذاران نشان داد که تغییر مسیر بازار می‌تواند پایدار باشد. ارزش معاملات خرد نیز با رشد چشمگیری به ۱۳‌هزار و ۶۲‌میلیارد تومان رسید. این رقم نشان‌دهنده افزایش مشارکت فعالان بازار و تمایل بیشتر به خرید سهام بود.
چهارشنبه؛ پایان سبز هفته
آخرین روز کاری هفته نیز برای بورس تهران با صعود همراه بود. شاخص کل در این روز ۱۲‌هزار و ۴۰۰ واحد دیگر رشد کرد و در نهایت به عدد ۲‌میلیون و ۵۰۱‌هزار و ۷۶۰ واحد رسید. ارزش معاملات خرد سهام نیز در این روز ۱۱‌هزار و ۸۳‌میلیارد تومان ثبت شد. در مجموع، شاخص کل نسبت به هفته قبل ۷۵‌هزار و ۶۰۵ واحد افزایش یافت و بازدهی مثبت ۳‌درصدی را به ثبت رساند.
بورس تهران در هفته گذشته نشان داد که توانایی بازگشت از افت‌های شدید را دارد. رشد همزمان شاخص کل و افزایش ارزش معاملات خرد، نشان از پویایی و جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران داشت. اگرچه هفته با کاهش آغاز شد اما روند صعودی از اواسط هفته آغاز و در نهایت تثبیت شد.
با وجود برخی نگرانی‌ها، عملکرد بازار در این هفته امیدبخش بود و چشم‌انداز مثبتی را برای هفته‌های آینده رقم زد. حالا همه نگاه‌ها به تصمیمات سیاستگذاری و روند بازار جهانی دوخته شده است؛ عواملی که می‌توانند مسیر آینده بورس تهران را تعیین کنند.
چهارشنبه هفته پیش، بازار در حالی فعالیت خود را آغاز کرد که میان دو جریان متناقض در حال حرکت بود. از یک‌سو اخبار بنیادی و تحولات اقتصادی نشان از ادامه مسیر رشد داشتند و از سوی دیگر، نگرانی‌های ناشی از رسیدن به سقف‌های شاخص، فضای احتیاط‌آمیزی را ایجاد کرده بود. با این حال، واکنش بازار نسبت به شرایط روزهای گذشته و عرضه‌های سنگین، طبیعی و حتی فراتر از انتظار بود. بازار توانست در برابر فشارها ایستادگی کرده و از افت شدید جلوگیری کند، نشان‌دهنده اینکه اعتماد سرمایه‌گذاران همچنان در بازار موج می‌زند.
در بررسی جریان پول و حرکت آن، به‌وضوح می‌توان دید که بازار در حال تطبیق خود با قیمت‌های فعلی است و به‌تدریج آمادگی برای پذیرش قیمت‌های بالاتر را پیدا می‌کند. این تطابق باعث شد که چهارشنبه گذشته بازار، سقف قبلی را به عنوان مرزی روانی بپذیرد و پیش از عبور از آن، با احتیاط بیشتری عمل کند. اما اجماع عمومی فعالان بازار بر این است که این مقاومت دیر یا زود شکسته خواهد شد.
از دید تحلیلگران تکنیکال و بنیادی، دو سناریوی محتمل برای ادامه مسیر بازار وجود دارد. در سناریوی اول، بازار با قدرتی که در این چند هفته از خود نشان داده است، از این سقف عبور کرده و پس از کاهش نسبی هیجان، مسیر رشد جدیدی را آغاز می‌کند. در سناریوی دوم، ممکن است بازار چند روزی پشت این مقاومت توقف کرده و با حرکات نوسانی، شرایط برای عبور نهایی را فراهم کند. این سناریو احتمالا با یک خبر مثبت یا تحولی کلیدی همراه خواهد بود که باعث شکسته شدن مقاومت و تزریق انرژی تازه به بازار می‌شود.
البته دیدگاه بدبینانه‌ای نیز وجود دارد که بازار را متوقف در همین نقاط می‌داند اما شواهد فعلی چنین احتمالی را تایید نمی‌کنند. گرچه جریان پول در برخی مقاطع کند شده و تمایل به شناسایی سود دیده می‌شود، اما عدم توانایی در یافتن قیمت‌های پایین‌تر باعث بازگشت سرمایه‌گذاران به بازار و تقویت روند صعودی خواهد شد.
نباید فراموش کرد که هنوز بسیاری از اهداف کلیدی بازار، از جمله جذب نقدینگی قوی‌تر و تشکیل سهام پروژه‌ها، به طور کامل محقق نشده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که بازار در مراحل ابتدایی یک حرکت بزرگ‌تر قرار دارد. از سوی دیگر، نرخ ارز و تحولات مرتبط با آن همچنان از امیدهای اصلی برای ادامه رشد بازار به‌شمار می‌رود.
به‌طور کلی، بازار چهارشنبه هفته گذشته با عملکردی مثبت و نشانه‌هایی از پایداری، بار دیگر توانست اعتماد فعالان خود را جلب کند و راه را برای ادامه مسیر در هفته پیش‌رو هموار سازد.
افزایش نرخ ارز: پیامدها و تاثیرات بر بازار سرمایه
افزایش نرخ ارز همواره موضوعی چالش‌برانگیز در اقتصاد بوده و در عین حال، بازتاب‌های متعددی در بازار سرمایه به همراه داشته است. این مساله نه مورد تایید هیچ‌کس است و نه اقدامی که جامعه از آن استقبال کند؛ کاهش ارزش پول ملی، تبعات گسترده‌ای بر معیشت مردم و ثبات اقتصادی دارد. با این وجود، در تحلیل این موضوع باید به واکنش بازار و تغییرات ایجادشده در ساختار آن توجه کرد.
طی سال‌های اخیر، سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد با هدف تثبیت نرخ ارز و کنترل تورم، آثار معکوسی به همراه داشته است. این رویکردها نه‌تنها نتوانستند تورم را مهار کنند، بلکه باعث هدررفت منابع ملی، توزیع رانت‌های هنگفت و آسیب به تولید شدند. به گفته رییس بانک مرکزی، طی این سال‌ها ۱۷۰۰ همت رانت توزیع شده که نه به نفع تورم بوده و نه اقتصاد کشور. در این میان، بازار سرمایه همچنان تحت‌تاثیر نرخ ارز بوده و توانسته است از آن به‌عنوان محرکی قوی برای رشد استفاده کند.
رابطه نرخ ارز و بازار سرمایه
افزایش نرخ ارز برای بازار سرمایه، به‌ویژه در شرایط فعلی، به دلایلی کلیدی می‌تواند نقطه‌عطفی مثبت تلقی شود. در سیاست‌های اخیر دولت، تلاش شده است تا منافع حاصل از این افزایش به سمت حمایت از اقتصاد و شرکت‌ها هدایت شود. این منافع می‌توانند در قالب‌هایی همچون سهام عدالت، رشد سود شرکت‌ها، تقویت درآمد صندوق‌های بازنشستگی و کاهش کسری بودجه، به نفع جامعه عمل کنند. این در حالی است که در رویکردهای پیشین، منافع افزایش نرخ ارز عمدتا به جیب دلالان می‌رفت، روندی که تنها به نارضایتی بیشتر در میان مردم و رکود اقتصادی منجر می‌شد.
رشد نرخ ارز، به‌ویژه دلار نیما، تاثیر مستقیمی بر صورت‌های مالی شرکت‌ها و عملکرد سودآوری آنها دارد. این تاثیر که در گزارش‌های مالی آینده نمایان می‌شود، منجر به تقویت جریان قیمتی سهام شده و کیفیت رشد بازار را بهبود می‌بخشد. از این منظر، می‌توان گفت که روند صعودی نرخ ارز، یکی از عوامل اصلی در پیشروی بازار به‌سمت عبور از مقاومت‌های فعلی است.
نقش دلار نیما در عبور از مقاومت‌ها
دلار نیما، به‌عنوان یکی از محورهای اصلی بازار، نقش تعیین‌کننده‌ای در تقویت بنیادین آن دارد. شتاب گرفتن این نرخ و حرکت آن به‌سمت منطق اقتصادی، به‌تدریج تاثیرات خود را در سودآوری شرکت‌ها نشان خواهد داد. در عین حال، دلار آزاد تحت‌تاثیر عواملی چون تحریم‌ها و احتمال افزایش نرخ بنزین، نوساناتی را تجربه می‌کند. اما این نوسانات نیز می‌توانند به شکلی در راستای تقویت بازار توافقی و بهبود سودآوری شرکت‌ها عمل کنند.
این روند، امیدواری به شکستن مقاومت‌های فعلی بازار را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد که بازار سرمایه، با توجه به جریان‌های مثبت اقتصادی و مالی، توان عبور از این نقاط حساس و ورود به فاز جدیدی از رشد را دارد.
پیش‌بینی روند بازار در کوتاه‌مدت
با جمع‌بندی عواملی همچون رشد نرخ ارز، افزایش سودآوری شرکت‌ها و حمایت‌های بنیادی از بازار، می‌توان گفت که شرایط برای بازگشت بازار به روند صعودی مهیاست. در صورتی که اخبار منفی شدیدی به بازار وارد نشود و اخبار مثبت غالب باشند، شکستن مقاومت‌ها و ادامه رشد بازار دور از انتظار نیست.
نقدینگی‌هایی که طی هفته‌های اخیر از بازار خارج شده‌اند، در صورت ایجاد اصلاحات کوتاه‌مدت، آمادگی بازگشت دارند و می‌توانند مانع از ریزش‌های عمیق شوند.
در این میان، احتمال اصلاحات قیمتی در برخی سهم‌ها وجود دارد، اما این اصلاحات عمدتا به صورت درجا زدن و تغییرات محدود خواهد بود. معاملات پرحجم و جابه‌جایی‌های مداوم، از دیگر ویژگی‌های بازار در این مقطع زمانی هستند.
توجه به بنیاد و رشد شاخص هم‌وزن
توصیه کلیدی در شرایط فعلی، توجه به بنیاد شرکت‌ها و تحلیل دقیق گزارش‌های مالی آنهاست. شرکت‌های کوچک‌تر با وضعیت بنیادی مناسب، پتانسیل رشد بیشتری دارند و می‌توانند توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند. علاوه بر این، روند شاخص هم‌وزن در مقایسه با شاخص کل، سرعت و قدرت بیشتری دارد که این خود نشانه‌ای از جذابیت نمادهای کوچک‌تر بازار است.
بازار سرمایه در مقطع کنونی، با تکیه بر عوامل بنیادی و حمایت‌های اقتصادی، در مسیر تثبیت رشد قرار گرفته است. این روند، در صورت حفظ شرایط مثبت، می‌تواند به تحولات مهم و دستاوردهای بلندمدت برای اقتصاد کشور منجر شود.
ناترازی‌ها؛ چالش‌ها و فرصت‌ها برای اقتصاد و بازار سرمایه
در سال‌های اخیر، واژه «ناترازی» به یکی از پرتکرارترین مفاهیم در تحلیل‌های اقتصادی و سیاسی تبدیل شده است. از ناترازی ارزی و بانکی گرفته تا ناترازی در بنزین، گاز، برق و آب، همگی نشان‌دهنده مشکلات ساختاری هستند که اقتصاد ایران با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کند. این چالش‌ها به تعبیر برخی تحلیلگران، توانایی آن را دارند که به تنهایی اقتصاد یک کشور را به بحران بکشند، چه برسد به اینکه مجموعه‌ای از این ناترازی‌ها همزمان وجود داشته باشد.
آنچه ایران را از بسیاری کشورها متمایز می‌کند، مقاومت ساختارهای اقتصادی و اجتماعی در برابر این چالش‌هاست. در شرایطی که بسیاری از کشورها با ناترازی‌هایی مشابه دچار بحران‌های جدی شده‌اند، اقتصاد ایران با وجود تمام مشکلات، همچنان در مسیر اصلاح گام برمی‌دارد.
واکنش بازار سرمایه به ناترازی‌ها
بازار سرمایه را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین قربانیان ناترازی‌ها دانست. ناترازی ارزی، اولین و شاید ملموس‌ترین چالش برای سهامداران است؛ تاثیر مستقیم تغییرات نرخ ارز بر سودآوری شرکت‌ها و نیز هزینه‌های ناشی از آن، به وضوح در بازار دیده می‌شود. از سوی دیگر، ناترازی بانکی با افزایش نرخ بهره، مستقیما فشار زیادی بر سرمایه‌گذاران وارد می‌کند.
ناترازی‌های مرتبط با انرژی، همچون برق و گاز، تاثیرات جدی‌تری بر صنایع و تولید دارند. قطعی‌های مکرر برق و گاز در فصول مختلف سال، به کاهش تولید شرکت‌ها و در نتیجه افت سودآوری آنها منجر می‌شود. این در حالی است که ناترازی در بخش بنزین نیز به‌طور غیرمستقیم بر بودجه و توان اقتصادی دولت اثر گذاشته و شرایطی را به وجود آورده که نهایتا بازار سرمایه متضرر شود.
هر گام برای اصلاح، یک گام برای بازار
با این حال، هر تلاشی برای رفع ناترازی‌ها، فارغ از اینکه در کدام بخش از اقتصاد صورت گیرد، می‌تواند به عنوان حرکتی مثبت برای اقتصاد کلان و بازار سرمایه تلقی شود. رفع ناترازی ارزی، به معنای تثبیت بازار ارز و کاهش فشار بر تولیدکنندگان است.
تلاش برای کاهش ناترازی در بخش انرژی، می‌تواند از افت تولید جلوگیری کرده و حتی سودآوری صنایع بزرگ را بهبود بخشد.
به بیان دیگر، هر گام اصلاحی، هرچند کوچک، تاثیری بزرگ بر بهبود وضعیت اقتصادی و در نتیجه بازار سرمایه خواهد داشت. به‌عنوان مثال، حتی اگر دولت بتواند قطعی گاز و برق را برای یک روز به تعویق بیندازد، تاثیر آن به‌طور محسوسی در عملکرد شرکت‌ها و سودآوری آنها نمایان خواهد شد.
نقش دولت در مسیر اصلاح
در سال‌های اخیر، دولت‌های مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به ناترازی‌ها داشته‌اند. دولت پیشین، با رویکردی محتاطانه، از اصلاحات ساختاری اجتناب کرد و تلاش نمود با انتقال فشار به شرکت‌ها و صنایع، از بروز بحران‌های آنی جلوگیری کند. اما این سیاست‌ها، در بلندمدت به افزایش مشکلات ساختاری اقتصاد منجر شد.
در مقابل، دولت فعلی با شفاف‌سازی و پذیرش برخی مشکلات، مسیر اصلاح را آغاز کرده است. اگرچه هنوز گام‌های عملیاتی بزرگی برداشته نشده اما همین تغییر رویکرد می‌تواند نشانه‌ای مثبت برای آینده باشد. تلاش برای رفع ناترازی‌ها، نه‌تنها به نفع بازار سرمایه خواهد بود، بلکه در بلندمدت به بهبود شرایط اقتصادی و رفاه اجتماعی کمک خواهد کرد.
چشم‌انداز پیش‌رو
با توجه به تحولات اخیر، می‌توان پیش‌بینی کرد که اقتصاد ایران در ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو، بیش از گذشته در مسیر رفع ناترازی‌ها قرار خواهد گرفت. این مسیر، اگرچه با دشواری‌های فراوان همراه است اما می‌تواند به کاهش وابستگی به رانت‌ها و تقویت ساختارهای اقتصادی منجر شود.
در این میان، بازار سرمایه نقش مهمی در این فرآیند ایفا می‌کند. حرکت به سمت رفع ناترازی‌ها، به معنای ایجاد فرصت‌های جدید برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خواهد بود. این فرصتی است که می‌تواند نه‌تنها چالش‌ها را به فرصت تبدیل کند، بلکه مسیری تازه برای رشد و توسعه اقتصادی فراهم آورد.
با این نگاه، سهامداران و فعالان بازار سرمایه باید با دقت بیشتری به تحلیل تحولات اقتصادی بپردازند. ناترازی‌ها، اگرچه تهدیدی جدی برای اقتصاد محسوب می‌شوند، اما در صورت مدیریت صحیح و اتخاذ سیاست‌های درست، می‌توانند به نقطه قوتی برای بازار سرمایه و اقتصاد کلان تبدیل شوند.