تجارت جهانی قهوه

فاطمه رحیمی- هر فنجان قهوه سفر خود را از دانه‌های قهوه آغاز می‌کند؛ تجارت گسترده جهانی قهوه، این دانه‌ها را از مزارع یک کشور به کافه‌های کشورهای دیگر منتقل می‌کند. این بخش، از داده‌های «چتم‌هاوس» برای ردیابی تجارت جهانی دانه‌های قهوه بو داده نشده و بدون کافئین در سال ۲۰۱۹ استفاده و برترین صادرکنندگان و واردکنندگان قهوه در جهان را برجسته می‌کند.
بزرگ‌ترین صادرکنندگان در تجارت جهانی قهوه
نزدیک به ۸۴ درصد از صادرات دانه قهوه جهان فقط از ۱۰ کشور انجام می‌شود. همه این کشورها در «کمربند دانه» بین خط استوایی سرطان و استوایی برج جدی قرار دارند که در آن قهوه بهترین رشد را دارد. برزیل، ویتنام و کلمبیا از جمله کشورهای برتر تولید‌کننده قهوه هستند. کشورهای آمریکای جنوبی مانند برزیل، کلمبیا و پرو نزدیک به ۴۲ درصد از دانه‌های قهوه جهانی را صادر می‌کنند. برزیل تنها در سال ۲۰۱۹ بیش از ۲/۲ میلیون تن صادرات داشته که بیش از یک‌چهارم تجارت جهانی قهوه است.
در سراسر اقیانوس آرام، ویتنام و اندونزی با هم ۴/۲۳ درصد از دانه‌های قهوه جهان را در سال ۲۰۱۹ صادر کردند. دیگر صادرکنندگان عمده شامل کشورهای آمریکای‌مرکزی مانند هندوراس و گواتمالا هستند که مجموعا ۷/۸ درصد از صادرات جهانی دانه قهوه را تشکیل می‌دهند و کشورهای آفریقایی اوگاندا و اتیوپی با ۷/۶ درصد ترکیب شده است.
بزرگ‌ترین واردکنندگان دانه قهوه، براساس کشور
در طرف دیگر تجارت جهانی قهوه، کشورهایی با تقاضای بالا برای قهوه قرار دارند که بر سهم واردات قهوه غالب هستند. بسیاری از این کشورهای واردکننده دانه‌های قهوه را با برندهای محلی خود به سایر نقاط جهان صادر می‌کنند.
ایالات‌متحده بزرگ‌ترین واردکننده دانه قهوه در جهان است که در سال ۲۰۱۹ ، معادل ۵/۱ میلیون تن دانه قهوه بو داده نشده وارد کرده که معادل ۳/۱۹ درصد کل صادرات آن سال است. در حالی که برزیل و کلمبیا بزرگ‌ترین منابع قهوه آن هستند، دانه‌های وارداتی از آسیا و آمریکای مرکزی به لطف فرهنگ قهوه تخصصی قوی رشد می‌کنند. اروپا همچنین مقصد عظیمی برای صادرات دانه قهوه است. آلمان با ۲/۱۴ درصد از واردات قهوه در جهان پیشتاز است، در حالی که ایتالیا ۳/۸ درصد از واردات قهوه را به خود اختصاص داده است.
ژاپن؛ بازیگر اصلی در تجارت قهوه
فرهنگ دم کردن قهوه در ژاپن، این کشور را به یک بازیگر اصلی در تجارت جهانی قهوه تبدیل کرده است. در سال ۲۰۱۹، ژاپن چهارمین واردکننده بزرگ دانه قهوه در جهان و واردکننده پیشرو در آسیا بود.
از آنجایی که میل به قهوه همچنان در سراسر جهان در حال نفوذ کردن است و تغییرات آب‌وهوایی بر تولید قهوه فشار وارد می‌کند (و بالعکس)، جریان تجارت دانه‌های قهوه مطمئنا در دهه‌های آینده تغییر خواهد کرد.
کشورهای عمده واردکننده قهوه در سراسر جهان ۲۰۲۱
ایالات‌متحده در سال ۲۰۲۱ حدود ۹۲/۶ میلیارد دلار قهوه وارد کرد که این کشور را به بزرگ‌ترین واردکننده قهوه در سراسر جهان در آن سال تبدیل کرد. آلمان با واردات حدود ۸۴/۳ میلیارد دلار قهوه در رتبه دوم قرار گرفت. ایالات‌متحده به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده قهوه در جهان، بیش از ۴۷/۱ میلیارد دلار قهوه کلمبیایی در سال ۲۰۲۱ وارد کرد.
بازار قهوه در سراسر جهان
بخش عمده‌ای از قهوه جهان در آمریکای جنوبی تولید می‌شود و این منطقه سهمی بیش از ۵۰ درصد از تولید قهوه در سراسر جهان را دارد. قهوه‌های برزیل و کلمبیا در سطح جهانی از شهرت خاصی برخوردار هستند. برزیل با تولید حدود ۶۹ میلیون کیسه ۶۰ کیلوگرمی قهوه در سال، بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده قهوه در جهان در سال ۲۰۲۰ بود. قهوه یکی از پرسودترین صنایع در برزیل است.
مصرف قهوه در سراسر جهان
در سراسر جهان، مصرف قهوه در دهه گذشته افزایش یافته است و معادل بیش از ۱۶۶ میلیون کیسه ۶۰ کیلوگرمی قهوه در سراسر جهان در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۰ مصرف شده است. آمریکایی‌ها در سال ۲۰۲۰ به‌طور متوسط ۸۷/۱ فنجان قهوه در روز مصرف می‌کردند، در حالی که حدود ۲۸/۱ فنجان از قهوه مصرفی روزانه آنها در خانه مصرف می‌شد و تنها ۲/۰ فنجان قهوه در محل کار یا مکان‌های غذاخوری مصرف می‌کردند.
کشورهای تولید‌کننده قهوه در ۲۰۲۳
قهوه در تمام نقاط جهان به خوبی یا پایدار رشد نمی‌کند. وقتی به کشورهای تولید‌کننده قهوه نگاه می‌کنید متوجه خواهید شد که اکثر کشورهای تولید‌کننده قهوه از نظر منطقه جغرافیایی ویژگی‌های مشابهی دارند.
یک مکان عالی برای رشد قهوه وجود دارد و به آن «کمربند دانه» می‌گویند. این عنوان به منطقه‌ای بین ۲۵ درجه شمالی و ۳۰ درجه جنوبی اشاره دارد. قهوه در مکان‌های گرم‌تر رشد می‌کند، بنابراین هر جایی که در رابطه با قطب‌های شمالی و جنوبی بسیار افراطی باشد، مکان قابل‌توجه یا امکان‌پذیری برای رشد قهوه نخواهد بود. صادرات و واردات قهوه‌ در آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی به استثنای کشور کانادا رایج‌ترین است.
تقریبا ۷۰ کشور وجود دارند که قهوه تولید می‌کنند، اما هر کشوری که دانه قهوه تولید می‌کند، محصول خود را نیز صادر نمی‌کند. با تمرکز بر کشورهایی که قهوه تولید و همچنین آنها را بین خریداران در سراسر جهان توزیع می‌کنند، ۵۰ کشور تولید‌کننده قهوه هستند که محصول خود را صادر می‌کنند.
۱۰ کشوری که بالاترین میزان تولید قهوه را دارند، به ترتیب عبارتند از: برزیل، ویتنام، کلمبیا،اندونزی، اتیوپی، هندوراس، هندوستان، اوگاندا، مکزیک و گواتمالا. در ادامه پنج کشور برتر تولید‌کننده قهوه آورده شده است تا بتوانید در مورد سه مکان از ۱۰ مکان برتر که بیشتر برای قهوه شناخته‌شده‌اند، اطلاعات بیشتری کسب کنید!
برزیل
برزیل بدون شک کشوری است که بیشترین میزان قهوه را در سال و از نظر پوند تولید می‌کند. سائوپائولو، پارانا و میناس گرایس سه شهر برتر تولید قهوه در برزیل هستند که همگی در جنوب شرقی‌ترین منطقه کشور قرار دارند. رایج‌ترین شکل تولید قهوه از طریق فرآیند خشک است؛ به این معنی که قهوه با آب تمیز نمی‌شود که به آن فرآیند مرطوب می‌گویند بلکه در یک فرآیند خشک، دانه‌های قهوه در هوا خشک می‌شوند و با گرمای طبیعی خورشید کم‌آب می‌شوند، بنابراین این فرآیند به همان اندازه که تولید قهوه می‌تواند کاملا طبیعی باشد، انجام می‌شود.
اندونزی
اندونزی یکی از کشورهای آسیایی است که سالانه مقدار قابل‌توجهی قهوه تولید می‌کند. در واقع، این کشور، خانه حدود یک‌‌و‌نیم میلیون کشاورز مختلف است که مزارع قهوه و شرکت‌های تولیدی خود را اداره می‌کنند. برخی کمیاب‌ترین قهوه‌های جهان غرب از اندونزی سرچشمه می‌گیرند، اما مطمئنا به دانه‌ای به نام Kopi Luwak محدود نمی‌شود. کشاورزان قهوه اندونزی به هیچ وجه کشت، برشته کردن و تولید قهوه را آسان نمی‌گیرند و این در محصول نهایی آنها نمایان می‌شود. به عنوان مثال، دانه قهوه Kopi Luwak از اندونزی یکی از گران‌ترین دانه‌ها در سراسر جهان است.
هندوراس
اگر به منابعی برخورد کردید که هندوراس را به عنوان پنجمین کشور تولیدکننده قهوه معرفی نکرده‌اند، حتما تاریخ زمانی مقاله‌ای را که به آن ارجاع می‌دهید دوباره بررسی کنید. دلیل این پیشنهاد آن است که هندوراس اخیرا به عنوان پنجمین کشور تولید‌کننده قهوه در جهان معرفی شده است. قبل از سال زراعی بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، اتیوپی در رتبه‌بندی کشورها از نظر میزان و ارزش تولید قهوه در سال در رتبه پنجم قرار داشت. هندوراس پنجمین تولیدکننده برتر قهوه در سال زراعی ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ باقی ماند، بنابراین هندوراس رسما رتبه پنجم لیست را دارد.
برای رشد قهوه، محیط باید به الزامات خاصی برسد که یکی از آنها میزان معین از ارتفاع است. در هندوراس، نقاط جغرافیایی در داخل کشور وجود دارند که بیش از سه‌هزار فوت بلندتر از ارتفاع لازم است. این به هندوراس یک برتری نسبت به سایر کشورهای تولید‌کننده قهوه می‌دهد که قطعا به موفقیت این کشور به عنوان یک کشور تولید‌کننده قهوه کمک کرده است.
بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعت قهوه
بعد از آنکه قهوه تولید و فرآوری‌های اولیه روی آن انجام شد، شرکت‌ها و برندهایی در جهان وجود دارند که با خرید این دانه‌ها، انواع مختلف پودر و قهوه‌های آماده و… را تولید و به بازار عرض می‌کنند که در بین این مارک‌های قهوه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که بزرگ‌ترین و برترین‌ها در صنعت قهوه به حساب می‌آیند:
استارباکس
در بین تمام دوستداران و تاجران قهوه موضوعی که هیچ اختلاف‌نظری در مورد آن وجود ندارد این مورد است که استارباکس بزرگ‌ترین و به نوعی قول صنعت قهوه به حساب می‌آید که دارای آمارهای عجیب قریبی است. ۸۷۰۰۰ تنوع تولید در تولید نوشیدنی‌های مختلف، بیش از ۲۹ میلیارد دلار درآمد در سال و تقریبا ۲۹۱۰۰۰ کارمند مشغول به کار، همه و همه نشان‌دهنده عظمت و بزرگی این کمپانی بزرگ آمریکایی است.
کاستا
این شرکت بزرگ در صنعت قهوه را شاید خیلی از ما ایرانی‌ها نشنیده باشیم، ولی این شرکت انگلیسی یکی از رقیبان سرسخت استارباکس بوده که بیش از ۵ هزار فروشگاه فعال دارد و در بیش از ۳۱ کشور جهان مشغول به کار است.
دانکین دونات
احتمالا همه ما نام دونات را شنیده‌ایم؛ یک نوع شیرینی بسیار خوشمزه که نه‌تنها در بین مردم ایران بلکه در بین تمام مردم جهان استفاده از آن به عنوان یک میان‌وعده بسیار محبوب است، اما جالب است بدانید ویلیام روزنبرگ که مالک شرکت دانکین دونات است به سرعت به این موضوع پی برد که دونات تولید این شرکت به همراه قهوه و نوشیدنی‌های بر پایه قهوه می‌تواند بسیار دلچسب باشد، به همین خاطر تصمیم گرفت در زمینه تولید نوشیدنی‌های قهوه شروع به فعالیت کند و امروزه نزدیک به ۸ درصد بازار صنعت قهوه جهان را در اختیار دارد.