تحقیق و تفحص مجلس از اجرای سهام عدالت

نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از تغییر مدیرعامل ملی مس و استفاده ابزاری از سهام عدالت برای جابه‌جایی مدیران گفت که طی روزهای آینده تحقیق و تفحص از سهام عدالت کلید خواهد خورد.
در پی تغییر مدیرعامل شرکت ملی مس (که با رفتن سعدمحمدی و آمدن پوستین‌دوز از سایپا همراه بود)، نمایندگان استان کرمان با ارسال نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت به این اقدام اعتراض کرده و خواهان بررسی و رفع موضوع شدند.حال بعد از گذشت حدود دو هفته از این تغییر و تحول، محمدرضا پورابراهیمی ضمن انتقاد از این تغییر و استفاده ابزاری از سهام عدالت برای جابه‌جایی مدیران از برنامه مجلس برای تحقیق و تفحص از سهام عدالت خبر داد.
وی با انتقاد از واگذاری شرکت‌های دولتی در قالب سهام عدالت به مردم، به مهر گفت: اثر واگذاری سهام عدالت را باید در مدیریت کارآمد آن ببینیم. واقعا جای تاسف دارد که سهام عدالت واگذار می‌شود، نه شرکت‌های بزرگ سود می‌برند نه سهامداران!
وی با اشاره به اینکه رویه کنونی واگذاری سهام عدالت در صورتی که اصلاح نشود، می‌تواند تبدیل به یک چالش بزرگ در آینده اقتصادی کشور شود، افزود: بنده گزارشی را درخصوص عملکرد سهام عدالت در دست تهیه دارم و به‌زودی طرح تحقیق و تفحص از سهام عدالت را در صحن علنی مجلس مطرح خواهم کرد.پورابراهیمی با انتقاد از نحوه واگذاری‌ها ادامه داد: در بحث واگذاری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی توسط صندوق‌های بازنشستگی زیرمجموعه خریداری می‌شوند و با سهامدار شدن صندوق‌های بازنشستگی، کماکان شرکت‌ها دولتی هستند و هیچ فرقی نکرده است. این که رهبر انقلاب می‌فرمایند «اقتصاد مقاومتی» یعنی واقعا به سمت واگذاری به بخش‌خصوصی حرکت کنیم.
پورابراهیمی همچنین به فارس گفت: طی سال‌های گذشته با اجرای اصل«۴۴» و واگذاری شرکت‌های دولتی تلاش شده تا تصدی‌گری دولت کاهش یابد اما از قرار معلوم سهام عدالت به ابزاری برای بقای مدیران دولتی در شرکت‌های واگذار شده تبدیل شده است. به طوری که در برابر مالکیت ۴۰ درصدی سهام عدالت از شرکت ملی مس، وزیر صنعت، معدن و تجارت در تعیین مدیرعامل آن نقش دارد.پورابراهیمی ادامه داد: در حالی این سوال مطرح است که آیا یک نفر از دارندگان سهام عدالت در مدیریت ملی مس تاثیری دارد یا خیر که ۲۰ درصد از سهام آن به صندوق بازنشستگی مس واگذار شده اما هیات امنای آن کاملا توسط هیات‌مدیره ملی مس اداره می‌شود. یعنی در عمل به شرکت بالادستی واگذار شده است.
از سوی دیگر ۲۰ درصد سهام آن هم به توسعه معادن و فلزات تعلق دارد که مسوولیت آن عملا به عهده وزارت صنعت است. بنابراین با احتساب تملک ۲۰ درصدی این وزارتخانه از سهام ملی مس و در اصل «۴۰» درصدی، آیا می‌توان از اجرای اصل «۴۴» در چنین شرکتی سخن گفت؟
وی خاطرنشان کرد: با این اوصاف ۱۸ شهریورماه آخرین مهلت وزیر صنعت، معدن و تجارت برای اصلاح مدیریت ملی مس خواهد بود.
۵۶ شرکت حاضر در سبد سهام
این در حالی است که آخرین وضعیت سبد سهام عدالت تا پایان سال پیش نشان می‌دهد ۵۶ بورسی و غیربورسی به صورت سهام خرد و بلوک و حداکثر ۴۰ درصدی در این سبد جای گرفته‌اند.
این شرکت‌ها شامل پارس‌سوئیچ، ساختمان سد و تاسیسات آبیاری سابیر، خدمات مهندسی برق (مشانیر)، نیرو ترانس، شهرهای صنعتی کاوه، رشت و البرز، مپنا، سیمان داراب، سیمان دشتستان، فولاد آلیاژی ایران، فولادمبارکه، ملی مس، چادرملو، گل‌گهر، آلومینیوم ایران، فولاد خوزستان، سایپا، ایران‌خودرو، پالایشگاه‌های تهران، شیراز، کرمانشاه، آبادان، شازند اراک، اصفهان، تبریز، بندرعباس، لاوان، ملی پخش فرآورده‌های نفتی، حمل‌ونقل پتروشیمی، هلدینگ خلیج فارس، پتروشیمی‌های تندگویان، بندر امام، جم، مارون، بیستون، فجر، خوزستان، تبریز، ارومیه و بوعلی سینا، بانک‌های ملت، صادرات، پست‌بانک و تجارت، هما، کشتیرانی، مخابرات ایران، دخانیات ایران، سرمایه‌گذاری‌های رنا و توسعه صنعتی ایران، مگاموتور، ملی حفاری ایران، پایانه‌های صادراتی مواد نفتی، توزیع گاز ایران و کارخانجات مخابراتی ایران هستند.
از سوی دیگر عملکرد تبصره«۳» ماده«۳۴» قانون اجرای اصل«۴۴» (موضوع تکلیف وزارت اقتصاد برای شناسایی افراد مشمول طرح توزیع سهام عدالت با سازوکارهای علمی و دقیق) تا پایان سال ۹۰، در هفتمین گزارش شش ماهه عملکرد قانون اجرای اصل«۴۴»، حاکی از آن است که فرآیند شناسایی شش دهک پایین درآمدی جامعه به اتمام رسیده و واگذاری سهام عدالت در ۱۹ مرحله و به منظور شناسایی و ثبت‌نام ۴۱ میلیون و ۵۹۵ هزار و ۸۴۵ نفر انجام شده است.
اقدام برای آزادسازی سهام
همچنین تا پایان سال ۹۰ نقل و انتقال سهام و واگذاری مستقیم سهام عدالت به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی صورت گرفته و تا پایان سال گذشته علاوه بر تخفیف ۵۰ درصدی در بهای واگذاری سهام عدالت به دو دهک اول، بیش از ۹/۱ میلیارد تومان به عنوان اقساط به حساب خزانه واریز و به اندازه مجموع ۵۰ درصد تخفیف و اقساط واریزی به حساب خزانه، سهام عدالت از وثیقه آزادشده است. در این میان از مبلغ یادشده ۹۰۹۱ میلیارد ریال مربوط به شش ماهه دوم گذشته است.
آخرین ترکیب سبد سهام عدالت
مشمولان طرح سهام عدالت به تفکیک مراحل اجرایی ۱۹گانه شناسایی شده‌اند که شامل مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، رزمندگان فاقد شغل، روستاییان و عشایر فاقد شغل و کم‌درآمد، شاغلان دستگاه‌های اجرایی، بازنشستگان کشوری، لشگری، تامین اجتماعی و کارکنان شاغل شهرداری‌ها، ایثارگران و والدین، فرزندان و همسر شهید جانبازان و آزادگان، زنان کارگر سرپرست خانوار (مشمول قانون کار)، خدام مساجد، حسینیه‌ها و امامزاده‌ها، طلاب حوزه‌های علمیه سراسر کشور، بیماران خاص (هموفیلی، ام اس، تالاسمی و دیالیزی )، کارکنان ستاد‌های نماز جمعه، خبرنگاران، کارکنان نهادهای دست‌اندرکار امر شناسایی و واگذاری سهام عدالت، قالیبافان، فعالان قرآنی، مددجویان تحت پوشش مراکز مراقبت از زندانیان آزاد شده، زنان سرپرست خانوار بی‌بضاعت، مددجویان و کارکنان موسسات خیریه، تاکسیرانان و اتوبوسرانان شهری، افرادکم‌درآمدی که در مراحل قبلی مشمول نشده‌اند از جمله خوداظهاران و درخواست‌های مردمی و کارگران فصلی و ساختمانی هستند.
افزایش طلب از شرکت‌ها
وضعیت سود سهام عدالت طی سال مالی ۸۵ تا ۹۰ (به دلیل تغییرات ایجادشده در سبد سهام عدالت، امکان پیش‌بینی دقیق سود سال مالی ۹۰ شرکت‌های سرمایه‌پذیر سبد سهام عدالت میسر نیست و مبلغی معادل سود عملکرد سال ۸۹ یعنی حدود ۷/۱ هزار میلیارد تومان برای سال پیش مورد انتظار است) حکایت از آن دارد طی این سال‌ها در مجموع بالغ بر ۴/۷ هزار میلیارد تومان سود مصوب مجامع سالانه شرکت‌ها بوده است که از این رقم بیش از ۲/۴ هزار میلیارد تومان دریافت و بالغ بر ۴/۲ هزار میلیارد تومان به عنوان مبلغ اقساط کسرشده سالانه و واریزی به خزانه در نظر گرفته شده است. این در حالی است که طلب سهام عدالت از شرکت‌های سرمایه‌پذیر که قبلا حدود یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود به بیش از دو هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.