تبریز ۲۰۱۸ ،ظرفیت‌ها و کاستی‌ها

سازمان همکاری کشورهای اسلامی(OIC) دارای ۵۷ عضو است که هر سال یک شهر از یک کشور را به‌عنوان پایتخت گردشگری اسلامی انتخاب می‌کند، با این حساب این فرصت هر ۵۷ سال یکبار نصیب یک شهر از کشورهای عضو این سازمان می‌شود. در سال ۲۰۱۸ این فرصت ارزشمند و تاریخی نصیب تبریز از کشور ایران شد که از علل انتخاب آن می‌توان به وجود خانه‌های تاریخی، آثار ثبت ملی و جهانی، رشد سالانه گردشگران داخلی و خارجی، جاذبه‌های طبیعی و‌… در این شهر اشاره کرد. برخی معتقدند رویداد تبریز ۲۰۱۸ نقطه عطفی در گردشگری استان و کشور محسوب می‌شود و برخی می‌گویند که تبریز نتوانسته از این فرصت تکرار نشدنی به نحو احسن استفاده کند.
سازمان همکاری کشورهای اسلامی(OIC) دارای ۵۷ عضو است که هر سال یک شهر از یک کشور را به‌عنوان پایتخت گردشگری اسلامی انتخاب می‌کند، با این حساب این فرصت هر ۵۷ سال یکبار نصیب یک شهر از کشورهای عضو این سازمان می‌شود.
رویداد تبریز ۲۰۱۸ می‌توانست نقطه آغاز و جهشی برای بهره‌برداری حداکثری باشد‌
محمد اسماعیل سعیدی‌، نماینده مردم تبریز با بیان اینکه رویداد تبریز ۲۰۱۸ می‎توانست نقطه آغاز و جهشی برای بهره‌برداری حداکثری باشد، افزود: با مطرح شدن تبریز۲۰۱۸، هماهنگی‎هایی به این منظور در تهران انجام شد، اما مسوولان کشوری به این مسأله کم‌توجه بودند، با وجود اینکه زمان زیادی از تعیین این رویداد برای تبریز سپری شده بود، هنوز خبری از مصوبه هیات دولت نبود، از این‌رو شماری از نمایندگان تصمیم گرفتند برای ورود دولت به این مساله، تلاش کنند.
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو گفت: در همین راستا جلساتی با وزیر ورزش و جوانان و معاون اول رییس‌جمهور برگزار شد که خود آقای ‌جهانگیری‌ اذعان کرد که «فکر نمی‌کردم تبریز دارای چنین ظرفیت‌های گردشگری باشد.»، این جلسه باعث گرفتن تصمیمات بین‌بخشی شد و مقرر شد اعتبارات و هزینه‌های ضروری تعیین شده و دولت آن را پرداخت کند. سعیدی افزود: پروژه‌هایی مانند اتوبان «تهران – تبریز» و قطار «تبریز- میانه» مطرح شد که در نهایت مقرر شد پروژه‌هایی تعیین و معرفی شوند که تا سر رسیدن رویداد تبریز ۲۰۱۸ و اتمام آن بتوان از پس تامین هزینه و تکمیل این پروژه برآمد، نمایندگان پیشنهاد کردند تا در بودجه، ردیف خاصی به مقدار ۱۰۰ میلیارد در نظر گرفته شود و این پیشنهاد در کمیسیون فرهنگی مصوب شد. او ادامه داد: در بودجه سال ۹۷ نیز مقرر بود نمایندگان نظر دهند که بودجه صرف چه چیزی شود، نمایندگان پیشنهاد دادند تا بخشی از آن به تبریز ۲۰۱۸ اختصاص داده شود که در عمل اختصاص پیدا نکرد.
از ۱۰۰ میلیارد، تنها ۱۰ میلیارد اختصاص داده شد
سعیدی گفت: با آقای نوبخت صحبت کردیم تا هزینه‌ها و اعتبارات به این منظور به طور کامل اختصاص پیدا کند که این هم محقق نشد و از ۱۰۰ میلیارد هم تنها ۱۰ میلیارد اختصاص داده شد.
به جز سازمان ورزش و جوانان، بقیه همکاری نکردند
او گفت: با ورود هیات دولت و وزارتخانه‌ها امیدی وجود داشت تا پشتیبانی از تبریز ۲۰۱۸ کامل شود که به جز سازمان ورزش و جوانان بقیه به صورت جدی ورود نکردند.
انتظاری که از وزارت امور خارجه و رایزنان فرهنگی آن داشتیم، برآورده نشد
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو با تاکید بر اینکه انتظاری که از وزارت امور خارجه و رایزنان فرهنگی آن داشتیم، برآورده نشد، در ادامه خاطرنشان کرد: رویداد تبریز ۲۰۱۸ موضوع مهمی بود که می‌توانست تحول ایجاد کند، می‌شد از ظرفیت سمن‌ها در خارج از کشور استفاده کرد، اما در جلسه‌ای که با حضور آقای ظریف برگزار شد، ادعا شد که تبریز همکاری نکرده است.
سعیدی در ادامه با اشاره به جلسه‌ای تحت‌عنوان استفاده از ظرفیت هنرمندان در رویداد تبریز ۲۰۱۸، اظهار کرد: در این جلسه، یکی از شاخص‌ترین هنرمندان حاضر در جلسه برایش سوال بود که چرا اصفهان به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی انتخاب نشده است؟!
او با اشاره به راهکارهای عملی برای سرعت بخشیدن به روند توسعه گردشگری آذربایجان‌شرقی، گفت: مدیریت ما نفتی و پولی بوده و این عامل عقب افتادن ما شده است، بنیاد فرهنگی و ادبی آذربایجان نتوانسته است نمادسازی موفق داشته باشد، نمادهایی مانند شمس، ربع رشیدی و مقبره‌الشعرا را داریم که در کمتر کشور اروپایی می‌توان مشابه آنها را پیدا کرد، اما به‌عنوان مثال اگر کسی دنبال نماد شمس در تبریز بگردد پاسخی نداریم و اگر از ما بپرسد مقبره شمس کجاست، خوی را نشان می‌دهیم که وضعیت این مقبره هم اصلا مناسب نیست.
ضرورت استفاده از نمادهای آذربایجان‌شرقی و تبریز روی اسکناس‌ها
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو با تاکید بر ضرورت استفاده از نمادهای آذربایجان‌شرقی و تبریز روی اسکناس‌ها، ادامه داد: من به وزیر فرهنگ هم در این‌باره تذکر داده‌ام، نباید نسبت به نمادهایمان بی‌توجه باشیم، وقتی صحبت از فراهم بودن زیرساخت‌ها می‌شود منظور تنها هتل نیست، بلکه زیرساخت به نمادسازی و برخی کارهای نرم‌افزاری هم اشاره دارد.
سعیدی خاطرنشان کرد: متاسفانه یکی از آسیب‌های کشور ما این است که همه با وقوع یک اتفاق تا شش ماه گوش به زنگ هستند، اما بعد یادشان می‌رود، برای تبریز ۲۰۱۸ هم متولی لازم است تا با برگزاری جلسات متعدد، مطالبه‌ها را مطرح کنند و پیگیر باشند.
او در پایان بر ضرورت استفاده و بهره‌مندی از ظرفیت مردم به ویژه جوانان تاکید کرد.‌
۲۰۱۸ نقطه آغازین تحول گردشگری استان
‌مرتضی آبدار‌، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی در این میزگرد، با بیان اینکه مصوبه دولت برای این رویداد شامل سال شمسی ۱۳۹۷ بود، گفت: تبریز ۲۰۱۸ یقینا بازتعریفی در حوزه گردشگری است که با توجه به تبدیل شدن به یک مطالبه عمومی شاهد تحول این صنعت خواهیم بود. در دو سال پیش، تبریز ۲۰۱۸ را به استان ۲۰۱۸ تبدیل کرده و به زیرساخت و پتانسیل‌های استان در این دوره پرداختیم.
وی اظهار کرد: این رویداد فرصت بسیار طلایی برای آذربایجان و تبریز در ایران است و نباید این‌گونه فرض کنیم که مدت تبریز ۲۰۱۸ تنها برای یک سال است، بلکه باید برخی برنامه‌ها، تمهیدات و زیرساخت‌ها برای تداوم تبریز ۲۰۱۸ فراهم شود و معتقدم اهداف این رویداد در طول یک‌سال نمی‌تواند محقق شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی افزود: تبریز ۲۰۱۸ تنها مختص سازمان میراث فرهنگی نیست بلکه متعلق به کل کشور است و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، ستاد و دبیرخانه آن است، ما از لحاظ برنامه‌ای و نرم‌افزاری کتابی برای تبریز ۲۰۱۸ تهیه کرده و با امضای معاون رییس‌جمهور، وظایف را به همه مدیران کل استان ابلاغ کردیم.
آبدار با اشاره به چالش‌های تبریز ۲۰۱۸، خاطرنشان کرد: نداشتن درک صحیح رویداد جهانی در کشور، عدم تبیین صحیح جایگاه و موضوع رویداد، ایجاد انتظارات کاذب از رویداد، نبود ثبات مدیریتی در سطوح مختلف ملی و استانی، عدم بسترسازی مناسب برای جلب مشارکت عمومی، تاثیر سیاست‌های بین‌المللی ضد ایرانی در معرفی رویداد، وجود برخی محدودیت‌ها و نگاه سلیقه‌ای به مقوله گردشگری، نبود هم‌افزایی ملی برای رویداد، عدم تخصیص به موقع و کافی اعتبارات، عدم برنامه‌ریزی بخش خصوصی در جلب گردشگران، کمبود زیرساخت‌های گردشگری، کمبود اعتبارات آموزش، تبلیغات و بازاریابی در حوزه گردشگری و عدم همراهی دستگاه‌ها و نهادها در اجرای برنامه‌های مصوب از جمله چالش‌های رویداد تبریز ۲۰۱۸ بود.
تبریز در ردیف مقاصد گردشگری کمتر شناخته شده قرار دارد
او با بیان اینکه در ایران سه مقصد گردشگری ناشناخته، کم‌تر شناخته شده و شناخته شده تعریف شده است که تبریز در ردیف مقاصد گردشگری کمتر شناخته شده قرار دارد، افزود: مجموعه استان با استفاده از فرصت به دست آمده همه تلاش خود را انجام داده است تا تبریز و آذربایجان‌شرقی را به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب به جایگاه متناسب با داشته‌های خود برساند و از همه دستگاه‌های دخیل در امر گردشگری انتظار داریم با همکاری بیشتر امکان ارتقای جایگاه گردشگری استان در میان استان‌های کشور را فراهم آورند.
تبریز ۲۰۱۸ به پایان نرسیده است
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی گفت: تبریز ۲۰۱۸ به پایان نرسیده بلکه این رویداد نقطه شروع و آغازین است و همچنان به اجرای برنامه‌های آن تا سال ۱۴۰۰ ادامه خواهیم داد.
تبریز ۲۰۱۸ فرصت‌های مختلفی برای تبریز ایجاد کرد
آبدار با اشاره به فرصت‌های ایجاد شده در تبریز ۲۰۱۸، تشریح کرد: افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری، افزایش زیرساخت‌های گردشگری، طرح واژه گردشگری به‌عنوان کلید توسعه اقتصادی، معطوف شدن نگاه‌های ملی و بین‌المللی با طرح نام تبریز، معرفی تبریز به‌عنوان مقصد گردشگری، ایجاد امکان و برگزاری رویدادهای مختلف ملی و بین‌المللی، ایجاد هم‌افزایی ما‌بین دستگاه‌های اجرایی استان، مطرح شدن توسعه گردشگری به‌عنوان یک مطالبه عمومی، ارتقای تعاملات با کشورهای خارجی در زمینه توسعه تعاملات گردشگری و حضور مستمر گروه‌های مستندساز داخلی و خارجی از جمله فرصت‌های ایجاد شده در تبریز ۲۰۱۸ است.
شرایط خاص کشور بر اجرای برنامه‌ها موثر است
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه هر برنامه‌ای که نوشته می‌شود به‌صورت ۱۰۰ درصدی اجرا نمی‌شود و برنامه نوعی پیش‌بینی است، اظهار کرد: شرایط خاص کشور بر اجرای برنامه‌ها موثر است، در رویداد تبریز ۲۰۱۸ پس از سخنرانی رییس‌جمهور، ادامه این برنامه به طور کامل در شبکه استانی پخش نشد در حالی که این برنامه از شبکه‌های ملی و بین‌المللی کامل پخش شد.
آبدار افزود: شرح وظایف در تبریز ۲۰۱۸ برای هر دستگاه مشخص بود و معتقدم هر یک از این کمیته‌ها باید اقدامات انجام شده در این رویداد را تشریح کنند.
برای این رویداد ۱۰۸ پروژه عمرانی با ۷۶۵ میلیارد تومان اعتبار تا سال ۱۴۰۰ تعریف شده بود.
او با بیان اینکه رویداد تبریز ۲۰۱۸ دارای محور عمرانی بود، گفت: در این رویداد ۱۰۸ رویداد عمرانی با ۷۶۵ میلیارد تومان اعتبار در طول چهار سال تعریف شده بود و دومین محور نیز رویداد محور بود که ۱۶۳ رویداد در آن تعریف شده و همه دستگاه‌ها در قبال اجرای آن تعهد کردند که تاکنون حدودا بالای ۷۰ درصد از این رویدادها اجرایی شده است.
۱۴۰ پروژه نیز در سطح استان به عنوان خروجی تبریز ۲۰۱۸ بوده است
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی ادامه داد: اخیرا با تامین اعتبار ۱۲۶ میلیارد تومانی از محل استانی، ملی و تبریز ۲۰۱۸،۱۴۰ پروژه مرمتی و زیرساخت گردشگری تعریف و در مرحله واگذاری و اجراست نیز که در سطح استان به‌عنوان خروجی تبریز ۲۰۱۸ بوده است و امیدوارم با اختصاص مناسب اعتبار هرچه زودتر شاهد اتمام آنها باشیم و ۱۸ میلیارد تومان نیز به همه رویدادهای تبریز ۲۰۱۸ اختصاص یافته است.
آبدار با بیان اینکه اعتباراتی برای احیای پروژه‌های تاریخی از جمله ربع رشیدی نیاز است، گفت: ما برای احیای ربع رشیدی ردیف بودجه در نظر گرفته‌ایم و اکنون نیز میراث‌فرهنگی، دانشگاه هنر اسلامی، شهرداری تبریز با همکاری کاوشگران و باستان‌شناسان آلمانی اقداماتی در این زمینه انجام می‌دهند.
او با بیان اینکه معتقدم احیا و اجرای پروژه‌ها و موضوعات تاریخی زمان‌بر هستند، گفت: مسجد مجموعه حسن پادشاه و بازار تبریز، خلعت‌پوشان و چهار منار از پروژه‌های مهم تاریخی تبریز هستند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی با اشاره به راهکارهای توسعه گردشگری در سال‌های آتی، خاطرنشان کرد: تدوین و برنامه‌ریزی به‌منظور ایجاد یک رویداد دائم، تلاش در راستای بسترسازی عمومی و تبیین اهمیت جایگاه گردشگری در سطوح مختلف افکار عمومی، تلاش در راستای معرفی تصویر واقعی و صحیح از ایران در جامعه بین‌الملل، برنامه‌ریزی به منظور اصلاح نگاه سلیقه‌ای به مقوله گردشگری و صنایع وابسته در سطح ملی، ملزم کردن بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد در راستای مشارکت در توسعه گردشگری، تسهیل و بسترسازی جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای ارتقای سطح درآمد ارزی و ایجاد اشتغال در راستای اهداف سند چشم‌انداز، استفاده از تجربیات کشورهای توسعه‌یافته در زمینه گردشگری، نهادینه شدن نگاه فرابخشی و فرا دستگاهی به مقوله گردشگری در راستای سیاست عبور از اقتصاد نفتی و تکیه بر اقتصاد گردشگرمحور از جمله راهکارهای توسعه گردشگری در سال‌های آتی است.
میراث‌فرهنگی استان تاکنون از پتانسیل نیروهای جوان ورزش و جوانان استان استفاده نکرده است
‌بهاره کبیری‌، دبیر شبکه ملی گردشگری جوانان کشور در این میزگرد با بیان اینکه وزارت ورزش و جوانان با فعالیت‌های متعدد در تبریز ۲۰۱۸، عملکرد مطلوبی کسب کرده است، اظهار کرد: در رویداد تبریز ۲۰۱۸ فرصتی برای فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد و مشارکت نهادهای مدنی فراهم شد، وزارت ورزش و جوانان بر شبکه‌سازی تخصصی سازمان‌های مردم‌نهاد خود تصمیم‌گیری کرد و بنابراین تصمیم دبیرخانه این شبکه نیز در تبریز مستقر شد.
وی افزود: فاز دوم عملیات شبکه و دبیرخانه، توانمندسازی جوامع میزبان و خدمات‌دهندگان گردشگری در سطح کشور بود، در سطح کشور با انتخاب تبریز به‌عنوان پایلوت، برنامه‌هایی از جمله همایش‌ها، سمینارها، کارگاه‌ها با محوریت ورزش و پتانسیل مردم محلی برگزار شد.
دبیر شبکه ملی گردشگری جوانان کشور با اشاره به عملیاتی کردن اشتغالزایی و کارآفرینی در فاز سوم شبکه تخصصی سازمان‌های مردم‌نهاد، افزود: طی ماه آتی تاسیسات بوم‌گردی و گردشگری در ارومیه راه‌اندازی می‌شود، متاسفانه میراث فرهنگی استان تاکنون از پتانسیل نیروهای جوان ورزش و جوانان استان استفاده نکرده است.
کبیری با اشاره به نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در تبریز ۲۰۱۸، اظهار کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد در اجرای پروژه‌های تبریز ۲۰۱۸ نقش زیادی ایفا کردند و طی چند ماه آتی نیز اجرای برنامه‌هایی از جمله روستاگردی و شناسایی کریدورهای گردشگری را برعهده گرفته‌اند.
او افزود: طرحی با عنوان پایتخت گردشگری جوانان وجود دارد که طبق این طرح هر سال، شهری در کشور به‌عنوان پایتخت جوانان انتخاب می‌شود و احتمال دارد این طرح از تبریز آغاز شود.
‌نجف قراچورلو‌، معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان‌شرقی نیز در پایان اظهار کرد: در رابطه با تبریز ۲۰۱۸ در داخل کشور هم توفیق خاصی به دست نیاوردیم، چه رسد به خارج از کشور، باید بررسی کنیم از داخل کشور چند مسافر به تبریز آمده‌اند؟
او تصریح کرد: اگر تبریز به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی انتخاب شد، حتما ظرفیت و ویژگی خاصی داشته است که باید مورد توجه قرار گیرد.
معاون پژوهشی سازمان جهاد دانشگاهی آذربایجان‌شرقی با تاکید بر ضرورت جلب مشارکت مردم برای موفقیت در چنین رویدادهایی، یادآور شد: پیش از مشارکت باید برای ایجاد قصد و نیت به‌منظور مشارکت، تلاش کرد، به این معنی که باید کاری انجام شود که مردم هم برای مشارکت انگیزه پیدا کنند.