بیش از ۱۲ کشته و ۳ مفقودی

گروه جامعه- سیل دروازه قرآن شیراز، سیل در امامزاده‌ داوود، سیل استهبان و حالا سیل در مشهد؛ روایت تکراری از غافلگیری‌های مدیریت بحران در مقابله با حوادثی که از چندین روز قبل هشدارها برای احتمال وقوعشان صادر شده حداقل انتظار این بود که نحوه مدیریت در آن به‌گونه‌ای باشد که خسارات ناشی از آن به حداقل برسد. گویا قرار نیست پایانی بر دومینوی غافلگیری سیل متصور بود. عصر روز چهارشنبه، ۲۶ اردیبهشت با وجود خبرهایی که از وقوع سیل در نقاط مختلف کشور مخابره شد اما مانند همیشه مسوولان مربوطه نه‌تنها غافلگیر شدند بلکه در شرایطی که سیلاب خیابان‌های مشهد و شهرهای اطراف را فراگرفته، خانه‌ها را ویران کرده، تعدادی مفقود شده‌اند، بیش از ۱۰ نفر کشته داشته و هنوز خسارات جانی و مالی آن به تمامی مشخص نشده بود، کلیدری مدیر بحران شهرداری مشهد این وضعیت را یک «آبگرفتگی ساده» توصیف کرد و البته برکنار شد. رییس پدافند غیرعامل مشهد به جای اینکه به خانواده‌های داغدار احترام بگذارد و میزان مسوولیت‌پذیری و تعهد خود را به وقت حادثه نشان دهد، با تقلیل سیلاب به آبگرفتگی ساده بیشتر نمک بر زخم مردم پاشید و خشم و داغ آنها را سنگین‌تر کرد. حتی اگر سیلاب اخیر مشهد یک آبگرفتگی ساده هم بود، باز این شکل از واکنش مدیر پذیرفته و مقبول نیست. این چه حادثه ساده‌ای است که جان انسان‌ها در آن گرفته شده و اموالشان آسیب‌دیده و از دست رفته است؟ این چه اتفاق کوچکی است که فرماندار مشهد با کت و شلوار خودش را به خیابان‌ رسانده تا نقش مامور راهنمایی و رانندگی را به دوش بگیرد و در عبور و مرور خودروها کمک کند؟! مامور راهنمایی و رانندگی کجاست؟ فرماندار وسط خیابان چه می‌کند؟ مدیر بحران شهرداری مشهد به درستی برکنار شده است. خیلی‌ها هم هنوز برکنار نشده‌اند اما می‌دانیم این جریمه‌ها مانع از تکرار رفتار غلط نمی‌شود چراکه مسوولان مختلفی بارها این رفتارها را از خود نشان دادند و مانند انرژی از بین نمی‌روند بلکه از سمتی به سمت دیگر می‌روند ولی عبرتی از حوادث اینچنینی کسب نمی‌کنند چراکه این سیلاب با سیل‌ سال‌های گذشته در دروازه قرآن شیراز، امامزاده‌ داوود تهران و دیگر شهرها مشابه بود؛ سیل‌هایی با قدرت تخریب بالا که به شکل ناگهانی وارد مسیل‌ها و معابر شده و به منازل، خودروها، راه‌ها و از همه مهم‌ترین جان شهروندان آسیب‌ وارد می‌کند. این‌بار اما گرچه به‌نظر می‌رسد دولت سرعت‌عمل بیشتری در برخورد با متخلفان داشت و مدیرکل بحران شهرداری مشهد را به سرعت برکنار کرد اما شنبه هم با وجود اخطارهای فراوان از عصر بارندگی در مشهد شدت گرفت و به سیل ویرانگر دیگری تبدیل شده و بار دیگر به تعداد کشته‌ها و مفقودی‌ها اضافه شد. مسوولان هم برای اینکه سیاه‌نمایی نشود همچنان سیل را یک آبگرفتگی سطحی اعلام کردند. در حالی که تصاویر این سیل در رسانه‌ها نفس‌ها را در سینه حبس می‌کند.
اقدامات پیشگیرانه فراموش نشود
اسماعیل نجار رییس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به تغییرات اقلیمی گفت: تغییر اقلیم در دنیا اتفاق افتاده و کشور ما نیز از این مساله مستثنا نیست. در ایران این تغییر اقلیم به شکل تغییر بارش، نوع بارش، زمان بارش، پراکنش بارش، گرد‌وغبار و خشکسالی احساس می‌شود و هر یک پیامدهای مختلفی دارند. بارش برف سنگین یا جاری شدن سیل‌های شدید در مناطقی که اصلا قابل تصور نیست نیز از جمله پیامدهای این تغییرات اقلیمی است. به عنوان مثال در سال‌های اخیر شاهد بارش برف بسیار سنگین در گیلان و مازندران بودیم که بی‌سابقه بود. همچنین در خراسان‌رضوی نیز اینچنین بارش‌های شدید بی‌سابقه است.
وی افزود: برخی اقدامات مانند آبخیزداری هستند که می‌توانند از تشدید این شرایط جلوگیری کنند اما در کل باید به این مساله توجه کرد که وقتی سیل رخ می‌دهد مردم نمی‌توانند انتظار داشته باشند هیچ مشکلی رخ ندهد. پیشگیری قطعا در هر مشکلی تاثیرگذار است اما در همین سیل امارات دقت کنید که چه اتفاقات بدی رخ داد و چه مشکلاتی برای مردم ایجاد شد بنابراین وقتی سیل‌های مخرب رخ می‌دهد قطعا خسارت‌هایی وجود خواهد داشت. از آنجایی که مشکلات تغییر اقلیم وجود دارد ما همیشه باید آماده‌ باشیم. رودخانه‌های ما دائما باید پاکسازی شوند. مسیل‌ها مسدود نشوند. پل‌ها براساس دبی رودخانه ساخته شود. همچنین در مجموع باید به شهرسازی دقت کرد تا با جاری شدن سیل، مشکلات بیشتری برای مردم ایجاد نشود.
نجار ادامه داد: من در حال حاضر مسوولیتی در این‌باره ندارم و نمی‌خواهم دوستان و مسوولانی را که واقعا تلاش می‌کنند متهم کنم اما اقدامات پیشگیرانه باید مدنظر همگان قرار گیرد. در حال حاضر کشور با خشکسالی روبه‌رو است بنابراین می‌توانیم از این آب‌ها استفاده کنیم.
گفتنی است حالا دیگر نام سیل مشهد با دست‌کم ۱۲کشته نیز در کنار سیل‌های ناگهانی و مرگبار سال‌های اخیر کشور نشسته است، قطعا آنچه عصر چهارشنبه و شنبه در مشهد رخ داد، آخرین مورد از سیل‌های ناگهانی که در پی تغییرات اقلیمی، بارش‌های ناگهانی یا هر دلیل دیگری رخ می‌دهد، نیست.