بی‌اعتمادی مر

دم به دولت
میثم رادپور*- خروج سرمایه از یک نظام ورشکسته و سرمایه‌گذاری آن در یک بازار پر بازده نه‌تنها یک امر غیرعادی قلمداد نمی‌شود که بهترین انتخاب برای شرایط نابسامان اقتصادی محسوب می‌شود.
هرچند بتوان واکنش بازار به تهدیدهای ترامپ و تنگناهای موجود در بازار حواله را عواملی موثر در التهابات بازار ارز کشور تعریف کرد، اما باید گفت برای یک اقتصاد با نظام پولی شکست خورده نمی‌توان انتظار رفتارها و واکنش‌های عادی از مردم داشت. به عبارتی وقتی نظام بانکی یک کشور ورشکسته باشد، تنها گزینه موجود برای مردم یک چیز خواهد بود و آن هم ورود به بازاری است که بتواند بازده مناسبی برای مردم داشته باشد چرا‌که مردم دیگر امیدی به سیاست‌های دولتمردان ندارند و بی‌اعتمادی مردم به دولت به اوج رسیده است.
اکنون برای بازار ارز کشور که دچار نوسانات غیرقابل کنترل شده، تنها اتخاذ سیاست‌های کوتاه‌مدت نتیجه‌بخش خواهد بود چرا‌که عوامل ایجاد عدم اطمینان در بازار کوتاه مدت هستند.
زمانی که بازار ارز پر نوسان می‌شود بانک مرکزی در بازار دخالت و سعی می‌کند با تلاش‌های فراگیر مانع از التهابات بیشتر و قیمت‌های بالاتر در بازار شود. هرچند ورود بانک مرکزی به بازار می‌تواند قیمت‌ها را موقتا کاهش دهد، اما این کاهش قیمت‌ها تنها چند روز دوام می‌آورد و بعد از چند روز با شدت گرفتن دوباره تقاضا باز هم قیمت‌ها در بازار اوج می‌گیرد.
اما باید گفت اقدامات بانک مرکزی برای کنترل نوسانات بازار با وجود تمام محدودیت‌هایی است که در ذخایر ارزی‌اش دارد. از طرفی محدودیت بانک مرکزی برای تامین ذخایر ارزی تنها محدود به ارز نقدی که در بازار موجود است نمی‌شود؛ در کنار آن تقاضای زیادی در بازار حواله وجود دارد که ذخایر ارزی را به میزان زیادی کاهش داده است. درواقع می‌توان تقاضای زیاد بازار حواله را مقصر اصلی در کاهش ذخایر دلار نقدی و تحریک‌های بازار دانست.
در چنین شرایط نابسامانی، ارز به مامن اصلی مردم برای پس‌انداز تبدیل می‌شود‌ به طوری که قبل از عید ارز زیادی از سوی مردم خریداری شد تا ذخایر اصلی پس‌انداز مردم باشد. در کنار آن فاصله قیمت‌های خرید و فروش در معاملات صرافی‌ها هم اوج می‌گیرد و دیگر معامله‌ای بر اساس میزان تقاضای موجود در بازار از سوی آنها دیده نمی‌شود.
با این اوصاف زمانی می‌توان به کاهش تقاضا امیدوار بود که بانک مرکزی بازار و مردم را متقاعد کند که قیمت‌ها افزایش یافته و نمی‌توانیم انتظار کاهش قیمت‌ها را داشته باشیم تا دیگر تقاضایی برای خرید ارزهای بیشتر و تبدیل آن به مامن اصلی پس‌انداز مردم و دامن زدن به قیمت‌های بیشتر در بازار صورت نگیرد.
*کارشناس ارزی