تایید پرونده‌های کمانچه و چوگان برای ثبت جهانی

روز پنجشنبه سایت یونسکو با اعلام نام ۲۲ پرونده از کشورهای مختلف عضو، آرای درخواست ثبت جهانی میراث ناملموس کشورهایی مانند هند، آذربایجان، ارمنستان، بنگلادش، بولیوی، بوسنی‌و‌هرزگوین، آلمان، یونان، ایران، ایتالیا، قزاقستان، قرقیزستان، هلند، پرو، صربستان، اسلواکی، اسلوونی، سوییس، ترکمنستان و ویتنام را تایید کرد. ایران نیز در این فهرست با دو پرونده «چوگان‌بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» و «هنر ساختن و نواختن کمانچه» حضور دارد که از مرز بررسی‌های ارزیابان فنی یونسکو گذشت و قرار شد بررسی نهایی از چهارم تا ۹ دسامبر (۱۳ تا ۱۸ آذرماه) در جزیره «ججو» جمهوری کره و در دوازدهمین اجلاس میراث ناملموس یونسکو انجام و در صورت تایید نهایی، جهانی شود.محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌گوید: «هیات ارزیابی یونسکو تصویب کرد تا «چوگان ایرانی» و «کمانچه» برای بررسی نهایی در اجلاس یک ماه آینده میراث ناملموس یونسکو که در کره جنوبی برگزار می‌شود، راه پیدا کند.»او با بیان اینکه در فهرست معرف یونسکو ۳۵ پرونده اعلام شده و فقط ۲۲ پرونده پذیرفته شده‌اند، ادامه می‌دهد: «بنابراین در این شرایط یک اتفاق بزرگ برای ایران است که دو پرونده ایران در این لیست قرار گرفته‌اند. در شرایطی که ۱۳ پرونده از کشورهای دیگر رد شده‌اند اما پرونده‌هایی که رای آنها اعلام شده به کمیته نهایی یونسکو می‌روند و بعد از انجام این بررسی، امکان دارد تعدادی از آثار نیز در آن مرحله رد شوند.»
اعتراض‌هایی که ثبت‌های ناملموس را به سمت پرونده‌های مشترک برد
طالبیان در پاسخ به این پرسش که مهر ۹۲ و قبل از ثبت چوگان توسط کشور آذربایجان محمد‌علی نجفی، رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، در نامه‌ای به یونسکو درخواست کرد تا ثبت چوگان به تنهایی و به نام آذربایجان انجام نشود، اما آذرماه این اتفاق افتاد، توضیح می‌دهد: «آن اعتراض مربوط به مسایلی بود که ما سر چوگان پیدا کرده بودیم، کشور آذربایجان در پرونده خود ایران را نیز در لیست کشورهای دارای این بازی عنوان کرده بود و این بازی اختصاصی نبود اما فیلمی در پرونده بود که در آن به نظر می‌رسید چوگان فقط متعلق به کشور آذربایجان است، بنابراین اعتراض کردیم که برخی از این رفتارها متعلق به فرهنگ‌های مشترک هست و بهتر است که سراغ پرونده‌های مشترک برویم.»
او ادامه می‌دهد: «پاسخ به این اعتراض‌ها در اجلاس بعدی که مسعود سلطانی‌فر، رییس سازمان میراث فرهنگی بود، داده و قرار شد کشورهایی که دارای پرونده مشترک هستند، پرونده آنها بدون سهمیه سالانه بررسی شود یعنی اگر چند کشور با یکدیگر قصد داشتند یک پرونده را در فهرست میراث ناملموس ثبت کنند آن نیازی به سهمیه ندارد.»
طالبیان ادامه می‌دهد: «براساس قوانین سهمیه ملی هر کشور بین دو تا سه سال یک سهمیه در حوزه ناملموس می‌تواند به یونسکو معرفی کند‌ اما برای پرونده‌های مشترک نیازی به این سهمیه نیست و هر سال کشورها می‌توانند در قالب پرونده مشترک، اثری را معرفی کنند.»مسوول تدوین پرونده‌های ثبت جهانی با بیان اینکه ایران سهمیه پرونده تک ملیتی خود را امسال به پرونده «چوگان‌بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» اختصاص داد و تا دو، سه سال دیگر امکان ثبت هیچ اثر تک ملیتی را ندارد، بیان می‌کند: «این اقدام یک چرخه برای ثبت‌های ناملموس است، در این چرخه اگر پرونده مشترکی با کشورهای دیگر داشته باشیم هر سال می‌توانیم یک پرونده را ارائه دهیم به شرطی که کشورها با یکدیگر هماهنگ و متحد باشند.»
او ارسال پرونده‌های چند‌ملیتی به یونسکو را دارای اهمیت بیشتری برای یونسکو و کشورها می‌داند و می‌گوید: این اقدام جنبه‌های صلح و ارتباط کشورها با یکدیگر را قوی‌تر می‌کند بنابراین اهمیت دارد.
آذربایجان می‌خواهد دلمه را به تنهایی ثبت کند
بر اساس اعلام سایت یونسکو، آذربایجان امسال پرونده «تهیه دلمه» را به صورت تک‌ملیتی به یونسکو ارائه کرده و آن برای بررسی نها‌یی تایید شده است، طالبیان درباره امکان درخواست ایران برای تعامل با آذربایجان و پیوستن به این پرونده می‌گوید: اگر ایران بخواهد دلمه را در قالب یک پرونده مشترک وارد کند هیچ ایرادی وجود ندارد. کشور آذربایجان زودتر از ایران پرونده را ارائه داده است.
او اضافه می‌کند: بنابراین ما اکنون نمی‌توانیم درخواست پرونده مشترک بدهیم، اگر از ابتدا آذربایجان به ایران اعلام کرده بود که قصد ارائه چنین پرونده‌ای را دارد، ما نیز می‌توانستیم وارد شویم و بلافاصله به آن بپیوندیم.