تاوان « تَکرار»

«جهان صنعت»- چند ماهی به یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی فرصت باقی مانده اما کلید واژه انتخابات ۹۸ در فضای سیاسی کشور جا باز کرده است از این جهت انتظار می‌رود دو جریان اصلی و سیاسی کشور برای در دست گرفتن قدرت، برنامه‌های انتخاباتی‌شان را رو کنند. اما بر‌خلاف انتظارها در حال حاضر نمایندگان مجلس شروع گفتمان درباره انتخابات ۹۸ را زود تلقی می‌کنند و می‌گویند هدف‌شان در حال حاضر تمرکز بر وضعیت معیشتی مردم و حل مشکلات آنان است. از طرفی با وجود اتفاقات سیاسی داخلی و مشکلات اقتصادی این احتمال وجود دارد که حضور مردم در انتخابات و حمایت‌شان از جریان‌های سیاسی کشور کمرنگ شود‌. از این رو زمزمه عدم مشارکت مردم در انتخابات از همین محیط‌های کوچک خانواده شنیده می‌شود؛ زمزمه‌هایی که می‌تواند زنگ خطری بر حکومت، دولت و جریان‌های سیاسی کشور تلقی شود.
البته گاهی این جمله در مورد کشور ما صدق می‌کند که نتیجه انتخابات قابل پیش‌بینی نیست و مردم ایران در انتخابات دقیقه نودی تصمیم می‌گیرند اما با این وجود یکی از عامل‌های مهمی که در نتیجه انتخابات تأثیرگذار است، می‌تواند میزان موفقیت دولت برای حل مشکلات اقتصادی باشد‌ که در این مورد توفیق دولت بعد از خروج آمریکا از برجام با وجود رایزنی‌های دیپلماسی و هشدار‌های سیاسی به طرف‌های اروپایی تا این لحظه حاصل نشده است‌ و این می‌تواند موجب دلسرد شدن مردم به حضور نه تنها در انتخابات بلکه در اجماع‌های دیگر ملی شود.شاید این خطر در انتخابات قبلی کمتر احساس می‌شد. باوجود اینکه مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور تلاش‌هایی مبنی بر کاهش مشارکت مردمی در انتخابات داشتند اما میزان مشارکت مردم افزایش یافت یا حداقل ثابت ماند. ما دیدیم که در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و دوازدهم مردم با شرکت در انتخابات و انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور اصلاح‌طلب تمایل‌شان را برای برگزیدن منش اصلاح‌طلبانه برای بازسازی ویرانی‌های رییس‌جمهور اصولگرا نشان دادند و مشارکت مردمی نیز قابل توجه بود چرا که آرای خاکستری نیز به میدان آمدند و از جریان اصلاح‌طلب و کاندیدای خود یعنی حسن روحانی حمایت کردند. این رویه در مجلس دهم نیز ادامه‌دار بود با وجود آنکه چندین سال خانه ملت در دست اصولگرایان بود اما حضور پررنگ مردم در انتخابات مجلس باعث شد که اصلاح‌طلبان حرفی در مجلس برای گفتن داشته باشند. البته که در این دوره هر دو جریان سیاسی کشور گمان می‌کردند که اکثریت مجلس را از آن خود کردند اما واقعیت آن بود که اصلاح‌طلبان بعد از آنکه شورای نگهبان چهره‌های اصلی این جریان را ردصلاحیت کرد به سراغ چهره‌های میانه رو و مستقلین رفتند. نمود عینی این موضوع نیز فهرست ۳۰ نفره اصلاح‌طلبان در تهران بود که بعد از ورود به مجلس رویکرد سیاسی خود را تغییر دادند‌. با این حال باید تاکید داشت که حضور اصلاح‌طلبان نسبت به دوره‌های پیشین در مجلس دهم پررنگ‌تر شده بود. اما اکنون شرایط سیاسی داخلی کشور باعث شده که جریان اصلاح‌طلب از نتیجه انتخابات وحشت داشته باشد و شاید خیال اصولگرایان بابت نتیجه انتخابات مجلس راحت تر باشد چرا که شرایط کشور این روزها به نفع این جریان اداره می‌شود. از این رو انگیزه این جریان نسبت به اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس پیش رو بیشتر است و به دنبال آن هستند که با برنامه‌ریزی دقیق‌تری وارد گود انتخاباتی شوند تا به نحوی اکثریت مجلس را از آن خود کنند. واقعیت آن است که این روزها محافظه‌کاران مجلس به شرایط بد اقتصادی جامعه و دلسرد شدن مردم از انتخابات امید بستند تا شاید اوضاع نابسامان کشور بتواند رای اصلوگرایان را بیشتر کند. این در حالی است که چنین رفتاری از جانب اصولگرایان افراطی که با هدف تخریب جریان رقیب سر می‌زند دور از انتظار است چراکه حفظ جایگاه نظام و حاکمیت از اولویت‌های اصلی این جریان است و حضور مردمی در اجتماعات همچون انتخابات می‌تواند به تثبیت حاکمیت کمک کند لذا این گونه رفتارها خطر برای کشور محسوب می‌شود به خصوص آنکه در شرایط بسیار ویژه در سطح بین‌المللی به سر‌ می‌بریم از جمله وضعیت بلاتکلیف برجام و مواضع سرسختانه آمریکا و بی‌مسوولیتی اروپا و از طرف دیگر هماهنگی و همکاری اسراییل و عربستان و واشنگتن که مشکلاتی را در منطقه برایمان ایجاد کرده‌اند.‌
این روزها کسانی که بیرون از مجلس هستند مشغول جو‌سازی علیه اصلاح‌طلبان‌اند تا هواداران را تحت تاثیر قرار دهند و از میزان مشارکت مردمی بکاهند. البته باید اذعان داشت که شرایط اصلاح‌طلبان چندان مطلوب نیست. بیم از دست دادن قدرت باعث شده که خود بزرگان این جریان از روحانی فاصله بگیرند و اعلام استقلال کنند. این روزها ما از اصلاح‌طلبان می‌شنویم که دیگر حاضر نیستند به لیست امید رای دهند و چون دیگر گزینه‌ای در انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس نداشتند مجبور به حمایت از روحانی و اعضای لیست امید شده‌اند. مضاف بر اینها حذف مطهری از هیات رییسه مجلس آن هم در سال آخر و رای نیاوردن چندین باره محمد‌رضا عارف که به عنوان رییس فراکسیون امید شناخته شده است نگرانی اصلاح‌طلبان را برای انتخابات مجلس پیش رو بیشتر می‌کند. برخی نیز هجمه‌هایی به جریان اصلاح‌‌طلب مبنی بر انتخاب نجفی به عنوان شهردار که این روزها متهم به قتل همسرش است‌، وارد می‌کنند تا شرایط برای اصلاح‌طلبان سخت‌تر شود.
از طرفی هر چه از دولت روحانی می‌گذرد امید به امکان تحقق وعده‌ها کاسته می‌شود و این می‌تواند تاثیر جدی بر سبد رای اصلاح‌طلبان داشته باشد؛ اصلاح‌طلبانی که به خاطر وعده‌های آزادی‌، رفع حصر، برجام و… به رییس‌جمهور رای دادند. البته باید دید که اصلاح‌طلبان در چه شرایطی به روحانی و لیست امید اعتماد کردند متاسفانه ساختار کشور ما به گونه‌ای است که تایید صلاحیت‌ها و نظارت بر انتخابات یک خط مشی ثابت ندارد و جناح‌های سیاسی نمی‌توانند با ظرفیت‌های حداکثری خود وارد رقابت شوند و طبیعتا مجبورند گزینه میانه‌رو برگزینند. اما با وجود همه این مسائل اصلاح‌طلبان نباید خود را از دولت و مجلس جدا کنند چراکه بدنه دولت متشکل از اصلاح‌طلبان است و روحانی هم به عنوان رییس‌جمهور اصلاح‌طلب شناخته می‌شود. از طرفی جدایی و منزوی شدن این جریان موجب یکه‌تازی اصولگرایان در انتخابات مجلس و حذف اصلاح‌‌طلبان برای چندین دوره بعدی مجلس خواهد شد.
نگرانی از وضعیت اصلاح‌طلبان
عبدالله ناصری کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با «جهان صنعت» در خصوص وضعیت خطیر اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس پیش رو گفت: اصلاح‌طلبان در رفتار خود با افکار عمومی به قدری هوشمند هستند که نگذارند اصالت اصلاح‌طلبی خدشه‌دار شود. اگر‌چه ممکن است بخشی از جامعه به این نتیجه رسیده باشند که اصلاح‌طلبان نیز نمی‌توانند برای برون‌رفت از بحران در عرصه‌های مختلف اقدام درخوری کنند. اما اصلاح‌طلبان معتقدند که چون کشور و ساختار سیاسی بر اساس چارچوب قانون اساسی شکل گرفته باید دغدغه‌های جدی‌تری را پیش رو بگذارند. لذا در انتخابات مجلس با توجه به اینکه به مراتب شرایط سخت‌تری نسبت به انتخابات سال ۹۳ مجلس داریم این جریان منافع ملی را در اولویت قرار می‌دهد. اما اینکه کنشگری‌شان در آینده به میزان گذشته خواهد بود به نوع باور مردم به کل نظام سیاسی کشور برمی‌گردد، چون این امیدواری، اعتماد و باور به کارآمدی در بین مردم در یک‌سال اخیر مخدوش شده است .باور اصلاح‌طلبان این است که بخشی از اعتماد جامعه مدنی به جبهه اصلاحات به خاطر عملکرد ضعیف دولت و مجلس از دست رفته‌، اما کنشگران اصلاح‌طلب این توانایی را دارند که سهم خود را از روند مسائل پیش آمده در کشور روشن کنند. به طور آشکار مرز و گفتمان خود را با واقعیت‌هایی که دولت مورد حمایت اصلاح‌طلبان از خود بروز داده به جامعه مخاطب نشان دهند. لذا حتما باید نگران وضعیت اصلاح‌طلبان در انتخابات بود. اما بالاتر از اینکه چه جناحی در مجلس پیروز می‌شود باید بیم آینده و شرایط بحرانی کشور را داشت.