تحریم یا مصالحه

گروه جهان- «آنها برای سرزمین خودشان می‌جنگند، آنها به ما در جنگ جهانی دوم کمک نکردند. مثلا در نرماندی به ما کمک نکردند. علاوه بر این، ما پول‌های هنگفتی در راه کمک به کرد‌ها در زمینه مهمات، تسلیحات و پول و حقوق هزینه کردیم، اما با وجود همه این‌ها، ما از کرد‌ها خوش‌مان می‌آید.» این اظهارات، جدیدترین توجیه ترامپ درباره رها کردن کرد‌های سوریه در برابر حمله ترکیه است. با این تعابیر، دونالد ترامپ راه ورود ارتش ترکیه به شمال‌شرق سوریه را هموار کرد.
انتقاد به سیاست دولت آمریکا در ارتباط با عقب‌نشینی از راس‌العین و تل ابیض همچنان ادامه دارد. عقب‌‌نشینی نیروهای نظامی آمریکا از شمال سوریه زمینه را برای تهاجم ترکیه آماده کرد، حال در چنین شرایطی، دونالد ترامپ از آمادگی این کشور برای میانجیگری در مناقشه بین کردها و ترکیه سخن می‌گوید، این در حالی است که شرایط برای میانجگیری چندان فراهم نیست.
همزمان با حملات ترکیه به شمال سوریه و مواضع کردهای این کشور، نمایندگان جمهوریخواه کنگره آمریکا در تدارک تدوین تحریم‌هایی علیه ترکیه هستند. ۳۹ نفر از جمهوریخواهان مجلس نمایندگان آمریکا روز پنج‌شنبه اعلام کردند که در حال آماده کردن طرحی برای تحریم ترکیه هستند. این تصمیم یک روز پس از آن اعلام شد که سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات کنگره هم از عزم خود برای تدوین قانون مشابهی در سنا خبر دادند. از طرفی پاریس از مطرح شدن موضوع اعمال تحریم‌ها علیه ترکیه در نشست این هفته سران اتحادیه اروپا خبر داد.
نگرانی کنگره
نمایندگان جمهوریخواه می‌خواهند پاسخی جدی به تجاوز آنکارا به مناطق شمالی سوریه بدهند. بر این اساس لیز چنی، رییس کنفرانس جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: رییس‌جمهور اردوغان و رژیم او باید با پیامدهای جدی حمله بی‌رحمانه خود به متحدان کُرد ما در شمال سوریه روبه‌رو شوند، اگر ترکیه می‌خواهد که با او مانند یک متحد برخورد شود، باید مانند یک متحد نیز رفتار کند. او همچنین یادآور شد که کنگره مدت‌هاست نگران همکاری‌های رژیم اردوغان با مخالفان آمریکا از جمله روسیه است.
جودی آرینگتون، دیگر نماینده جمهوریخواه هم با اشاره به این سخن دونالد ترامپ که اگر ترکیه از حد و مرز تعیین شده عبور کند، اقتصاد این کشور را نابود خواهد کرد، گفت: قانون کنگره برای تحریم ترکیه، ابزار لازم را در اختیار ایالات متحده خواهد گذاشت تا این وعده رییس‌جمهور عملی شود. این تلاش از سوی جمهوریخواهان کنگره همزمان شده با اظهارات جدید ترامپ که گفته امیدوار است فرصت میانجیگری به او داده شود. حمله ترکیه به روژاوا که در پی اعلام تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی از شمال سوریه آغاز شد، خشم بسیاری از سیاستمداران را در ایالات متحده حتی در میان هم حزبی‌های او برانگیخته است.
دونالد ترامپ هم پیش‌تر تهدید کرده بود که اگر ترکیه در سوریه پا را فراتر خط قرمز واشنگتن بگذارد او اقتصاد ترکیه را نابود خواهد کرد. اکنون چنین طرحی در صورت تصویب در کنگره به ترامپ ابزار قانونی برای تحریم اقتصاد ترکیه را خواهد داد.
طرح مجلس نمایندگان تنها یک روز پس از طرح مشابهی از سوی لیندزی گراهام، سناتور برجسته جمهوریخواه، علنی شده است. از این طرح که سناتور گراهام به همراه کریس ون هولن، سناتور دموکرات تهیه کرده به عنوان وضع تحریم‌های سخت علیه آنکارا یاد شده است. لیندزی گراهام که از حامیان سرسخت دونالد ترامپ است و دوستی نزدیکی هم با او برقرار کرده در جریان حمله ترکیه به شمال سوریه موضع انتقادی شدیدی علیه رییس‌جمهور آمریکا اتخاذ کرده و حتی گفته آمریکا به طور شرم‌آوری کردهای متحد ما را تنها گذاشته است. نه تنها آمریکا بلکه اتحادیه اروپا هم شدیدا این عملیات را محکوم کرده است. کمیسیون این اتحادیه از ترکیه خواسته تا وظایفش را به عنوان نامزد ورود به اتحادیه اروپا انجام دهد. در همین حال، پنجشنبه گذشته نمایندگان کشورهای اروپایی عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد از عملیات ارتش ترکیه در مناطق کردنشین شمال‌شرقی سوریه اظهار نگرانی کرده و از دولت ترکیه خواستند که به این اقدام یکجانبه خاتمه دهد.
ائتلاف جهانی
شورای امنیت سازمان ملل در حال بررسی پیش‌نویس طرحی است که توسط آمریکا ارائه شده و از ترکیه می‌خواهد برای حل‌و‌فصل مشکلاتش با کردهای سوریه، از ابزار دیپلماتیک استفاده کند. پیش‌نویس طرح آمریکا زمانی در دستور کار قرار گرفت که در جریان نشست اضطراری شورای امنیت، پنج عضو اروپایی شورا (آلمان، فرانسه، بریتانیا، بلژیک و لهستان) نتوانستند دیگر اعضای این شورا را متقاعد به تصویب قطعنامه‌ای کنند که ترکیه را موظف به توقف حملات نظامی خود در شمال سوریه می‌کند. به گفته دیپلمات‌ها، روسیه بزرگ‌ترین مانع برای رسیدن به یک اجماع در این موضوع در میان ۱۵ عضو شورای امنیت بوده و آمریکا هم تنها حاضر به صدور بیانیه‌ای شده است که عملیات ترکیه در شمال سوریه را تایید نمی‌کند. در پیش‌نویس متن آمریکا هم تنها به نگرانی عمیق از اوضاع در شمال سوریه اشاره شده و نه درخواست برای پایان دادن به حملات نظامی ترکیه.
آلمان، بلژیک، فرانسه، لهستان، بریتانیا و استونی پس از برگزاری یک جلسه غیرعلنی شورای امنیت در نیویورک در بیانیه روز پنجشنبه گذشته خود همچنین هشدار دادند که علمیات ترکیه نه فقط دستاوردهای ائتلاف جهانی علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را تضعیف می‌کند بلکه امنیت متحدان محلی ائتلاف از جمله نیروهای دموکراتیک سوریه را به خطر می‌اندازد. این کشورهای غربی در عین حال بعید دانسته‌اند آنچه ترکیه به عنوان منطقه امن برای اسکان پناهجویان سوری مدنظر دارد بتواند با استانداردهای بین‌المللی تطابق داشته باشد.
یک سخنگوی کمیسیون اروپا در بروکسل گفته است: ورود به اتحادیه اروپا نیازمند آن است که تمام کاندیداها از سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیروی کنند. او ادامه داده که در همین رابطه اگر ترکیه در تقاضایش برای پیوستن به این اتحادیه جدی است، این راهی است که این کشور هم باید طی کند.
رییس‌جمهوری ترکیه در واکنش به این سخنان خطاب به اتحادیه اروپا گفته است: هی، اروپا! بیدار شو! یک بار دیگر می‌گویم: اگر شما سعی کنید عملیات ما را به عنوان تهاجم معرفی کنید، وظیفه ما مشخص خواهد بود: درها را باز می‌کنیم و سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجو را به سوی شما می‌فرستیم. او ادامه داده که اروپا صادق نیست و تا به حال حقیقت را نگفته است. اشاره اردوغان به سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجوی سوری است که در ترکیه به سر می‌برند.
احتمال میانجیگری برای برقراری آتش‌بس
همزمان با آغاز تلاش‌ها در مجالس نمایندگان و سنای آمریکا برای تحریم آنکارا، یک مقام آگاه در دولت ایالات متحده اعلام کرد که دونالد ترامپ از دیپلمات‌ها خواسته است تا بررسی کنند آیا زمینه مشترکی بین دو طرف یا راهی وجود دارد تا بتوان آتش‌بس برقرار کرد یا خیر.
ترامپ نوشت: ما خلافت داعش را صددرصد شکست دادیم و هیچ نیرویی در منطقه مورد حمله ارتش ترکیه نداریم. او اضافه کرد: ما ماموریت خودمان را به طور کامل به انجام رساندیم! حالا ترکیه به کردها حمله کرده‌ و اینها دویست سال است که با یکدیگر جنگ دارند.
دونالد ترامپ همچنین پنجشنبه گذشته در پیامی توئیتری اعلام کرد که برای ایالات متحده سه گزینه وجود دارد: فرستادن هزاران سرباز و پیروزی نظامی، ضربه سخت مالی به ترکیه با تحریم‌ها و میانجیگری برای رسیدن به توافقی میان کردها و ترکیه. او بعدا مقابل خبرنگاران اعلام کرد که امیدوارم آخرین گزینه عملی شود.
موج جدید آوارگان
در پی حمله ترکیه به شمال‌شرقی سوریه، ده‌ها هزار نفر از اهالی این مناطق طی چند روز گذشته با رها کردن منازل خود به مناطق مجاور متواری شده‌اند؛ رویدادی که موج جدیدی از آوارگان و پناهجویان سوری را تشکیل خواهد داد.
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه بیش از ۶۰ هزار نفر در حال فرار از این منطقه هستند. اکثر این افراد ساکنان شهرهای مرزی سوریه مثل رأس‌العین، تل ابیض و دربازیا هستند. به گفته فعالان سوری، فراریان از جنگ به سمت شرق در حرکتند و مقصدشان احتمالا مناطق اطراف شهر حسکه است. در همین حال، حملات ترکیه به شمال سوریه و مواضع کردها نگرانی‌ها از یک پاکسازی قومی در این مناطق را دامن زده و همزمان ناظران نسبت به قوت گرفتن دوباره داعش در این مناطق هشدار داده‌اند.
در دومین روز این عملیات، ده‌ها هزار کرد از خانه‌های خود فرار کرده‌اند و چند شهر و آبادی مرزی خالی از سکنه شده است؛ بنا بر گزارش‌ها، حداقل چهار غیرنظامی کشته و ۷۰ نفر زخمی شده‌اند. این در حالی‌ است که ترکیه می‌گوید بیش از ۲۷۷ تروریست در این عملیات کشته شده‌اند.
هشدار اردوغان
اردوغان طی یک سخنرانی در نشست حزب حاکم عدالت و توسعه، اتحادیه اروپا و عربستان سعودی و مصر را به خاطر ابراز مخالفت با حمله ارتش ترکیه به سوریه به بی‌صداقتی متهم کرد. او گفت که منتقدان عملیات ترکیه صداقت ندارند‌ و فقط کلماتی را سر هم می‌کنند در حالی که ما هر جا لازم باشد، اقدام عملی می‌کنیم و تفاوت ما با آنها در همین است. او همچنین هشدار داد در صورتی که کشورهای اروپایی همچنان ترکیه را به تجاوز به سوریه متهم کنند، ترکیه دیگر برای جلوگیری از حرکت پناهجویان سوری به سوی اروپا تلاش نخواهد کرد. ترکیه مانند اکثر کشورهای اروپایی و آمریکا عضو پیمان ناتو است. دولت ترکیه هدف از عملیات جاری در مناطق تحت اختیار نیروهای دموکراتیک سوریه را ایجاد یک منطقه امن و بی‌طرف برای اسکان چند میلیون مهاجر سوری قلمداد کرده که در نتیجه جنگ داخلی سوری از کشورشان گریخته و در ترکیه به سر می‌برند.
سه میلیارد یورو، از اتحادیه اروپا به ترکیه
اردوغان در ماه سپتامبر تهدید کرده بود که دیگر پناهجویان سوری را در ترکیه نگه نخواهد داشت. در آن زمان مناقشه بر سر کمک‌های مالی اتحادیه اروپا بود که در قرارداد پناهجویان در سال ۲۰۱۶ مورد توافق این اتحادیه با ترکیه قرار گرفته بود.
بر‌اساس این بسته توافقی پناهجویانی که به طور غیرقانونی وارد خاک یونان شده‌اند می‌توانند به ترکیه بازپس فرستاده شوند. در مقابل اتحادیه اروپا تضمین داده بود که در عرض سه سال دوبار، هربار مبلغ سه میلیارد یورو، برای نگهداری از این پناهجویان به ترکیه بپردازد.
در مقابل آنکارا تضمین داده بود که تلاش بیشتری کند تا جلوی عبور پناهجویان از جزایر دریای اژه را بگیرد. از زمان آغاز جنگ داخلی در سوریه، بر‌‌اساس آمار رسمی، ترکیه حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار پناهجوی سوری را در خاک خود پذیرفته است. این رقم از تمامی کشورهای دیگر بیشتر است.
واکنش ناتو
دبیر کل ناتو در کنفرانس خبری با وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد: انتظار خویشتن‌داری از ترکیه در سوریه داریم. استولتنبرگ با بیان اینکه حضور ترکیه در ناتو امر مهمی است، تصریح کرد: باید این امر تضمین شود که نیروهای داعش در حین عملیات نظامی در سوریه، تحت کنترل باقی بمانند.
او اضافه کرد: ما با تمامی گروه‌های تروریستی که تهدیدی امنیتی علیه ما هستند، رویارویی می‌کنیم. او عنوان کرد: من نگرانی جدی خود را نسبت به عملیات نظامی ترکیه علیه گروه‌های کرد در سوریه و خطری که این عملیات با برهم زدن ثبات در منطقه ایجاد می‌کند، ابراز کردم. در همین حال، مولود چاووش‌اوغلو اظهار کرد: ترکیه علیه تمامی گروه‌های تروریستی بدون تمایز میان آنها مبارزه کرده و خواهد کرد. صرفا ابراز درک کردن نگرانی‌های ترکیه کافی نیست، ما همبستگی شفافی با خود را خواستار هستیم. همبستگی هم‌پیمانانمان با ما امری طبیعی و قانونی است. او ادامه داد: ما دبیر کل ناتو را در جریان اطلاعاتی پیرامون عملیات چشمه صلح قرار دادیم. این عملیات با هدف پایان دادن به خطر تروریسم در نزدیکی مرزهای ما است و این عملیات برای امنیت کشورهای ناتو بسیار اهمیت دارد.