تئاتر خیابانی یا سفارشی؟

یکی از کارگردانان شرکت‌کننده در دوازدهمین جشنواره سراسری تئاتر خیابانی «شهروند» با انتقاد از افزایش اجرای آثار سفارشی در این حوزه از کم و کیف وضعیت گروه‌های فعال تئاتر خیابانی سخن گفت.
نجمه مهرابی کارگردان نمایش خیابانی
«اُ منفی» که با این اثر نمایشی در جشنواره سراسری تئاتر خیابانی «شهروند» لاهیجان حضور دارد، با اشاره به شرایط و جایگاه فعلی تئاتر خیابانی در کشورمان گفت: خوشبختانه روند اجرای تئاتر خیابانی طی سال‌های اخیر در شرایط رو به رشدی قرار گرفته است؛ شرایطی که می‌تواند دربرگیرنده نکات مثبتی بوده و در معرفی این گونه ارزشمند نمایشی نقش موثری ایفا کند. اما یکی از مسائل مهمی که در این حوزه می‌تواند مورد توجه و بررسی بیشتر قرار گیرد، روند رو به افزایش تولید و اجرای آثار سفارشی است که باید روی آن تمرکز بیشتری داشته باشیم. گویی هنرمند تئاتر خیابانی تا زمانی که سفارش کاری نباشد دست به تولید نمی‌زند و فضای فعالیت‌های خود را به واسطه سفارش‌های ارگانی فقط معطوف به موضوعات خاص می‌کند.
وی افزود: با یک جست‌وجوی ساده در کتاب‌ها و منابع اینترنتی متوجه می‌شویم که تئاتر خیابانی در جهان صرفا دیالوگ گفتن و قصه‌گویی نیست بلکه چیزی فراتر از اینهاست که نیازمند فراهم بودن شرایطی گسترده‌تر از شرایط فعلی است. ما هنرمندان بسیار خلاقی در حوزه تئاتر خیابانی داریم که می‌توانند در بستر بسیاری از موضوعات اجتماعی و فرهنگی دست به خلق آثاری بزنند و حرف‌های زیادی برای گفتن دارند اما گسترش چنین رویکردی مستلزم توجه دلسوزانه و مسوولانه مدیران بخش‌های مختلف عرصه فرهنگ و هنر است که می‌تواند در ابعاد مختلفی پیش روی فعالان این عرصه قرار گیرد. مهرابی درباره برخی از مشکلات هنرمندان عرصه تئاتر خیابانی بیان کرد: در اینکه هنرمند تئاتر خیابانی یکی از خلاق‌ترین هنرمندان این عرصه است شکی نیست. اینکه ارگانی کاری به گروه نمایش خیابانی‌ سفارش می‌دهد و البته با فرصت کم این گروه، نمایش را برای اجرا آماده می‌کند از نظر من هم مثبت است هم منفی. مثبت از این لحاظ که ذهن باز هنرمند را به رخ می‌کشد و منفی از این جهت که هنرمند فرصتی برای گذاشتن تمام هنر و خلاقیتش برای یک موضوع را ندارد و صرفا به شکل آیتمی کار را آماده می‌کند. ما هنرمندان این بخش هم مانند هنرمندان بخش صحنه‌ای بدمان نمی‌آید کاری تولید کنیم که دکور آنچنانی و تمرینات گسترده دارد. منتها شرایط مالی به ما این اجازه را نمی‌دهد. یعنی اینکه هنرمندان این بخش جزو قشر ضعیف جامعه هستند که صرفا به اجراهای سفارشی بسنده کرده و فرصتی برای به نمایش گذاشتن تمام خود را ندارند. به امید اینکه این مشکل بزرگ که از نظر بنده عامل مهمی برای عدم پیشرفت این قشر شریف و متواضع است، رفع بشود. وی که از شهرستان خمینی‌شهر اصفهان در جشنواره سراسری تئاتر خیابانی «شهروند» لاهیجان حضور پیدا کرده است درباره وضعیت تولید و اجرای آثار نمایشی در شهر محل اقامت خود گفت: من تئاتر خیابانی را در شهرستان خود آغاز کردم؛ شهری که دارای قابلیت‌های بالایی در تئاتر خیابانی است که البته شاید این اتفاق مدیون نداشتن صحنه مناسب برای اجرای نمایش صحنه‌ای باشد! شهرستان خمینی‌شهر و شهر اصفهان معمولا در مناسبت‌های مختلف رپرتوارهای بزرگ با شرکت‌کنندگان بسیار برگزار می‌کنند که با استقبال خوب تماشاگران مواجه می‌شود؛ تماشاگرانی که کم و بیش با این شکل از نمایش آشنا هستند و بازیگر را طی اجرا به درستی همراهی می‌کنند. وی درباره برگزاری جشنواره سراسری تئاتر خیابانی «شهروند» لاهیجان یادآور شد: من در دو دوره از جشنواره «شهروند» حضور داشتم که در دوره گذشته در دو کار با عنوان «عقیق سرخ» به کارگردانی امیر امینی و «هشت» به کارگردانی مجتبی خلیلی ایفای نقش کردم و موفق به دریافت تندیس بازیگری زن شدم. این رویداد از جشنواره‌های اصیل و سطح بالا و متفاوت کشور است که دست هنرمندان را برای تنوع در اجرا به واسطه تنوع در موضوعات باز می‌گذارد.