تب تند انرژی‌های تجدیدپذیر

گروه انرژی- تب توسعه انرژی‌های خورشیدی تند شده است. ظرفیت‌های اعلام شده برای نصب در ماه‌های آینده عددهای عجیب و غریبی است،
در حالی که کارشناسان بر این باورند که با توجه به محدودیت‌های سرمایه‌گذاری، بوروکراسی دولتی و از همه مهم‌تر حضور پررنگ دولت در قیمت‌گذاری رویای تامین ناترازی برق از انرژی‌های تجدیدپذیر به این زودی‌ها محقق نخواهد شد.
هرچند محسن طرزطلب، رییس سازمان ساتبا وعده داده که ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور از ۱۴۵۰مگاوات در حال حاضر به ۱۸۰۰مگاوات تا پایان سال می‌رسد اما برخی هم بر این باورند که اگر موانع پیش‌روی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته شود، این هدفگذاری‌ها محقق خواهد شد.
رییس‌جمهوری هم دستور داده که تمامی ادارات به پنل‌های خورشیدی مجهز شوند. آنطور که مسعود پزشکیان گفته، در تابستان برق به ادارات داده نخواهد شد، مگر اینکه از پنل خورشیدی استفاده کنند. به گفته پزشکیان قرار است چهارشنبه این هفته وزرا گزارشی از اقدامات خود در این زمینه ارائه دهند.
همزمان با نهضت نیروگاه‌سازی خورشیدی در کشور، واردات تب پنل‌های خورشیدی هم داغ است. بخش بزرگی از پنل‌های خورشیدی موجود در بازار چینی است. هرچند چین در این زمینه جزو کشورهای پیشرو در تولید انرژی خورشیدی محسوب می‌شود، با این حال به دلیل مراوده تجاری ایران و چین به خصوص فروش نفت به این کشور، واردات پنل‌های خورشیدی از چین راحت‌ترین مسیر است.
آنطور که منصور شکرالهی، عضو کمیسیون انرژی مجلس هم به ایلنا گفته قرار است ۵‌هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر با همکاری چینی‌ها در کشور احداث شود.
این 5‌هزار مگاوات البته فقط خورشیدی نیست و بخشی هم بادی بوده که قرار است در خواف و سیستان‌و‌بلوچستان که تونل بادی داریم، اجرا شوند. براساس اعلام معاون وزیر نیرو، به زودی اجرای ۲۵۰۰مگاوات نیروگاه بادی هم آغاز می‌شود.
به گفته این عضو کمیسیون انرژی، نیروگاه‌های کشور فرسوده و در واقع از رده خارج هستند و با توجه به کمبود در بخش تولید برق دولت و وزارت نیرو همکاری با کشور چین را برای توسعه تجدیدپذیرها و احداث نیروگاه جدید در دستور کار دارند. بنابراین در همکاری مشترک بین شرکت‌های داخلی با شرکت‌های چینی قرار است ۵‌هزار مگاوات تجدیدپذیر مدار شود تا ناترازی حل شود، در این رابطه مجلس نیز تمام تلاش و همکاری لازم را برای اجرایی شدن این پروژه و حل ناترازی انرژی برق خواهد داشت.
دست‌اندازهای پیش‌روی توسعه تجدیدپذیرها
کارشناسان می‌گویند تا زمانی که مسائل پیش‌روی صنعت برق برداشته نشود، انرژی‌های تجدیدپذیر هم نمی‌توانند ناترازی‌ها را حل کنند.
مهرداد عباد، کارشناس حوزه انرژی در این باره می‌گوید: کشور ما تابستان سختی در راه دارد. ذخایر آبی کشور شرایط نامطلوبی را سپری می‌کنند و متوسط دمای هوای کشور نسبت به سال گذشته چند درجه‌ای رشد کرده است.
به گفته او، بحران انرژی در ایران دیگر پدیده‌ای موقتی یا موسمی نیست، بلکه به مساله‌ای ساختاری تبدیل شده است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند در آینده نزدیک به بحرانی پایدار در سطح حکمرانی تبدیل شود.
او که معتقد است خاموشی‌ها امسال بسیار بیشتر از گذشته خواهد بود، می‌گوید: وزیر نیرو وعده داده که قطعی‌های برق در کشور را امسال کاهش خواهد داد اما اقدامات انجام‌شده در این حوزه خیلی با این وعده و وعیدها نمی‌خواند. در این میان به دلیل نبود سرمایه اجتماعی و اعتماد به دولت، هرچند که مردم به خوبی شرایط بحرانی را درک می‌کنند اما تمایل به همکاری گسترده‌ای ندارند.
رکوردزنی مصرف
با وجود پتانسیل‌های بالای انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، تنها حدود یک ‌درصد از انرژی کشور از منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود. این وابستگی شدید به گاز طبیعی و عدم توسعه منابع جایگزین، روند خطرناکی را طی می‌کند. از سویی کارشناسان بر این باورند که حتی با وجود این چشم‌انداز نگران‌کننده، استراتژی مشخص و برنامه جامعی برای حوزه انرژی در کشور
وجود ندارد.
مهرداد عباد، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در این رابطه به بازار می‌گوید: در شرایط فعلی کشور باید نهاد یا وزارتخانه‌ای در کشور وجود داشته باشد که مسائل مربوط به حوزه انرژی در آن به صورت جامع دیده شود. اینگونه نباشد که هر کدام از وزارتخانه‌ها بی‌توجه به منافع ملی به دنبال منافع خود باشند. به عنوان مثال وزارت نفت به دنبال راهی برای کاهش مصرف در حوزه گاز یا سوخت است. در مقابل وزارت نیرو تنها به دنبال تامین برق بوده و خیلی به مساله بهره‌وری و راندمان نیروگاه‌ها و مقدار مصرف سوخت در آنها توجه نمی‌کند.
مساله نگران‌کننده دیگر برای تابستان پیش‌رو، مصرف بالای برق است. در دو ماه نخست امسال، مصرف نسبت به سال قبل به صورت میانگین 13‌درصد افزایش یافته است. این در حالی است که میانگین راندمان نیروگاه‌های برق در ایران حدود ۳۲‌درصد است که موجب اتلاف بخش زیادی از گاز مصرفی می‌شود. این اتلاف انرژی باعث افزایش نیاز به سوخت مایع و کاهش کارایی سیستم‌های انرژی شده است.
عباد در این رابطه می‌گوید: با توجه به سبد انرژی کشور که ‌درصد بالایی از آن به گاز طبیعی اختصاص داده شده عملا ابتکار عمل ایران جهت جابه‌جایی بین انواع انرژی را بسیار کاهش داده است. البته این رفتار را در وزارت صمت نیز شاهد هستیم چراکه تولید خودروهای کم‌مصرف در دستور کار خودروسازان کشور نبوده و همچنان بخش زیادی از سوخت کشور به دلیل ناکارآمدی در این حوزه هدر می‌رود.
این کارشناس حوزه انرژی بر این باور است که تنها با یک یا دو مورد اقدام نمی‌توان بحران انرژی در کشور را
حل و فصل کرد و لازم است برای مقابله با این بحران مجموعه‌ای از اقدامات در دستور کار دولت قرار گیرد. در این میان می‌توان از تجربه کشورهایی همچون چین، هند و برزیل برای مقابله با بحران انرژی هم استفاده کرد.
شعاری به نام بهینه‌سازی
در حالی که دولتی‌ها به شدت توصیه می‌کنند که دمای هوای محیط‌های بسته روی 25درجه تنظیم شود و کمپین‌های مصرف کمتر راه افتاده است، با این وجود گرمای هوا را نمی‌توان پیش‌بینی کرد.
شکرالهی، عضو کارگروه‌ هسته‌ای و انرژی‌های نوی کمیسیون انرژی مجلس هم در این رابطه می‌گوید که وضعیت برق مناسب نیست و خاموشی زیاد بوده و مشکلات زیادی برای مردم به وجود آمده است، امیدواریم دولت و مردم کمک کنند که ناترازی برق در اوج تابستان و پیک مصرف رفع شود.
به گفته او افزایش تعرفه‌ها تا اندازه‌ای به کنترل مصرف کمک می‌کند اما راهکار مهم‌تر اینکه مردم به بهینه‌سازی و مدیریت مصرف کمک کنند و فرهنگ‌سازی صورت گیرد.
عباد، عضو اتاق بازرگانی هم بر این باور است که لزوم توجه به مدیریت مصرف و اجرای پروژه‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف باید مورد تاکید قرار بگیرد. او می‌گوید متاسفانه سال‌هاست که مساله بهینه‌سازی در کشور ما در حد شعار باقی مانده و هیچ اقدام خاصی در این خصوص صورت نگرفته است. در این میان شورای عالی انرژی که باید نقش راهبردی ایفا کند، عملا تشریفاتی بوده و نتوانسته برنامه‌های موثری ارائه دهد. تصور ما این بود که با توجه به بحران موجود در کشور و تاکیدات رییس‌جمهوری روی این مساله تشکیل سازمان بهینه‌سازی با سرعت بیشتری دنبال شود اما متاسفانه تعلل‌ها در این بخش همچنان ادامه دارد. این در حالی است که هیچ فرصتی برای از دست دادن باقی نمانده است.
به باور این فعال اقتصادی ناترازی‌های امروز در حوزه انرژی، ناشی از ضعف در سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی طی سال‌های گذشته و عدم توازن در تولید و مصرف انرژی است. این موضوع صنایع را با مشکلات متعددی ازجمله کاهش ظرفیت تولید و افزایش هزینه‌های غیرمستقیم مواجه کرده است. باید بپذیریم که تداوم غفلت نسبت به اهمال‌کاری‌های گذشته، می‌تواند آینده‌ای به مراتب بحرانی‌تر را رقم بزند.