بورس علیه دلالان

«جهان‌صنعت»- عرضه خودرو در بورس همچنان محل بحث است. عده‌ای مخالف آن هستند و عده‌ای دیگر معتقدند که برخی مخالفت‌ها در راستای حمایت از منافع مافیای خودرو در بازار است.
به نظر می‌رسد حالا بحث‌های مفصلی در خصوص عرضه خودرو در بورس شکل گرفته است. با این حال ۵ اقتصاددان در این خصوص نظر داده‌اند که می‌توان از منظر کارشناسی نیز در این خصوص قضاوت‌ها را رصد کرد. این اساتید طی میزگردی در دانشگاه علامه در خصوص عرضه خودرو در بورس اظهارنظر کردند.
داود دانش‌جعفری اقتصاددان، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و وزیر اسبق وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: قیمت‌گذاری دستوری در اقتصاد مطلوب نیست، همچنین روش عرضه خودرو در بورس کالا خوب است، اما جای اصلاح دارد. قیمت‌ها باید به گونه‌ای اصلاح شود که قیمت برای مصرف‌کننده و تولیدکننده منصفانه باشد. مشکلات به صورت جمعی و با نگاه همه‌جانبه باید حل شود و نیازمند یک طرح پژوهشی است.
محمد قاسمی استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این میزگرد گفت: لاتاری ملی قرعه‌کشی خودرو بر پایه کدام منطق اجرایی می‌شود و آنچه واضح است، این رویه کاملا بی‌هدف عملیاتی شده و به عبارتی دست دلال‌ها را برای حضور در بازار خودرو باز گذاشته‌ایم. اصلاحات انجام‌شده از مسیر بورس کالا برای فروش خودرو، راه‌حل مناسبی است که می‌تواند به شفافیت و توسعه صنعت خودرو کمک کند.
رضا مقدس عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: عرضه خودرو در بورس کالا علاوه بر حذف دلالان سبب قانونمند شدن معاملات می‌شود و پوشش ریسک مناسبی هم برای تولیدکننده و هم مصرف‌کننده رقم می‌خورد. از سوی دیگر تضمین ابعاد مختلف معامله به درستی انجام شده و تعارض منافعی شکل نگرفته و کشف قیمت نیز در فرآیندی شفاف حین معاملات اتفاق می‌افتد.
علی امامی‌میبدی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: عملکردی که از عرضه خودرو در بورس کالا مدنظر بود بسیار مثبت به نظر می‌رسد. بورس کالا بهترین راهکار صنعت خودرو است و موفق خواهد بود.
محمدحسین رحمتی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: با شفاف شدن و رشد میزان تولید خودرو به واسطه عرضه کامل تولیدات در بورس کالا، علاوه بر آنکه به سهم تولید ناخالص داخلی که منجر به افزایش رشد اقتصادی می‌شود، خواهیم رسید از زیان خودروسازان کاسته می‌شود و شاهد کاهش تورم برای اقشار مختلف جامعه خواهیم بود.
عرضه خودرو در بورس دست دلالان را از سودهای بادآورده کوتاه کرد
همچنین مهر در گزارشی می‌نویسد: «عرضه خودرو در بورس کالا این روزها نقل محافل متعدد اقتصادی و حتی اجتماعی است و بسیاری از مردم را درگیر خود کرده است. موافقان این طرح می‌گویند عرضه خودرو در بورس در صورت افزایش عرضه، می‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد و همزمان به نفع مردم و خودروسازان است، اما عده‌ای دیگر این نظر را قبول نداشته و می‌گویند به علت افزایش قیمت خودرو نسبت به قیمت کارخانه، عرضه خودرو در بورس باید متوقف شود.
در هفته‌های گذشته عرضه‌های متعدد خودرو در بورس کالا شکل گرفته و برخی از قیمت‌های خودرو به اندازه‌ای کاهشی شده بودند که مردم را برای حضور در بورس کالا و خرید خودرو بدون نیاز به قرعه‌کشی ترغیب کردند به طوری که خودروی شاهین با قیمت کارخانه به فروش رسید و تفاوت ۲۰۰ میلیون تومانی را با بازار آزاد رقم زد.
برخی از دلالان تاب نیاورده و به انحای مختلف دنبال خروج عرضه خودرو از بورس بودند تا جایی که شاهد فشار برای خروج عرضه خودروی دناپلاس از بورس بودیم اما با پیگیری‌های قاطع سازمان بورس و وزارت اقتصاد دوباره خودروی دنا به اندازه ۲ برابر عرضه تعیین‌شده در بورس کالا عرضه شد که در نهایت با اختلاف ۲۵۰ میلیون تومانی نسبت به قیمت بازار آزاد به فروش رسید.
تب و تاب برای خرید خودرو به اوج خود رسیده است
در همین رابطه علی فراقی کارشناس اقتصادی به مهر گفت: در برهه زمانی قرار داریم که تب و تاب بورس کالا خصوصا عرضه انواع خودروها در آن زیاد شده و پای ثابت بسیاری از خبرها و موارد دیگر شده است. حال در پله اول مهم‌ترین سوالی که بیان می‌شود آیا عرضه از طریق بورس کالا یک روند مثبت است یا خیر؟. جواب این سوال با قطعیت مناسبی بله است زیرا ساز‌و‌کار بورس در تمامی کشورها یک فرآیند ثابت شده و جوابگو است که در صورت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری صحیح و مناسب بسیاری از مشکلات دیگر بازارها را رفع می‌کند و به خوبی می‌تواند هر کالایی را به بهترین نرخ خود از طریق سیستم عرضه و تقاضا تنظیم کند.
فراقی افزود: اگر بخواهیم مثال کوچکی از مثبت بودن این سیستم داشته باشیم کشور چندسالی است که درگیر فروش کارخانه‌های خودرو از طریق قرعه‌کشی بود که صرفا سود مناسبی را در جیب دلال قرار می‌داد و به هیچ عنوان مصرف‌کننده واقعی از این سیستم نفع نمی‌برد که پس از تسهیل عرضه آن در بورس کالا بسیاری از مصرف‌کنندگان توانستند به خودروی مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند و با افزایش عرضه و از طریق سیستم کامل عرضه و تقاضا بسیاری از قیمت‌های بازار آزاد در حاشیه قرار گرفت و محصول و کالای مورد نیاز به راحتی و به نرخ منصفانه‌تر در اختیار مصرف‌کننده قرار گرفت.
البته نکته‌ای هم که شاید از نظرها دور مانده باشد صرفا عرضه خودرو نیست و بسیاری از کالاها خصوصا کالاهایی که توسط شرکت‌ها تولید می‌شوند به خوبی می‌توانند در بازار به قیمت منطقی‌تری به مصرف‌کننده برسند مانند تولیدات مصالح ساختمانی، آهن‌آلات و… و نکته دیگر حرکت یک قدم به سمت جلو جهت شفافیت صورت‌های مالی و عملکرد بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس کشور و حتی بیرون از آنکه توانایی عرضه محصول خود در بورس کالا را دارند است.
حال اگر این سیستم به دور از فرآیند دستورگونه و کنترل‌شده بتواند به کار خود ادامه دهد به خوبی توانایی کنترل و تنظیم بسیاری از محصولات تولید‌شده یا حتی خدمات ارائه‌شده را دارد و آن چیزی است که اقتصاد کشور به خوبی نیاز به این مورد را در خود می‌بیند.
آخرین نکته‌ای که دلیل مخالفت ادامه و تسهیل این روند توسط برخی از افراد شده صرفا نحوه سیاستگذاری، اجرا و ادامه دادن این مسیر است که افراد فعال دل خوشی از این مدیریت و برنامه‌ریزی ندارند و خود فرآیند بسیار کارآمد و مفید است ولی نتیجه آن بسیار متکی به نحوه مدیریت و برنامه‌ریزی و آن چیزی است که دولت‌ها ضعف و ناتوانی خود را در این مسیر نشان داده‌اند.
توصیه‌ای که می‌توان در آخر داشت عدم تکرار فرآیند قبل و درس‌گیری از آن است و در کنار آن مشورت و بهره‌گیری از افراد صاحب نظر واقعی و دلسوز از جنس همین بازارهاست که می‌تواند اتفاقات قبلی را اندکی جبران کند و افراد همین بازار هستند که توان کمک به بهبود و رشد آن را دارند.
در کلام آخر هم برخی افراد دل به تکرار اشتباهات و اجرای نادرست موارد قبلی بسته‌اند و در راستای مخالفت با آن برآمده‌اند.