تب تند قاچاق

بهای ۱۰ برابری بنزین و ۳۹ برابری گازوییل در همسایگان شرقی ایران و افزایش جذابیت قاچاق سبب رشد۵۰ درصدی مصرف بنزین در مناطق مرزی، ایجاد صف‌های طولانی پمپ بنزین‌ها و داغ شدن بازار خرید و فروش کارت سوخت شده است.
در چند ماه اخیر میزان مصرف بنزین، گازوییل و انواع فرآورده‌های نفتی در استان‌های مرزی افزایش قابل توجهی یافته که در این میان‌ رشد مصرف در استان سیستان‌و‌بلوچستان قابل توجه است.
به گفته دبیر ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان‌و‌بلوچستان، قاچاق فرآورده‌های نفتی در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۴۲ درصد رشد داشته است. البته گزارش‌های جدید نشان می‌دهد میزان رشد قاچاق بنزین و فرآورده‌های نفتی در پایان مهرماه به حدود ۵۰ درصد رسیده که نشان‌دهنده داغ‌تر شدن بازار قاچاقچیان است.
در آخرین نشست کمیسیون مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان‌و‌بلوچستان، از کشف بیش از هفت میلیون لیتر مواد سوختی قاچاق، توقیف بیش از ۱۷۰ دستگاه کامیون نفتکش با بارنامه جعلی در سیستان‌و‌بلوچستان و سرازیر شدن هزاران کارت سوخت مهاجر به این استان از ابتدای سال‌جاری خبر داده شد که نشان می‌دهد با وجود برخورد با متخلفان، سود بالای قاچاق عاملی برای تداوم این ناهنجاری شده است.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری سیستان‌و‌بلوچستان، قاچاق روزانه سه تا پنج هزار لیتر سوخت از مرزهای این استان سبب شده است تا پس از سرازیر شدن کارت‌های سوخت مهاجر به سیستان‌و‌بلوچستان، اکنون نوبت به هجوم خودروهای وانت‌بار برای انتقال سوخت قاچاق به این استان برسد .
ابطال ۱۴۰ هزار کارت سوخت قاچاق
از دلایل افزایش مصرف سوخت در سیستان‌و‌بلوچستان، ورود کارت‌های سوخت مهاجر از سایر مناطق کشور بوده که تاکنون بیش از ۱۴۰ هزار کارت سوخت متخلف در این استان ابطال و مسدود شده است. البته مهاجرت کارت‌های سوخت از سایر مناطق کشور از جمله تهران به سوی استان‌های مرزی، هنوز متوقف نشده و گزارش‌ها از بازار داغ خرید و فروش این کارت‌ها حکایت دارد.
برای مقابله با قاچاق روز‌افزون بنزین و سایر فرآورده‌های نفتی در نواحی مرزی، چندی پیش اجرای طرح «پایش مصرف سوخت» در استان سیستان‌و‌بلوچستان آغاز شد. بر این اساس‌ به منظور جلوگیری از توزیع خارج از شبکه، طرح کنترل مجاری عرضه و مصرف‌کنندگان عمده، به صورت آزمایشی در منطقه زاهدان اجرا می‌شود.
با این وجود تا‌کنون اما نه تنها معضل قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت‌ها رفع نشده بلکه ابعاد پیچیده‌تری یافته است‌ به طوری که گزارش‌ها از رشد مصرف غیرمتعارف فرآورده‌های نفتی در مناطق مرزی حکایت دارد که بخش عمده آن مختص قاچاق است.
براساس گزارش‌های غیررسمی، میزان مصرف بنزین از ابتدای امسال تا پایان مهرماه در استان سیستان‌و‌بلوچستان نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۰ درصد افزایش داشته و مصرف گازوییل نیز در این مدت ۴۰ درصد رشد یافته است. نکته جالب اینکه همزمان با افزایش شدید مصرف بنزین و گازوییل در استان‌های مرزی از جمله سیستان‌و‌بلوچستان، بازار خرید و فروش کارت سوخت در مناطق مختلف کشور نیز داغ شده است. براساس گزارش‌ها، برخی جایگاه‌داران با خریداری کارت سوخت در تهران و سایر شهرها، آن را به قاچاقچیان می‌فروشند.
درباره میزان قاچاق انواع سوخت آمار دقیقی وجود ندارد اما برآورد می‌شود روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین و بیش از ۱۰ میلیون لیتر گازوییل به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود.
بر اساس این گزارش، عامل اصلی قاچاق سوخت، اختلاف بهای آن در ایران نسبت به کشورهای همسایه است که باعث شده توجه قاچاقچیان به آن جلب شود.
بنزین در پاکستان در ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان) به نرخ لیتری ۷۳ سنت خرید و فروش می‌شده که معادل ۱۰ هزار و ۲۲۰ تومان (با احتساب دلار ۱۴ هزار تومانی در زمان تنظیم گزارش) است.
قیمت بنزین در افغانستان نیز ۷۵ سنت بوده که معادل ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان است در حالی که بنزین در ایران لیتری هزار تومان به فروش می‌رسد‌ بنابراین در صورت انتقال بنزین از ایران به همسایگان شرقی سود ۱۰۰۰ درصدی عاید قاچاقچیان خواهد شد.
البته ناگفته نماند که کاهش ارزش پول ملی از دلایل اصلی این مساله از سوی کارشناسان اعلام شده است که با افزایش نرخ سوخت نیز این بحران قاچاق پایان نمی‌پذیرد.
با این حال، میزان سود قاچاق گازوییل بسیار بیشتر است به طوری که در ایران لیتری ۳۰۰ تومان به فروش می‌رسد، اما بهای آن در پاکستان (۲۱ آبان) لیتری ۸۴ سنت (معادل ۱۱ هزار و ۷۶۰ تومان) بوده است.
گازوییل نیز در افغانستان لیتری ۷۲ سنت معادل ۱۰ هزار و ۸۰ تومان دادوستد می‌شده است. قاچاقچیان در صورت انتقال گازوییل به پاکستان و افغانستان، به ترتیب سود ۳۹ و ۳۳ برابری را کسب می‌کنند.