تخلف در «حراج تهران»؛ مجوزی در کار نیست!

فاطمه داوری، سخنگوی معاونت میراث فرهنگی تاکید کرد: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مجوزی برای آثار فرهنگی-‌ تاریخی عرضه شده در «حراج تهران» صادر نکرده است.
به گزارش ایسنا، ‌جمعه ۲۶بهمن‌ماه بیست‌ودومین حراج تهران درحالی برگزار شد که تعدادی اثر تاریخی با قدمت بیش از ۱۰۰‌سال، از دوره‌های تاریخی صفویه و قاجاریه عرضه و فروخته شد. عنوان گران‌ترین اثر فروخته شده در این حراجی نیز به تابلوی نگارگری منسوب به «رضا عباسی» تعلق گرفت که ۲۲‌میلیارد و ۴۴۰‌میلیون تومان فروخته شد. سوای بحث‌هایی که اکنون درباره اصالت این اثر می‌شود، پرسش این است، آثار تاریخی چگونه و با چه مجوزی به این حراجی راه پیدا کرده و منبع تحصیل آنها از کجا بوده و چه فرآیند کارشناسی از سوی میراث فرهنگی طی شده است؟
لیلا خسروی، مدیرکل موزه‌های وزارت میراث ‌فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع‌دستی ساعاتی پیش از برگزاری حراج تهران در اظهارتی رسما از «غیرقانونی» بودن عرضه آثار تاریخی در این حراج خبر داده و از مراجع ذی‌ربط درخواست کرده بود تا با اقدامات فوری و قاطع، از فروش و خروج این آثار تاریخی جلوگیری کنند و یادآور شده بود که براساس قانون حفاظت آثار ملی و فرهنگی مصوب ۱۳۰۹ و آیین‌نامه‌های اجرایی آن، فروش و خروج هرگونه اشیا و آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت بیش از ۱۰۰‌سال بدون اخذ مجوز از معاونت میراث فرهنگی، «ممنوع» و «غیرقانونی» است.
او گفته بود: پیش از برگزاری این حراج، به‌طور رسمی به برگزارکنندگان تذکر داده شد که فروش آثار فرهنگی‌تاریخی بدون مجوز قانونی امکان‌پذیر نیست اما متاسفانه این هشدارها نادیده گرفته شده و اثر ارزشمندی همچون «پرتره دختر نشسته» رضا عباسی به فروش گذاشته شده است.
مسوولان حراج تهران هم در واکنش به این اظهارات اعلام کردند که «مجوز لازم برای خرید و فروش آثار دوران صفویه به بعد از وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گرفته شده است. ضمن اینکه حراج تهران موسسه‌ای است که برای فعالیت‌های خودش از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز لازم را اخذ می‌کند.»
بررسی‌ها نشان می‌دهد آثار عرضه‌شده در این حراج با قدمت بیش از ۱۰۰‌سال که به مجوز وزارت میراث فرهنگی نیاز دارد، تنها به اثر «رضا عباسی» محدود نبوده و تعداد آنها قابل توجه است. در تصویر نیز اثری مشاهده می‌شود که قدمت آن «تیموری» اعلام شده و در حراج تهران عرضه شده است.
اینک فاطمه داوری، سخنگوی معاونت میراث فرهنگی در پاسخ به این اظهارات حراج تهران با این تاکید که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مجوزی برای آثار
فرهنگی – تاریخی عرضه‌شده در «حراج تهران» صادر نکردهدر گفت‌وگو با ایسنا به مرور روندی که طی شده است، پرداخت و افزود: ششم بهمن‌ماه۱۴۰۳ اداره کل موزه‌ها در پاسخ به مکاتبه درخواست برگزاری حراجی اعلام می‌کند در صورتی‌که مجوزهای لازم گرفته شود، برگزاری ‌حراج بلامانع است.
او در پاسخ به اینکه چه مجوزی لازم بوده گرفته شود؟ توضیح داد: ‌برای اینکه مجوز صادر شود باید اطلاعات آثار به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ارسال شود تا در کارگروه مربوطه بررسی‌ها صورت گیرد و برآن اساس، مجوز عرضه اثر (یا آثار) در حراج صادر شود. پیامد آن، در ۱۵‌بهمن‌ماه۱۴۰۳ مجددا اداره کل موزه‌ها به مسوولان حراج تهران اعلام می‌کند که برای صدور مجوز باید اقداماتی انجام و اطلاعات درخواست شده به اداره کل موزه‌ها ارسال شود تا اطلاعات و مشخصات آثار در کارگروه مربوطه (تجارت اموال فرهنگی تاریخی و هنری منقول مجاز) بررسی شود.
سخنگوی معاونت میراث فرهنگی اضافه کرد: پس از نامه ۱۵بهمن‌ماه، برگزارکنندگان حراج اطلاعاتی را به اداره کل موزه‌ها می‌فرستند که منتج به صدور مجوز از اداره کل موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نشده است.
او با تاکید بر اینکه نامه نخست که حراج تهران به آن استناد کرده یا آن را مجوز قلمداد کرده است، برگزاری حراج را «با اخذ مجوزهای لازم» بلامانع می‌داند اما نامه‌نگاری دوم و ارسال اطلاعات اولیه منتج به صدور مجوز نشده است، اظهار کرد: روند طی شده اینگونه بوده که آنها نخست اعلام کردند قصد برگزاری حراج دارند، اداره کل موزه‌ها پاسخ می‌دهد که برگزاری در صورت اخذ مجوزهای لازم بلامانع است اما پس از مکاتبه دوم اداره کل موزه‌ها، ارسال اطلاعات از سوی حراج تهران نیز منتج به صدور مجوز نشده است.
داوری در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه پیش از برگزاری حراج (در روز جمعه ۲۶بهمن‌ماه) وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، «غیرقانونی» بودن حراج را اعلام کرد و حراجی بدون توجه به این اعلام، اقدام به عرضه آثار تاریخی بالای ۱۰۰‌سال کرده است، آیا اقدام حقوقی و قانونی بعدی از سوی این وزارتخانه صورت گرفته است؟ گفت: از سوی اداره کل موزه‌ها موضوع در حال بررسی است.