تامین نقدینگی در سایه برجام

گروه مسکن- دوره‌های رونق و رکود در بخش مسکن طی چند دهه گذشته به طور متناوب تحت تاثیر عوامل بیرونی مانند نرخ ارز، تورم و نقدینگی بوده است و یکی از مهم ترین دلایلی که این شاخص‌ها را به ضرر بازار مسکن تغییر داد تحریم‌های اقتصادی بود. سرمایه‌گذاری بخش مسکن در ایران به دلیل عدم مشارکت چشمگیر بخش خصوصی و تصدی گری دولت همواره وابستگی زیادی بودجه عمومی کشور داشته و با پایین کشیدن قیمت نفت به شدت تحت‌تاثیر قرار گرفته است.
با وجود افزایش صادرات نفتی ایران به ۴/۲ میلیون بشکه در روز‌ اما اولویت‌های بی شماری برای مصرف این درآمد در کشور وجود دارد و در شرایط فعلی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که افزایش درآمدهای نفتی به قدری نیست که بتواند در بخش مسکن اثرگذار باشد. با این وجود وزیر نفت معتقد است که دوران گرانی قیمت نفت دوباره فرا رسیده و چشم‌انداز روشنی برای درآمد کشور در این بخش وجود دارد. زنگنه اعلام کرد که درآمد نفتی ایران در سال ۹۵ به ۴۱ میلیارد دلار خواهد رسید.
از سوی دیگر روز گذشته اعلام شد که ۲۲ میلیارد دلار از منابع بلوکه شده بانک مرکزی در کشورهای ژاپن، کره و امارات و شش میلیارد دلار از منابع حاصل از فروش نفت در هند آزاد خواهد شد. آزادسازی این منابع و تخصیص بخشی از آن برای افزایش نقدینگی در بخش مسکن دومین رویداد امیدبخشی است که طی روزهای گذشته فعالان بخش مسکن را به بازگشت به رونق در سایه برجام امیدوارد کرده است.
در همین ارتباط یک کارشناس اقتصاد مسکن گفت: به دلیل بدعهدی‌های طرف مقابل، منابع حاصل از فروش نفت در شرایط پسابرجام وارد کشور نشد و به همین دلیل بخش مسکن که متاثر و تاثیرگذار در اقتصاد ملی است رونق نگرفت. سعید آگشته در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: برجام در افزایش صادرات نفت تاثیر داشت و بعد از این توافق، ایران توانست سهم خود را در اوپک به قبل از تحریم‌ها برساند. تصمیم اخیر اوپک مبنی بر کاهش سطح تولید نیز در افزایش قیمت نفت موثر بود و می‌توان گفت شرایط بازار نفت تا حدودی خوب شده و این به نفع ایران است.
وی افزود: اما اینکه چه مقدار از فروش نفت به سفره مردم می‌آید تقریبا به مهم‌ترین مطالبه مردم از دولت تبدیل شده است. به هر حال طی یک سال اخیر هر دو حوزه حجم و ارزش مبادلات نفتی دو برابر افزایش یافت‌ اما به نظر من این پول نه تنها به سفره مردم نیامده بلکه به سفره دولت نیز نیامده که علت آن هم بدعهدی‌های طرف مقابل نسبت به برجام است.
این کارشناس اقتصاد مسکن تصریح کرد: درست است که برجام توافقی چندجانبه است اما کارشکنی‌های آمریکا باعث شده تا ایران نتواند مبادلات تجاری مناسبی با دنیا برقرار کند. به همین دلیل پول حاصل از فروش نفت وارد کشور نشده است. آگشته با بیان اینکه هم اکنون در رکود پسابرجامی قرار داریم، گفت: مهم‌ترین علت این رکود، عدم بازگشت منابع حاصل از صادرات است که به عدم اصلاح ارتباط ایران با نظام بانکی بین‌المللی مربوط می‌شود و نمی‌توان زمان مشخصی برای اصلاح ارتباطات بانکی متصور شد.
وی پیش‌بینی کرد: رکود فعلی در حوزه‌های عمرانی و معیشتی تا بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶ ادامه خواهد داشت. این کارشناس مسکن درخصوص آینده بازار مسکن گفت: بازار مسکن هم متاثر از اقتصاد ملی است و هم تاثیرگذار است. با شرایطی که وجود دارد رکود مسکن ادامه خواهد داشت. هرچند که در ماه‌های تابستان سال جاری شاهد شوک در بازار مسکن تهران بودیم ولی این شوک‌ها بر اساس تقاضای طبیعی بازار به وجود آمد و باعث ایجاد رونق پاید ار در بازار نشد.
آگشته تاکید کرد: به اعتقاد من اگر پول‌های بلوکه شده در ماه‌های اخیر به کشور برمی گشت باید تورم ایجاد می‌کرد اما کاهش ثبات و کاهش نرخ تورم نشان می‌دهد پول به چرخه اقتصادی کشور وارد نشده است.
به گفته وی، تا زمانی که نظام بانکی شبه ربوی فعلی کشور ادامه داشته باشد، اقتصاد از بیماری نجات نمی‌یابد. در شرایط فعلی فقط دارو و مسکن می‌تواند تجویز شود که راه‌حل مشکل نیست. یکی از داروها می‌تواند برای طولانی کردن مدت زمان شوک بر اساس میزان عرضه باشد یعنی فواصلی از سال که بازار رونق می‌گیرد را با تدابیری همچون افزایش وام، طولانی کنیم اما تاکید می‌کنم که اینها راهکار اساسی برای خروج از رکود مسکن نیست.