22 - 10 - 2022
بوروکراسی در ارائه تسهیلات
نادر نینوایی- یکی از چالشهای اصلی امروز روستاهای کشور وضع نامناسب اشتغال در روستاها است که باعث مهاجرت گسترده روستاییان به شهرهای بزرگ و شکلگیری پدیده حاشیهنشینی شده است. برای کاهش روند مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ یکی از راهکارهای جالب توجه استفاده از ظرفیتهای گردشگری و راهاندازی بومگردیها در روستاها است.
میراث فرهنگی ملموس و ناملموس روستاهای ایران به قدری غنی است که بسیاری از عاشقان فرهنگ و گردشگری در داخل و خارج کشور علاقهمند هستند که به روستاهای ایران سفر کرده و با فرهنگ، آداب و رسوم، سبک زندگی و هنرهای ریشهدار روستاییان ایران از نزدیک آشنا شوند.
با وجود این ظرفیت بالا، روستاییان برای تاسیس اقامتگاههای بومگردی با مشکل تامین سرمایه مواجه هستند.
اگرچه دولتهای قبل و فعلی وعدههایی برای ارائه تسهیلات به روستاییان جهت راهاندازی کسبوکارهای بومگردی مطرح کردهاند اما در عمل سازوکار سیستم بانکی و مشکل ارائه وثیقه در روستاها مانع ارائه مطلوب و آسان این تسهیلات شده است.
چالشهای ادامهدار ارائه تسهیلات
با وجود آنکه بومگردیها از ابتدای دهه ۱۳۸۰ طرف توجه دولت سیدمحمد خاتمی قرار گرفتند و قرار شد برنامه مدونی برای کمک به توسعه آنها شکل بگیرد اما در عمل این اتفاق نیفتاد. در نهایت در دولت روحانی استفاده از ظرفیتهای درونی روستاها برای درآمدزایی با جدیت بیشتری دنبال شد و حتی در مقطعی معاون رییسجمهوری آن و رییس سازمان برنامه و بودجه وقت با اشاره به همین ظرفیتهای بالای اشتغالزایی اعلام کرد: پشتیبانی و حمایت در ارائه تسهیلات برای رونق بومگردی به عنوان سیاستهای مصوب دولت دوازدهم در دستور کار است.
در این مقطع قرار شد واحدهای مسکونی روستایی برای تبدیل به بومگردی در اولویت پرداخت تسهیلات قرار گیرند. نوبخت -سخنگوی وقت دولت- با تاکید بر اینکه تمهیدات لازم برای تسهیل در پرداخت تسهیلات به متقاضیان واحدهای بومگردی فراهم شده، مدعی شد: با توجه به اینکه سازمان برنامه و بودجه وظیفه نظارت بر پرداخت تسهیلات را برعهده دارد، در صورت ارائه هرگونه گزارش مبنی بر همکاری نکردن بانکها، این سازمان وارد عمل شده و شرایط تسهیل پرداخت وام را تا حصول نتیجه لازم فراهم میکند.
به دلیل مشکلات موجود در زمینه قبول وثیقه ملک با سند روستایی برخی از بانکها از ارائه تسهیلات به متقاضیان برای ایجاد اقامتگاههای بومگردی خودداری کردند و شرایطی به وجود آمد که بسیاری از متقاضیان قید دریافت وام و تسهیلات را به کلی بزنند.
دست پایین گرفتن وثیقههای روستایی
صندوق کارآفرینی که قرار بود برای اعطای تسهیلات کمبهره به بومگردیها فعال باشد آنطور که باید و شاید عملکرد مطلوبی نداشته است. بر همین اساس بسیاری از افرادی که قصد ایجاد اقامتگاههای بومگردی را داشتند و یا میخواستند اقامتگاه فعال خود را توسعه دهند از دریافت وام و تسهیلات بازماندهاند.
اگرچه امروز مشکل قبول وثیقه روستایی برای ایجاد اقامتگاههای بومگردی تا حدودی مرتفع شده است اما آنطور که رییس جامعه اقامتگاههای بومگردی ایران به «جهانصنعت» گفته چالش امروز برای دریافت تسهیلات ارزشیابی املاک با حد و نصاب پایینتر از ارزش واقعی ملک است.
یاور عبیری رییس جامعه اقامتگاههای بومگردی ایران در خصوص نحوه و چند و چون اختصاص وام و تسهیلات به صاحبان اقامتگاههای بومگردی به «جهانصنعت» گفت: در خصوص ارائه تسهیلات به صاحبان اقامتگاههای بومگردی قبلا یکسری مشکلات با صندوق کارآفرینی و بانکها وجود داشت. یعنی بانکها تا حدودی با پروسه فعالیت کاری اقامتگاههای بومگردی آشنا نبودند.
وی افزود: در واقع صندوق کارآفرینی و بانکها چون برای نخستینبار بود که به اقامتگاههای بومگردی تسهیلات میدادند، در پروسه کاری خود گیرودارهایی داشته و فرآیند اختصاص تسهیلات به بومگردیها زمانبر میشد. این مشکلات وجود داشت و گریبانگیر مدیران اقامتگاهها میشد و حتی در مواردی برخی از گرفتن تسهیلات صرف نظر میکردند.
رییس جامعه اقامتگاههای بومگردی ایران ادامه داد: «اگرچه در مراحل اولیه جهت ارائه تسهیلات و دریافت سختگیری خیلی زیادی میشد اما پس از مدتی این پروسه اختصاص وام و تسهیلات بهبود پیدا کرد؛ یعنی دوستان فعال در بانکها و صندوق احیا متوجه شدند که اقامتگاهها چه شرایطی دارند. همانطور که میدانید صاحبان اقامتگاههای بومگردی در روستاها مستقر بوده و این امکان را نداشتند که وثیقه ملک در شهر ارائه دهند. البته بعدتر اندکاندک خانههای روستایی را نیز به عنوان وثیقه پذیرفتند اما خانه روستایی را با ۵۰ درصد قیمت ملک ارزشیابی میکردند.»
طبیعتا این اختصاص ملک با ۵۰ درصد ارزش واقعی باعث میشود که مبلغ وام دریافتی به متقاضیان کاهش پیدا کند و در عمل مبلغ دریافتی برای ایجاد و توسعه اقامتگاههای بومگردی ناکافی باشد.
فراموش نکنیم که صاحبان اقامتگاههای بومگردی برای دریافت مجوز باید زیرساختهای تعریفشده را فراهم کنند و ایجاد این زیرساختها در خانههای روستایی نیاز به سرمایه مناسبی دارد.
وضعیت اعطای مجوز به بومگردیها
افزون بر چالشهای موجود برای دریافت تسهیلات توسط صاحبان اقامتگاههای بومگردی، برای شروع به فعالیت قانونی نیاز به دریافت مجوز از مراجع مربوطه وجود دارد.
سازوکار اعطای مجوز به بومگردیها همواره با چالشهایی همراه بوده است. برخی از صاحبنظران با اشاره به لزوم ارائه خدمات استاندارد خواستار نظارت حداکثری در زمینه اعطای مجوز بودهاند و برخی دیگر با اشاره به لزوم توجه به وضعیت و سبک زندگی روستاییان، خواستار تسهیل شرایط اعطای مجوز به این مراکز اقامتی شدهاند.
از سوی دیگر برخی از فعالان حوزه بومگردیها انتقاداتی به نحوه اعطای مجوز به برخی افراد در شهرها و عدم صدور آن برای برخی دیگر مطرح میکنند.
رییس جامعه اقامتگاههای بومگردی ایران در خصوص چالشهای موجود و وضعیت صدور مجوز بومگردی در شهرها به «جهانصنعت» گفت: برای دریافت مجوز اقامتگاههای بومگردی، اگر مرکز اقامتی که قرار است افتتاح شود در شهر باشد اقامتگاههایی که در بافت تاریخی و بافت میراث فرهنگی هستند این امکان را دارند که مجوز دریافت کنند و بعید میدانم در این خصوص وزارتخانه تبعیضی قائل شود. یعنی خود وزارتخانه باید از ایجاد اقامتگاههای بومگردی استقبال کند و استقبال هم میکند.
عبیری در خصوص اعطای مجوز بومگردی در روستاها نیز خاطرنشان ساخت: در بحث اعطای مجوز بومگردی در روستاها هر کسی که بخواهد به دنبال مجوز برود، مجوز به او داده میشود. البته شاید در برخی از استانها فرآیند صدور پروانه و صدور موافقتهای اصولی یک مقداری طول بکشد. یعنی ممکن است در برخی موارد سلیقهای عمل شود.
آنچه که مشخص است وضعیت بومگردیها چه از نظر سازوکار اعطای مجوز و چه از نظر نحوه و کمک و کیف ارائه تسهیلات نیاز به ساماندهی دارد. در نتیجه از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی و مشخصا معاونت گردشگری انتطار میرود به این منظور اقدامات عملی را در دستور کاری خود قرار دهند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد