9 - 06 - 2024
بورژوازی صنعتی و انتخابات چهاردهم
شمار قابل اعتنایی از بورژواهای ایرانی برخلاف اینکه در عمل و در برابر دیدگان دیگران کوشش می‌کنند خود را غیرسیاسی نشان دهند و تا بحث به سیاست می‌کشد جا خالی می‌دهند در عمل و در پنهان رفتارهای سیاسی زیرکانه‌ای دارند. این بورژواها بیشتر از چیزی که شهروندان ایرانی و نیز سیاستمداران ایرانی گمان می‌کنند، سیاست‌ورزی پنهان دارند و نیز در این‌باره می‌خوانند و گفت‌وگو می‌کنند. برخی باور دارند صنعتگران ایرانی شهروندانی هستند که تفاوت خوش‌بینی و خوش‌خیالی را نمی‌دانند. در حالی که آنها شهروندان پیچیده‌ای هستند که در این سرزمین و با وجودی که نهاد دولت سده‌هاست با آنها رفتاری از سر سرکوب دارد اما ثروت می‌اندوزند. این بورژواها که در دهه 1358 تا 1368 از سوی انقلابیون ایرانی و رژیم نوپا به محاق رفتند، پس از آن و با پایان یافتن جنگ خود را بازیافتند و بازسازی را در دستور کار قرار دادند. آنها که در دهه 1358 تا 1368 هرگز درباره امور سیاسی حرف نمی‌زدند حالا اما به جایی رسیده‌اند که به سیاستمداران توصیه می‌کنند برای دولت بعدی کدام راه را بروند. برای اینکه با داستان و رفتار این گروه بیشتر آشنا شویم لازم است دومقوله خوش‌بینی و خوش‌خیالی را بازکاوی کنیم.
خوش‌خیال و خوش‌بین
رویکرد و نگاه خوش‌بینانه، رفتار و روش کارآمد و پیش‌برنده در برخورد با تلخی‌ها و سختی‌هاست و در برابر رویکرد و نگاه بدبینانه قرار می‌گیرد. برخی افراد به‌ویژه بعضی مسوولان اجرایی به عمد یا از سر اشتباه، رویکرد خوش‌بینانه را با رویکرد تقلیل‌گرایانه و ساده‌انگارانه یکسان تلقی کرده و آن را در برابر بدبینی قرار می‌دهند. در حالی که افراد خوش‌بینی، واقعیت را با دقت تمام نگاه کرده و آن را انکار نمی‌کنند. ساده‌انگاران و تقلیل‌گرایان، چشمان خود را روی تلخی‌ها و واقعیت‌های دشوار می‌بندند. روش خوش‌بین‌ها این است که از همه نیروها برای باز کردن گره‌ها و حل مشکلات استفاده می‌کنند، ساده‌انگاران و تقلیل‌گرایان، به امید اینکه مشکلات خود به خود حل می‌شوند، رویکردی تاخیرگرا اتخاذ می‌کنند. این تفاوت‌ها میان افراد خوش‌بین با کسانی که مشکلات را ساده فرض می‌کنند، در این روزها که اقتصاد ایران با دردسرهای بزرگ و رکود نسبی در بخش حقیقی از جمله صنعت روبه‌رو شده است و با سردرگمی دست‌وپنجه نرم می‌کند، آشکارتر خواهد شد.
خوش‌بین‌ها در گروه بورژوازی صنعتی می‌گویند مسوولان اجرایی ایران باید واقعیت‌ها را درک کرده و ساده‌انگارانه با مسائل برخورد نکنند. در امید دادن به شهروندان نباید افراط شود و دست روی دست گذاشت تا تنگناها برطرف و گره‌ها گشوده شوند. رکود صنعتی در ایران را نیز که یک واقعیت تلخ است و پیامدهای آن بر کسب‌وکار و شغل و معیشت شهروندان فشار می‌آورد، باید پذیرفت و راهی برای برون‌رفت از آن پیدا کرد. ایجاد انگیزه و اشتیاق برای سرمایه‌گذاری در برخی فعالیت‌ها مثل صنعت که موتور محرکه اقتصادی است، می‌تواند یک راه‌حل باشد که نباید آن را نادیده گرفت. ایجاد شرایط مناسب برای جذب سرمایه‌های مازاد بین‌المللی بابت ورود به صنعت ایران نیز یک راه‌حل برای کاهش رکود به حساب می‌آید که نیازمند تدبیر و دوراندیشی است. اجرای درست سیاست‌های کلی اصل ۴۴ در سطح وسیع و با دورنمای بین‌المللی نیز می‌تواند راه‌حل مناسبی برای به حرکت در آوردن فعالیت‌های اقتصادی در ایران باشد که نیازمند عبور از دگم‌اندیشی در این عرصه است.
خوش‌بینان می‌گویند استفاده از راه‌حل‌های کارشناسانه که محتاج سعه‌صدر و اجتناب از رویکردهای سیاسی- جناحی است نیز باید در دستور کار قرار گیرد. این راه‌حل‌ها البته زمانی مفید و کارساز خواهد شد که مسوولان اجرایی، به جای ترویج سادهانگاری و رویکرد تقلیل‌گرایانه، هوشیار و بیدار باشند و شهروندان را از غفلت و ناآگاهی در برابر واقعیت‌ها دور نگه دارند. خوش‌بین بودن با خوش‌خیال بودن تفاوت دارد و این دو را نباید یکسان پنداشت و ترویج کرد. این در روزهای تازه سپری‌شده می‌تواند بر انتخابات پیش‌رو موثر باشد اگر برخی خوش‌خیالی‌ها را کنار بگذارد. از سوی دیگر کاندیداها نیز باید سادهانگاری و خوش‌خیالی را نسبت به رفتارهای پیچیده بورژوازی صنعتی کنار بگذارد.
پس از آنکه اقتصاددان‌های عضو انجمن اقتصاددانان با صدور بیانیه‌ای کارشناسانه دیدگاه‌های خود را درباره وضعیت اقتصاد ایران و انتظارات از دولت بعدی انتشار دادند، خانه صنعت و معدن و تجارت نیز با صدور بیانیه‌ای دیدگاه اعضای خود را آشکار کرده است که در ادامه آن را می‌خوانید:
امروز فعالان اقتصاد ایران به‌ویژه آنان که با تمام فرصت‌ها و تهدیدهای چهاردهه گذشته با شرافت و حمیت پای کار تولید ایستاده و با روشن نگه داشتن چراغ اقتصاد، پایداری کرده‌اند، اگر شایسته‌ترین افراد برای ابراز ظر نباشند، حتما یکی از شایسته‌ترین‌ها هستند که دولت آرمانی خود را برای جامعه و به‌ویژه فعالان حوزه سیاست و حکمرانی ترسیم کنند.
دولتی که ما برای برون‌رفت از بن‌بست‌ها و ابرچالش‌های اقتصاد ایران آرزو می‌کنیم این‌گونه است:
1) واقعیت موجود را فارغ از عوامل ایجابی آن می‌پذیرد و با عدم انکار واقعیت راه را برای چاره‌جویی می‌گشاید.
2) از هر فرصت مادی و معنوی برای گذر از تهدیدها بهره می‌برد و دسته‌بندی‌های سیاسی را از ورود به ساحت اقتصاد بازمی‌دارد. از هیچ سرمایه‌ای برای تغییر و بهبود غفلت نمی‌کند و همه‌های داشته‌ها، به‌ویژه انسانی را به میدان می‌کشد. به ناکارآمدی منابع انسانی که ماحصل دهه‌ها غفلت از کارایی، چابکی، صرفه‌جویی، هوشمندی و کارآمدی سرمایه انسانی در همه صحنه‌های اقتصادی است، به عنوان ریشه همه معضلات اقتصادی می‌نگرد و در هر تغییری، اصلاح این ناکارآمدی را سرلوحه قرار می‌دهد.
3) اینچنین دولتی، کارآمدی را از خود شروع می‌کند. خروج اعلام شده و شفاف دولت و سیاست از اقتصاد با شاخص‌های قابل سنجش کاهش واقعی بودجه عمومی دولت، کاهش و واگذاری اختیارات و تصدی‌گری‌ها به سازما‌ن‌های مردم‌نهاد شفاف و کارآمد، کاهش و انتقال دارایی‌های بدسرپرست به بخش‌های کارآمد در فرآیندی شفاف و منصفانه و کاهش مستمر نیروهای استخدامی به‌ویژه در بخش‌های غیرمولد و ناکارآمدتر، مسیری است که هوشمندانه و به سرعت طی می‌شود. تجربه کشور مقتدر و بزرگ چین در دهه‌های 1980 و 1990 در عدم مداخله غیرضروری در بازار و خروج دولت از اقتصاد، درس‌های ارزشمندی برای ایران امروز دارد.
4) دولت کوچک و چابک و هوشمند که به جای لشکر مستخدمین ناکارآمد، کارشناسانی کم‌شمار، هوشمند، پاکدست و تحت نظارت دارد که با علم و تخصص، شرایط بازآفرینی بازار را در بخش‌های مختلف اقتصادی طراحی، تدوین و اجرا می‌کند. بازاری رقابتی بدون دخالت انحصارگران چه از نوع دولتی و چه شبه‌دولتی و بدترین و مخرب‌ترین آن سرمایه‌دار خصوصی. انحصار از هر نوع که باشد به ناکارآمدی و عدم تخصیص بهینه عوامل تولید منجر می‌شود و رقابت کامل و مراقبت‌شده چاره همه دردهای اقتصادی و درمان نهادین و ریشه‌ای معضلات اقتصادی ایران است.5) دولت کوچک، زیباست و مهربان و فروتن و کم‌خرج که با حداقل مالیات اداره می‌شود. دولتی که با اشاره‌ای منابع خرد در اختیار انبوه مردم را برای اقدامات تاریخی و آرمانی تجهیز می‌کند و در کشاکش و مناقشات قدرت با سلطه‌گران ریز و درشت خارجی با اقتدار و سرافرازی و در تعاملات منصفانه جهانی از مهر و حمایت ملتش مطمئن است.
6) دولت آرزوی ما نسبت به دولت پنج‌ساله مولای‌مان علی(ع) دارد که نگران است برای اسرافی در حد پهنی سر قلم کارگزاران که مصرف مرکب را زیاده از نیاز کند و محل جمع‌آوری بیت‌المال را مرتب خالی می‌کرد که ثروتی نماند که برایش فسادی برنامه‌ریزی شود. این دولت خدمتگزار در برابر ملت نسبت به منافع ملی و تباهی‌هایی مانند فساد، رانت و ویژه‌خواری، اسراف، اشرافیت و بی‌برنامگی؛ حساس، شفاف، عملگرا و پاسخگوست. این دولت مورد انتظار تکلیف خود را حکمرانی شایسته، برقراری آشتی ملی و ارتقای اعتبار و سرمایه اجتماعی دولت می‌داند.
7) ما بر اصول انسانی و ارزش‌های دینی و اخلاقی در اقتصاد پا می‌فشاریم و خود را اصولگرایی می‌دانیم که برای حفظ اصول و بازگشت به ارزش‌ها و کهن الگوهای اخلاقی، ایرانی و اسلامی، معتقد به اصلاحات اساسی و ساختاری هستیم. اصلاحی مستمر و به‌روز، در چارچوب ارزش‌ها و باورها و این‌گونه اصلاح‌طلب هستیم. اقتصاد ما بخشی از دین و مذهب ماست و برای بالندگی آن باید از سیاست مستقل شود. ما دولتی را آرزو داریم که به تفکیک سیاست از اقتصاد، اعتقاد نظری و عملی دارد همان‌گونه که به تفکیک قوا معتقد است.ما برای استقرار چنین دولتی از هیچ تلاش و حمایتی مضایقه نخواهیم کرد و کنار ملت بزرگ ایران، رهبر معظم انقلاب و ارکان حاکمیت ایستاده‌ایم.
خانه صنعت، معدن و تجارت ایران
19 خردادماه 1403
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد