بوروکراسی زمانبر؛ پاشنه‌آشیل تامین سرمایه از بورس

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه هدف اصلی از راه‌اندازی بازار سرمایه، تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی است، عنوان کرد: با این حال با توجه به شرایط تحریمی و مشکلات اجرای طرح‌های توسعه در شرکت‌ها، شاید حتی اگر امکان تامین مالی از طریق بازار سرمایه هم برای شرکت‌های بزرگ این بازار فراهم باشد، فعلا بسیاری از شرکت‌ها رغبتی به انجام این کار نشان ندهند. سعید جعفری افزود: به ‌هر حال یکی از اقدامات ضروری برای توسعه و افزایش کارایی بازار سرمایه، تسریع فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌هاست. وی با تاکید بر اینکه باید پذیرفت که قانون تجارت ما بسیار قدیمی است، اظهار کرد: سازمان بورس و اوراق بهادار هم در خصوص افزایش سرمایه شرکت‌ها بوروکراسی زمانبری دارد و نتوانسته است فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌ها را کوتاه کند. فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌ها، از زمان تصمیم‌گیری در این خصوص تا مرحله ثبت افزایش سرمایه، تقریبا یک سال به طول می‌انجامد و این مدت زمان از جذابیت افزایش سرمایه‌ها کاسته است.
این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با سایر راهکارهای کمک به بهبود وضعیت بازار سرمایه به بورس‌نیوز گفت: یکی دیگر از اقداماتی که می‌تواند به بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک کند، جذابیت ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه است. در حال حاضر سخت‌گیری زیادی برای ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه وجود دارد و برخی شرکت‌های استارت‌آپی یا … که سودآوری خوبی هم دارند، به دلیل عدم مطابقت ساختار شرکت با برخی استانداردهای بازار سرمایه، امکان ورود به این بازار را ندارند. جعفری افزود: حال‌آنکه معتقدم شرایط را باید برای ورود و پذیرش این گروه از شرکت‌ها هم فراهم کرد و فعالان بازار سرمایه با علم بر ریسک‌های هر شرکت، در خصوص سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها تصمیم‌گیری کنند.
دخالت در روند کشف قیمت محصولات بورسی
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به انتقادات نسبت به عرضه برخی محصولات زنجیره فولاد یا پتروشیمی خارج از بورس کالا، عنوان کرد: یکی از مشکلات عرضه محصولات در بورس کالا اینجاست که در قیمت‌گذاری محصولاتی که در بورس کالا عرضه می‌شوند مداخله‌هایی وجود دارد. وی ادامه داد: به همین دلیل است که خرید از بورس کالا برای عده‌ای منافع ایجاد کرده است؛ به عنوان‌مثال با خرید فولاد از بورس کالا و تبدیل آن به محصول با ارزش‌افزوده بالاتر و فروش محصول خارج از بورس کالا، امکان کسب حاشیه سود خیلی بالایی وجود دارد.
این فعال بازار سرمایه گفت: سیاستگذاران ما باید بپذیرند که در هیچ ‌یک از بخش‌های زنجیره تولید مداخله نکنند؛ اگر مداخله در قیمت‌گذاری محصولات در بورس کالا نباشد، هم شرکت‌هایی که در حال حاضر محصولشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند، سود بهتری محقق خواهند کرد و هم سایر بخش‌های زنجیره فولاد و پتروشیمی که فعلا محصول خود را خارج از بورس کالا عرضه می‌کنند، رغبت بیشتری برای عرضه محصولاتشان در بورس کالا نشان خواهند داد. جعفری افزود: نکته اینجاست که تولیدکنندگان همواره این دغدغه را دارند که در صورت عرضه محصولشان در بورس کالا، به‌محض تلاطم در بازارهای جهانی یا بازار داخل، بلافاصله با مداخله‌ها در قیمت‌گذاری، دچار مشکل خواهند شد. این چالش مهم ارتباطی با بورس کالا ندارد و اساسا بورس کالا بستری برای انجام معاملات شفاف است و ریسک مداخله‌ در قیمت‌گذاری از جانب سیاستگذاران و تصمیم‌گیرندگان (عمدتا وزارت صمت) متوجه شرکت‌های تولیدی می‌شود.
اثر مثبت رشد قیمت‌های جهانی بر بورس
این کارشناس بازار سرمایه همچنین در خصوص وضعیت بازار بیان کرد: رشدی که در چند هفته اخیر در بازار سرمایه رخ ‌داده،‌ تابعی از چند عامل بوده و مهم‌ترین دلیل آن افت غیرعادی و شدید بازار سرمایه در ماه‌های قبل بود و می‌توان گفت رشد بازار سرمایه به‌نوعی جبران افت ناشی از بی‌اعتمادی به این بازار است. جعفری ادامه داد: بعد از تصویب بودجه ۱۴۰۱ و کمرنگ‌تر شدن ریسک قیمت‌گذاری‌های دستوری، خودبه‌خود بازار سرمایه بخشی از افت ماه‌های قبل را جبران کرد و دومین دلیل رشد بازار سرمایه، رشد قیمت‌های جهانی بود ضمن آنکه سومین عامل، طولانی شدن پروسه احیای برجام بود که موجب شده تا نگرانی سرمایه‌گذاران بابت افت شدید نرخ ارز تا حدودی مرتفع شود. وی افزود: البته در چند هفته اخیر گروه فلزات پتانسیل رشد بیش از اینها را هم داشت، اما اعلام خبر وضع عوارض صادراتی فولاد به‌نوعی ترمز رشد گروه فلزات اساسی را کشید.
رشد گروه‌های سودآور بازار
کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: به نظر می‌رسد تا پایان فصل مجامع، رشد خوبی در بازار سرمایه داشته باشیم و البته سرنوشت مذاکرات و احیای برجام اتفاق مهمی برای بازار سرمایه ما است. جعفری عنوان کرد: اگر توافقی حاصل شود برخی گروه‌های بازار سرمایه که هنوز رشد چندانی نداشته‌اند، ازجمله گروه بانکی از مثبت‌های بازار سرمایه بهره‌مند خواهد بود. وی افزود: در مجموع در شرایطی قرار داریم که چشم‌انداز تورم در کشور افزایش یافته و از سویی قیمت اکثر کالاها در کشور رشد قابل‌توجهی داشته و از سوی دیگر ابهام در سرنوشت مذاکرات، بازار سرمایه را مورد اقبال قرار داده است.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: روند مثبت بازار سرمایه فعلا در کوتاه‌مدت ادامه خواهد داشت ولی انتظار رشد شارپ و غیرمنطقی در این بازار نمی‌رود، اما گروه‌های بزرگ بازار از جمله گروه پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی و فلزات که در مجامع سود مناسبی هم تقسیم می‌کنند، شیب صعودی خود را حفظ خواهند کرد.
پررنگ شدن مفهوم «ارزش» با افزایش دامنه نوسان
جعفری در رابطه با تاثیر افزایش تدریجی دامنه نوسان معاملات بر روند این بازار اظهار کرد: هرچند که دامنه نوسان معاملات در حال حاضر نسبت به قبل تغییر کمی داشته است اما همین تغییر اندک هم گام مثبتی در راستای افزایش کارایی بازار سرمایه محسوب می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: تعیین دامنه نوسان برای معاملات بازار سرمایه با ادعای حمایت از سهامداران خرد صورت گرفت، اما تجربه چند سال گذشته نشان داده وجود دامنه نوسان بیشتر به منفعت حقوقی‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ بوده و تشکیل صف‌های خرید هیجانی به سبب وجود دامنه نوسان، منفعتی برای سهامداران خرد نداشته است.
وی اضافه کرد: افزایش دامنه نوسان در بلندمدت، سبب رفتار تحلیلی‌تر سهامداران شده و سهامداران خرد به مفهوم «ارزش» بیشتر اهمیت خواهند داد.