تجارت آزاد بدون آمریکا

دوازدهمین اجلاس سران G20 جمعه گذشته با موضوعاتی چون تجارت جهانی، تغییرات اقلیمی و تروریسم در اولویت گفت‌و‌گوهای این نشست دو روزه آغاز شد.
نشست سران ۲۰ اقتصاد قدرتمند جهان در حالی برگزار شد که معترضان به نظام سرمایه‌داری و جهانی شدن اقتصاد در خیابان‌های اطراف محل برگزاری اجلاس تجمع کرده‌ بودند. آنگلا مرکل، میزبان نشست امسال گروه ۲۰، ابراز امیدواری کرد این اجلاس دو روزه متشکل از کشورهای صنعتی و در حال توسعه پیشرو، به یافتن جواب‌ها و سازش‌ها در محدوده‌ای از مسایل منجر شود.
با اینکه در اجلاس ۲۰۱۷ گروه ۲۰ اختلاف نظری بر سر اولویت نخست گفت‌و‌گوها، تروریسم، وجود ندارد‌ اما یافتن زمینه‌ای مشترک در موضوع تغییرات اقلیمی در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد.
پیش از برگزاری اجلاس، رهبران کشورهای چین، هند، روسیه، برزیل‌ و آفریقای جنوبی موسوم به کشورهای بریکس، گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور، با یکدیگر ملاقات کرده و خواستار پیشروی به سوی تجارت جهانی آزاد شدند. کشورهای بریکس در اعلامیه‌ای منتشر شده پس از نشست مشترک رهبران، نسبت به یک سیستم تجاری چندجانبه آزاد و جهان‌شمول، استوار بر مقررات، شفاف‌ و عاری از تبعیض اعلام حمایت کردند. رییس‌جمهور‌ روسیه در نشست رهبران کشورهای بریکس نسبت به محدودیت‌ها بر سر تجارت جهانی ابراز مخالفت کرد و گفت: تحریم‌های مالی اعمال شده با انگیزه‌ای سیاسی به اعتماد متقابل لطمه زده و اقتصاد جهانی را تخریب می‌کند. کشورهای موسوم به بریکس همچنین از جامعه بین‌المللی خواستند با همکاری مشترک به اجرای توافق اقلیمی پاریس کمک کنند: توافقی که آمریکا ماه گذشته و به دستور ترامپ از آن خارج شد.
سران کشورهای عضو G20 در روز نخست گردهمایی خود در هامبورگ با افزایش تلاش‌ها برای مبارزه با تامین مالی گروه‌های افراطی توافق کرده و با صدور بیانیه مشترکی تامین مالی تروریسم را محکوم کردند. با این حال برخی اختلافات بر روز نخست نشست سایه‌ افکنده بود.
سران کشورهای ۲۰ اقتصاد برتر جهان همچنین از تلاش‌های موجود برای قطع منابع مالی گروه‌های غیر قانونی قدردانی کردند. در این بیانیه آمده است: ما بر اراده خود برای مبارزه با سیستم مالی بین‌المللی تامین تروریست‌ها تاکید کرده و به تعمیق همکاری بین‌المللی و تبادل اطلاعات متعهد می‌شویم.
کشورهای عضو گروه ۲۰ همچنین خواستار شدند که از اقدامات گروه ویژه اقدام مالی (FATF) که یک سازمان بین‌المللی با ۳۷ عضو است، در مقابله با تامین ‌مالی تروریست‌ها حمایت شود. در این بیانیه آمده است: ما از تمام کشورهای عضو می‌خواهیم اطمینان حاصل کنند که FATF تمام منابع و حمایت لازم را در اختیار دارد تا به وظایفش به صورت موثر عمل کند. نباید هیچ فضای امنی برای تامین‌ مالی اقدامات تروریست‌ها در هیچ جای جهان وجود داشته باشد.
از سوی دیگر رشد تنش‌ها میان ایالات متحده آمریکا و سایر کشورها بر سر مسایل تجاری و تغییرات آب و هوایی، نشست امسال G20 را که از دیرباز رویدادی بدون اتفاق در تقویم دیپلماتیک بوده است، به یکی از توفانی‌ترین تحولات در تاریخ این نشست‌ها تبدیل کرده است.
در ادامه بیانیه مشترک رهبران G20 آمده است: ما قویا تمام حملات تروریستی در سراسر جهان را محکوم می‌کنیم و متحد و قاطع برای مبارزه علیه تروریسم و منابع مالی آن ایستاده‌ایم. این اقدامات وحشیانه اراده ما را برای ارتقای امنیت خود و حفاظت از شهروندان‌مان تقویت می‌کند. تروریسم پدیده زشت جهانی است که باید با آن مبارزه و پناهگاه‌های امن تروریست‌ها در تمام نقاط مختلف جهان برچیده شود. بار دیگر تاکید داریم تمام اقدامات در راستای مقابله با تروریسم باید طبق منشور سازمان ملل متحد و تمام مقررات و قوانین بین‌الملل از جمله قوانین بین‌المللی حقوق بشر باشد.این بیانیه همچنین تاکید می‌کند: ما خواستار اجرای تعهدات بین‌المللی موجود در زمینه مبارزه با تروریسم از جمله استراتژی جهانی مقابله با تروریسم سازمان ملل و انطباق با قطعنامه‌های مرتبط و تحریم‌های هدفمند شورای امنیت مرتبط با تروریسم هستیم. ما به ادامه حمایت از تلاش‌های سازمان ملل متحد برای جلوگیری و مقابله با تروریسم متعهد هستیم.
رهبران عضو G20 همچنین برای مقابله با تهدید روزافزون بازگشت شبه‌نظامیان تروریست خارجی از مناطق جنگی از جمله عراق و سوریه متعهد شدند. علاوه بر این‌‌ تسهیل سریع و هدفمند تبادل اطلاعات میان مقام‌های اطلاعاتی، انتظامی و قضایی در زمینه عملیات تبادل اطلاعات و اقدامات پیشگیرانه مورد توافق قرار گرفت.
در بخش دیگری از بیانیه مشترک سران G20 همچنین آمده است: ما برای ارتقای ساختار اطلاعات بین‌المللی موجود در زمینه امنیت، سفر و مهاجرت از جمله اینترپل و تضمین تعادل لازم میان امنیت و جنبه‌های حفاظت داده تلاش می‌کنیم. خصوصا تمام اعضا را به استفاده کامل از مکانیسم‌های تبادل اطلاعات مرتبط خصوصا عملکردهای تبادل اطلاعاتی اینترپل ترغیب می‌کنیم. همچنین از آژانس‌های مرزی درخواست می‌شود در راستای تقویت همکاری در زمینه شناسایی سفرهایی با اهداف تروریستی تلاش کنند.
در این بیانیه همچنین آمده است‌ اقدامات کشورهای عضو در مبارزه با تروریسم باید بخشی از یک رویکرد جامع شامل مبارزه با افراط‌گرایی و جذب نیرو، مانع‌تراشی در اقدامات تروریست‌ها و مبارزه با پروپاگاندای تروریستی باشد. در بیانیه مذکور همچنین بر ارتقای تحمل سیاسی و مذهبی، توسعه اقتصادی و همبستگی اجتماعی، حل درگیری‌های مسلحانه و تسهیل ادغام مجدد تاکید شد. این بیانیه تاکید کرد: اذعان داریم که برنامه‌های اقدام منطقه‌ای و ملی می‌توانند در مقابله با رادیکالیزه کردن منجر به تروریسم کمک کنند.
ترامپ: دیدار با پوتین برای من افتخار بود
رییس‌جمهور آمریکا دیدار خود با رییس‌جمهور روسیه در جریان اجلاس G20 را افتخاری برای خود خواند. این نخستین دیدار آنها پس از ورود ترامپ به کاخ سفید است.
او پس از این دیدار گفت که او با پوتین درباره مسایل مختلف گفت‌وگو کرده است. به گفته ترامپ مسایل به خوبی پیش می‌رود و او مایل است این گفت‌وگوها را ادامه دهد. پوتین دیدار با ترامپ را ملاقاتی مهم میان دو طرف خواند با وجود آنکه به گفته او، رهبران دو کشور پیشتر با یکدیگر تلفنی صحبت کرده‌اند. رییس‌جمهور روسیه گفت از دیدار با رییس‌جمهور آمریکا خوشحال است.
دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین برای نخستین بار به صورت رو‌در‌رو با یکدیگر دیدار و درباره طیف وسیعی از مسایل عمده گفت‌وگو کردند. ابتدا برنامه‌ریزی شده بود این دیدار حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد‌ اما سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت دیدار دو رییس‌جمهور‌ دو ساعت و ۱۶ دقیقه به طول انجامید؛ دیداری که رکس تیلرسون آن را بسیار سازنده خواند. پیش‌بینی موضوعاتی که دو رهبر بخواهند در نخستین دیدار مستقیم خود درباره آنها گفت‌وگو کنند، کار دشواری نبود و همان‌طور که انتظار می‌رفت، جنگ داخلی سوریه و تهدید کره‌شمالی بخش عمده این مذاکرات را به خود اختصاص داد.
توافق تازه برای پایان جنگ سوریه
اندکی پس از پایان این دیدار، ایالات متحده، روسیه و اردن به طور مشترک اعلام کرد‌ند که آتش‌بس در جنوب غربی سوریه از امروز نهم ژوئیه (هجدهم تیر‌ماه) برقرار خواهد شد.
وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به این پرسش خبرنگاران حاضر در محل نشست سران G20 که آیا روسای جمهوری آمریکا و روسیه در مورد سوریه نیز صحبت کردند، گفت دولت ترامپ نقش بلندمدتی برای خانواده اسد و رژیم او در راس قدرت سوریه نمی‌بیند. رکس تیلرسون در ادامه افزود: اینکه بشار اسد چطور باید از قدرت کنار رود، هنوز مشخص نیست‌ اما به عقیده او یک دوران انتقالی در سوریه برای جایگزینی رژیم اسد با حکومتی جدید خواهد بود.
تیلرسون به موضع ولادیمیر پوتین در این زمینه اشاره نکرد و گفت مذاکرات در مجموع بسیار سازنده بود. روسیه، به همراه ایران، از دولت بشار اسد حمایت می‌کند‌ اما واشنگتن و متحدان آن از مخالفان میانه‌رو او حمایت می‌کنند. وزیر خارجه روسیه نیز گفت طبق توافق صورت‌گرفته بین مسکو و واشنگتن، پلیس نظامی روسیه مسوولیت نظارت بر آتش‌بس در این مناطق را بر عهده خواهد گرفت. وی گفت بر اساس توافق آمریکا، روسیه و اردن، مسکو و واشنگتن ترک مخاصمه و ارائه کمک‌های بشردوستانه را تضمین خواهند کرد.
اختلاف تاکتیکی در مورد کره‌شمالی
وزیر خارجه آمریکا گفت: موضوع تهدید موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی و اینکه چطور باید با آن برخورد شود هم یکی دیگر از موضوعات مورد بحث روسای‌جمهور‌ ایالات متحده و روسیه در این دیدار بود. به گفته رکس تیلرسون دیدگاه روس‌ها در این زمینه اندکی با دیدگاه آمریکا تفاوت دارد، با این حال هدف نهایی مسکو بازتاب‌دهنده همانی است که ایالات متحده می‌خواهد؛ عاری بودن شبه‌جزیره کره از تسلیحات هسته‌ای.
وی اضافه کرد:‌ اختلافات مسکو و واشنگتن در مورد بحران کره‌شمالی، نحوه برخورد و تاکتیک‌های رسیدن به این هدف هم است. وزیر خارجه آمریکا توضیح بیشتری در مورد تفاوت‌های تاکتیکی دو طرف ارائه نکرد. رکس تیلرسون همچنین گفت باوجود توئیت اخیر رییس‌جمهور‌ در انتقاد از کم‌کاری چین برای استفاده از نفوذ خود بر پیونگ‌یانگ، ترامپ همچنان به ایفای نقش کمک‌کننده پکن برای مهار کره‌شمالی امیدوار است.
روسیه و چین به طور سنتی با حکومت کمونیستی کره‌شمالی روابط خوبی دارند و ایالات متحده انتظار دارد این دو کشور از اهرم‌های سیاسی و اقتصادی خود به منظور تحت فشار گذاشتن پیونگ‌یانگ برای متوقف کردن برنامه موشکی و هسته‌ای بحث‌برانگیزش استفاده کنند.
توافق درباره تجارت آزاد
در دومین روز نشست G20 در هامبورگ، رهبران اقتصادهای بزرگ جهان درباره تجارت آزاد به توافق دست یافتند. با این‌حال نقش ابزارهای حمایتی در پشتیبانی از تولید داخلی به رسمیت شناخته شده است.
ژاپن، سومین اقتصاد بزرگ جهان و هفتمین بازار صادرات اروپا جمعه گذشته برای ایجاد پیمان تجارت آزاد با اتحادیه اروپا به توافق اصولی رسید. این دو قدرت اقتصادی ۴۰ درصد تجارت جهان را در اختیار دارند.
دفاع از توافق اقلیمی پاریس
شرکت‌کنندگان در نشست گروه ۲۰ غیر از آمریکا اعلام کردند که تصمیم دارند توافق اقلیمی پاریس را اجرا کنند. در فرمول‌بندی نتیجه مذاکرات گروه ۲۰ گفته می‌شود‌ ما از تصمیم دولت آمریکا برای خروج از توافق اقلیمی پاریس مطلع شدیم، اما رهبران دیگر کشورهای عضو بر این نظرند که توافقنامه پاریس برای مبارزه با گرمایش کره زمین، یک امر غیرقابل بازگشت است.
صدراعظم آلمان در پایان نخستین روز کاری نشست رهبران گروه ۲۰ گفت: کشورهای عضو این گروه بر آنند که مبارزه علیه تروریسم را گسترش دهند و بیش از پیش علیه تبلیغات تروریستی در اینترنت فعال شوند. مرکل گفت نمایندگان قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان در این باره با ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی گفت‌وگو خواهند کرد.
صدراعظم آلمان افزود که از ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت انتظار می‌رود تبلیغات تروریستی هرچه زودتر از فضای مجازی حذف و از دسترس خارج شود. مرکل اضافه کرد، یکی از مسایل مهم در این زمینه شبکه‌های پیام‌رسان هستند که اطلاعات مرتبط با تروریسم به‌صورت رمزی در آنها رد و بدل می‌شود.
علاوه بر این، مرکل تاکید کرد دولت‌های عضو گروه ۲۰ درصدد هستند در عرصه مبارزه با تروریسم در چارچوب سازمان ملل با یکدیگر همکاری کنند. همچنین مبادله اطلاعات درباره تروریسم میان این کشورها تقویت خواهد شد. این موضوع شامل خشکاندن منابع تامین مالی تروریسم نیز می‌شود.