تاکید دوباره بر پیگیری تخلفات پلاسکو

فاطمه بیک‌پور- هشت ماه از وقوع فاجعه پلاسکو می‌گذرد و هنوز گزارش‌های هیات بررسی درباره دلایل وقوع حریق این ساختمان در سازمان‌های مختلف ارائه می‌شود اما نه مقصران حقوقی این فاجعه پاسخگو بوده‌اند، نه محکوم شده‌اند، نه کسی از مسوولان مقصر در این امر، از کار برکنار شده و نه در سازمان آتش‌نشانی که مهم‌ترین عنصر درخصوص پلاسکو مطرح می‌شود، تغییراتی صورت گرفته و نه وضعیت امکانات و بحران‌های آن بهبود یافته است. به طوری که به گفته علی اعطا، سخنگوی شورای شهر بعید است تا پایان سال ۹۶ امکانات و بودجه آتش‌نشانی افزایش یابد چراکه تا مرداد ماه فقط پنج‌دوازدهم بودجه به این سازمان تعلق گرفته است.
در جلسه علنی دیروز شورای شهر بار دیگر نام پلاسکو و اتفاقات رخ داده بر این ساختمان قدیمی و کشته شدن ۲۲ آتش‌نشان و کسبه زنده شد. روز گذشته، جز دستورات همیشگی شورا به ارائه گزارش ملی هیات بررسی پلاسکو پرداخته شد؛ همان هیات تعیین شده توسط دولت که اساتید مختلف با تخصص‌های متعدد در آن عضو بودند و انتهای فروردین‌ماه گزارش خود را به رسانه‌ها اعلام کردند، این بار به درخواست شورای پنجم برای بررسی دوباره فاجعه به ارائه جزییات گزارش در صحن علنی پرداختند. گزارشی که از ابعاد مختلف، فاجعه پلاسکو را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌داد و مقصران حقوقی آن به زعم این کارشناسان معرفی شدند. این هیات بررسی که به ریاست محمدتقی احمدی شکل گرفت، قرار بود بدون ملاحظات سیاسی و جانبداری از کسی گزارشی مستقل از دلایل وقوع فاجعه پلاسکو و ارائه راهکارهای لازم جهت تکرار نشدن فجایع مشابه، ارائه دهد. همین هیات به همراه سه نفر از اعضا برای ارائه همان گزارش به دعوت شورا به صحن علنی آمدند و مختصر و مفیدی از گزارش ارائه دادند. محمدتقی احمدی در ابتدا عنوان کرد: این حادثه که ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی، ایمنی و… داشت، شامل شش کمیته تخصصی و یک کمیته مشترک جهت بررسی علل و عوامل رخداد بود. سپس آقاکوچک یکی از اعضای این هیات ویژه روش کار تیم بررسی دلایل وقوع حادثه پلاسکو را به این شرح بیان کرد. برای رسیدن به نتیجه از تصاویر، فیلم‌ها، بازدید از مکان، مکاتبات رسمی، برگزاری جلسات استماع مسوولان سازمان‌های مختلف، مصاحبه‌های متعدد با افراد مرتبط، بررسی گزارش‌های رسمی و مردمی، تحلیل اخبار و گزارش‌های رسانه‌ها در این زمینه، برداشت‌ها از مسایل رخ داده، تحلیل عکس‌ها و فیلم‌های موجود، مدل‌سازی کامپیوتری از نوع رخداد و… انجام شد. همچنین در خلال پاورپوینت‌های ارائه شده از سوی این هیات، تمامی مراحل تحقیق و تفحص و پژوهش عنوان و تاکید شد ۱۵۰ نفر در تهیه این گزارش مشارکت کردند. این گزارش در دو فصل بررسی شده که ابتدا دلایل گسترش حریق در پلاسکو مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال بار حریق بالا در ساختمان، اشکالات پلکان‌ها و عدم انطباق با طراحی صحیح ساختمان سازی از دلایل وقوع سریع آتش اعلام شد. همچنین از بررسی وضعیت بیمه‌های ساختمانی عنوان کردند. آقاکوچک در ادامه تاکید کرد: عوامل اصلی دخیل به لحاظ حقوقی دارای قصور و کوتاهی بودند. از جمله مقصران حقوقی درجه اول هم بنیاد مستضعفان به عنوان مالک ساختمان، شهرداری، وزارت کار و وزارت کشور، شناخته شدند. همچنین قرار شد یک دبیرخانه دائمی علمی، فنی در یک مرکز دانشگاهی برای پایش مستمر برنامه‌های اصلاحی مصوب در زمینه‌های تخصصی مرتبط با ایمنی در برابر آتش تشکیل شود.
نظام حقوقی کشور ما از عقب‌ماندگی در مقررات و قوانین مناسب رنج می‌برد
پس از آن هداوند، دیگر عضو هیات ملی بررسی حادثه پلاسکو پشت تریبون قرار گرفت و نکاتی را بیان کرد. وی خاطرنشان کرد: دو سوال اصلی هیات شامل اینهاست؛ سازمان‌ها و نهادهایی به لحاظ حقوقی، دارای مسوولیت، اختیارات و وظایفی بودند که اگر وظایف‌شان به درستی انجام می‌شد، حادثه پلاسکو به این شکل رخ نمی داد.
چرا وظایف اینها به درستی انجام نشده؟ دوم اینکه قوانین و مقررات موجود چه نواقص و ایراداتی دارند و چطور می‌توان آنها را اصلاح کرد؟ وی تاکید کرد: ۲۵ سازمان در این خصوص مسوولیت و وظیفه داشتند که بنیاد مستضعفان در راس متصران و سپس شهرداری و شورای شهر (به دلیل عدم نظارت صحیح روی عملکرد شهرداری و تذکر ندادن و عدم پیگیری به موقع) مقصران بعدی این فاجعه هستند. شهرداری به دلیل در اختیار داشتن سازمان آتش‌نشانی و پیشگیری و مدیریت بحران در تهران بیش از هر سازمانی در این زمینه مسوولیت دارد. هداوند تصریح کرد: نظام حقوقی کشور ما از عقب‌ماندگی در مقررات و قوانین مناسب رنج می‌برد. همچنین نگاه شهرداری‌ها به شهر باید تغییر کند. زیرا شهر تبدیل به منبع درآمد برایشان شده است نه هیچ چیز دیگر. وی در نمونه‌ای تاکید کرد: دستور تخلیه ساختمان باید بسیار زودتر از موعد انجام می‌شد در حالی که حجم زیادی از آب وارد ساختمان می‌شد و با توجه به نوع سازه فلزی این ساختمان، انتظار داشتیم دو ساعت دوام بیاورد اما دائم نیرو به داخل فرستاده شده و سه ساعت و نیم دوام آورد. بر این اساس تخلیه کامل بسیار دیر انجام شده و در ریزش اول سه نفر و مابقی افراد در ریزش دوم کشته شدند. در نهایت شعار هیات ملی بررسی پلاسکو با عنوان «پلاسکو را فراموش نکنیم» بیان شد.
چرا فرضیه عمدی بودن حادثه پلاسکو در گزارش‌ها رد شده
در همین حین اعضای شورا تذکرات و انتقادات خود را نسبت به این گزارش و اتفاقات رخ داده، بیان کردند.
شهربانو امانی: هزینه‌های تا آخر عمر خانوارهای کشته‌شدگان و آسیب‌هایی که به آنها وارد شده را چه کسی قرار است تامین کند؟ من این نقد را به شورا قبول ندارم. زیرا پیش از وقوع فاجعه پلاسکو، شورای شهر چندین تذکر در خصوص تخریب پلاسکو به شهرداری داده بود.
محمود میرلوحی: تکلیف کسبه، شهرداری و مالک ساختمان باید در این پرونده روشن شود. این حادثه یک بیدارباش بود تا دوباره چنین واقعه‌ای را تجربه نکنیم و باید آن را دریابیم.
ناهید خداکرمی: خطاب به هیات ملی بررسی وقوع پلاسکو می‌پرسم،آیا از ذی‌نفعان پلاسکو در مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهایتان استفاده کرده‌اید؟ چرا فرضیه عمدی بودن حادثه در گزارش‌هایتان رد شده است؟ به چه دلیل؟ توضیح دهید.
احمدمسجدجامعی: درخواست من این است شورای شهر هم گزارش خودش را در این زمینه ارائه دهد. همه این هیات‌ها گزارش خود را ارائه دادند. اما جای یک گزارش مردم‌پایه که در آن با خبرنگاران، آتش‌نشانان و کسبه اطراف پلاسکو صحبت شده باشد و اطلاعات مستند آنها بیان شود، در میان گزارش‌های پلاسکو خالی است.
حجت نظری: حتما به آسیب‌دیدگان و خانواده‌های کشته‌شدگان پلاسکو توجه شود و رسیدگی ویژه به خصوص از نظر معیشتی باید صورت گیرد.
حسین نقاشی مدیر روابط عمومی شورا شد
در نهایت نشست خبری برای پرسش و پاسخ با خبرنگاران برگزار شد که طی آن هم حسین نقاشی به عنوان مدیر روابط عمومی جدید جایگزین رضوی فرد مدیر قبلی شد و هم پرسش‌های خبرنگاران در مورد ابهامات گزارش پلاسکو مطرح شد. اعطا در نکته‌ای عنوان کرد: طرحی را به صورت فوریت ابلاغ کرده‌اند تا بررسی موضوع پلاسکو از زاویه شورای شهر نیز آغاز شود و به صورت زمان‌مند به سمت ایمنی ساختمان‌ها پیش روند و این امر جدی گرفته شود.
چرا سازمان آتش‌نشانی به‌عنوان یکی از مقصران پلاسکو، هیچ برکناری و تغییری نداشته؟
همچنین خبرنگار «جهان‌صنعت» درخصوص تعیین وضعیت سازمان آتش‌نشانی از مراکز تحت نظارت مستقیم شهرداری و نحوه رفتار شورای شهر در این خصوص، این‌گونه پرسید: با توجه به اینکه در گزارش‌های سال قبل پلاسکو از سوی برخی خانواده‌های آتش‌نشانان کشته شده، دو نفر از معاونان عملیات اطفای حریق، مقصران تخلیه دیرهنگام آتش‌نشانان شناخته و مطرح شدند تاکنون هیچ تغییری در این سازمان و برکناری افراد متخلف صورت نگرفته است. همچنین به گفته تعداد زیادی از آتش‌نشانان و کارشناسان این امر، این سازمان ظرف سال‌های اخیر با مدیریت قالیباف به نوعی تبدیل به حیاط خلوت حضور نظامیان و افراد فاقد تخصص شده است. شورای شهر برای تغییر این وضعیت و بهبود افراد به کار گرفته شده در سازمان قرار است هشداری به شهرداری بدهد یا طرحی تصویب کند تا نظارتی بر عملکرد این سازمان و به کارگیری افراد متخصص به‌عنوان مسوولان اصلی آن داشته باشد؟ که اعطا در پاسخ عنوان کرد: قرار است اقداماتی در خصوص تذکر به شهرداری در این خصوص انجام شود و هنوز شهرداری مسوولان جدید سازمان را معرفی نکرده است اما پاسخ مدون و مبسوط به این پرسش را به جلسه بعد توسط اعضای شورا واگذار کرد.