تداوم در مدار منفی

«جهان‌صنعت»- در معاملات روز یکشنبه 20خرداد ماه 1403، شاخص کل بورس تهران 2هزار و 925واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح 2میلیون و 61هزار و 465واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با ریزش 3هزار و 329واحدی در رقم 672هزار و 330واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس با افت 119واحدی به رقم 22هزار و 109واحد رسید، همچنین شاخص هم‌وزن فرابورس با کاهش 995واحدی به سطح 116هزار و 978واحد رسید.
خروج پول حقیقی از بورس تهران
روز یکشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 406میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. دیروز نماد شهر بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن 13میلیارد تومان بود. پس از شهر، نمادهای بوعلی، خودرو، فملی و فولاد بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای وبملت، وخارزم، ونوین، زاگرس و نیان تعلق داشت.
نمادهای اثرگذار بر شاخص کل
دیروز نمادهای نوری، بوعلی و وامید نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر نمادهای فولاد، فملی، وبملت و شستا از نمادهای سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای آریا، هرمز و زاگرس بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهای تجلی، خاور و خدیزل نمادهایی هستند که اثر افزایشی بر شاخص کل فرابورس داشتند.
در بین نمادهای پرتراکنش بورس دیروز نماد ذوب بیشترین تراکنش را داشت و خودرو و فولاد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. در فرابورس نیز شفام، خاور و کرمان بیشترین تراکنش را داشتند.
ارزش معاملات سهام
دیروز ارزش معاملات کل بازار سهام به 6هزار و 455میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 690میلیارد تومان بود که 11درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌دهد. ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 35درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 2هزار و 720میلیارد تومان رسید.
نگاه تحلیلی به فرآیندهای اخیر بورس
در حالی که بسیاری از نمادهای بازار سهام در محدوده کف حمایتی قرار دارند، اما واکنش منفی بازار سهام تحت تاثیر کاهش حاشیه سود، قیمت‌گذاری دستوری و… ادامه‌دار شده است. در حالی که قیمت دلار در کانال ۵۸هزار تومان تثبیت شده و بیانیه شورای حکام علیه ایران نیز نتوانست بازار ارز را به هم بریزد، اما سهام به استقبال ریزش رفته است. واکنش بورس به سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری بیش از نوسانات ارزی و حتی سیاست‌های پولی بوده است زیرا این روند منفی پس از آن رخ داد که در سال جاری شرکت‌ها با کاهش حاشیه سود مواجه شدند. نکته دیگر اینکه پیش از این در زمستان سال گذشته بانک‌ها گواهی سپرده ۳۰درصدی عرضه کردند اما بازار سهام واکنشی نشان نداد. به عبارت دیگر ارزندگی سهام موضوعی مستقل بوده و تنها حاشیه سود می‌تواند آن را تحت تاثیر قرار دهد.
در واقع بازار در حال حاضر با بدترین سناریوهای ممکن در حال قیمت‌گذاری سهام است. حتی از تشدید تحریمهای غرب علیه ایران این رفتار بازار سهام منفی‌تر بوده است.
پرویز خالقی کارشناس بازار سرمایه می‌گوید بخشی از ریزش بازار سرمایه ناشی از کاهش دامنه نوسان است زیرا محدود شدن دامنه این ترس را به سهامداران القا کرده که وضعیت بازار سهام بحرانی است، به همین دلیل تا زمانی که دامنه دوباره به حالت عادی برنگردد معاملات بازار سهام به حالت عادی برمی‌گردد.
او با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از تعمیق بحران در این بازار باید سیاست‌های کلان اصلاح شود تا حاشیه سود اقتصادی در صنعت باقی بماند، افزود: اگر شرایط تولید اقتصادی برگردد بازار سهام نه‌تنها از بحران خارج می‌شود، بلکه شرایط مطلوبی نیز پیدا می‌کند اما برای ایجاد یک رونق قابل توجه، نیاز به اصلاح سیگنال‌هایی است که سهامداران را به سودآوری شرکت‌ها در مجامع امیدوار کند.
پیش از این دولت بسته اقتصاد ایران برای حمایت از بازار سهام ارائه کرده بود اما کاربردی کوتاه‌مدت داشت و بیشتر حضور گسترده دولت در سیاست‌های بازار سرمایه را نشان می‌داد. در شرایط کنونی فعالان بازار منتظر اقدامات پایداری در راستای حمایت رگولاتوری از سوی دولت هستند چراکه به گفته سجاد امیری سرپرست اداره تحلیل‌های اقتصادی و ریسک سازمان بورس در حال حاضر میزان حاشیه سود شرکت‌های بورسی به ۱۶درصد کاهش یافته است. وی در این باره گفت: نسبت به قبل حاشیه سود شرکت‌ها کاهش داشته است، به ویژه گروه پالایشی که تحت تاثیر قیمت‌گذاری اخیر وزارت نفت با افت سودآوری مواجه شده‌اند. در روزهای اخیر ارزش معاملات بورس به شدت افت داشته است. دلیل تشکیل این مساله صف‌های فروش و حجم پایین معاملات است. هرچند اخبار امیدوار‌کننده از تصمیماتی که می‌تواند اشتباهات گذشته را جبران کند، منتشر شد. به همین دلیل چند نماد بورس بعد از مدت طولانی مثبت شدند.
در حال حاضر اگر انتظار برگشت و رشد در بورس را داریم، باید امیدوار باشیم که برنامه‌ اعلامی اجرا شود. با توجه به افت اخزا صندوق‌های درآمد ثابت سرعت تطبیق‌پذیری بالایی با شرایط جدید دارند و معمولا سریع نرخ خودشان را تعدیل می‌کنند، اما در هر صورت افت قیمت اخزا صندوق‌های دارای این نوع اوراق را در صورت تداوم تحت تاثیر قرار خواهد داد.
هفته‌های گذشته ۱۰هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه دولتی (اراد) سررسید شد. این پول توسط دولت به دارندگان اوراق که هم نهادهای مالی بازار سرمایه‌ای و هم بانک‌ها بودند، پرداخت شد. از طرف دیگر کنترل بیشتری روی رقابت پیمانکارها در فروش اخزا صورت گرفت. با خبر کنترل بیشتر بانک مرکزی بر نرخ سود رقابتی بانک‌ها و همچنین احتمالا مداخله تسهیلی توسط بانک مرکزی در بازار اوراق، خوش‌بینی به عدم رشد نرخ سود اخزا افزایش پیدا کرد.
تبعات نصف شدن حاشیه سود شرکت
وزیر اقتصاد از چهار اقدام برای ساماندهی بورس صحبت کرده است؛ اصلاح دستورالعمل پالایشی، کنترل نرخ سود با محوریت اخزا و سود سپرده، جایگزینی منابع مالیاتی و تجدید ارزیابی خودرویی‌ها. برای اینکه برگشت بازار اتفاق بیفتد نیازمند اجرای این سیاست‌هاست. در حال حاضر بانک مرکزی اقداماتی در راستای کنترل نرخ بهره و تعدیل اخزا آغاز کرده اما دو اقدام دیگری که وزیر اقتصاد داشته هنوز اجرایی نشده است، بنابراین برای اینکه رشد صورت گیرد نیاز است که این حرف‌ها به عمل تبدیل شود.
تحلیل بازار در روز یکشنبه
پایان بورس دیروز در حالی رقم خورد که از ارزش صفوف فروش نسبت به روزهای گذشته کاسته شد و شتاب نزول شاخص کل بورس نیز افت کرد. پایان بورس دیروز در حالی رقم خورد که از شتاب نزول شاخص کل کاسته شد اما همچنان تراز پول حقیقی منفی ماند و حجم و ارزش معاملات خرد در کف قرار گرفت.
در پایان بورس دیروز 38درصد از نمادها مثبت شدند و 62درصد دیگر در دامنه صفر تا منفی 3درصد (سهام و صندوق‌ها) نوسان داشتند.
ارزش صفوف فروش در پایان بورس دیروز نسبت به روزهای گذشته کاهش داشت و به 720میلیارد تومان رسید، این در حالی بود که ارزش صف‌های خرید 366میلیارد تومان بود.
شاخص کل بورس دیروز با افت 2هزار و 924واحدی معادل 14/0درصد کاهش یافت و در سطح 2میلیون و 61هزار و 465واحد قرار گرفت.
شاخص هم‌وزن نیز دیروز با کاهش 3هزار و 329واحدی بالغ بر 49/0درصد افت کرد و به سطح 672هزار و 330واحد رسید.
حجم و ارزش معاملات خرد
حجم معاملات خرد سهام و حق‌تقدم در بازار دیروز به 5/5میلیارد برگه سهم رسید که با ارزش 1907میلیارد تومان دادوستد شد.
تراز پول حقیقی
تراز پول حقیقی در سهام و حق‌تقدم دیروز هم منفی بود و 406میلیارد تومان از این بخش بازار خارج شد. صندوق‌های درآمد ثابت هم تا لحظه تنظیم این گزارش با خروج 96میلیارد تومانی پول حقیقی روبه‌رو بوده‌اند.
پرمعامله‌ترین سهم‌ها
در معاملات دیروز نماد وبملت بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 56میلیارد تومان بود.
پس از وبملت، فولاد بیشترین ارزش معاملات را داشت و خودرو رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فملی و خگستر در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند. معاملات سهام ذوب با تعداد 601میلیون و 575هزار و 935سهم در صدر قرار گرفته است. وبملت در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به شستا تعلق داشت. دو نماد خودرو و کرمان نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.
صف‌های خرید و فروش بورس
در معاملات یکشنبه، 52 نماد صف خرید داشتند و 259 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با رشد 77درصدی نسبت به روز کاری قبل به 248میلیارد تومان افزایش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با کاهش 34درصدی به 707میلیارد تومان رسید.

وضعیت بازار سهام
حسن کاظم‌زاده * – بازار سهام در حال حاضر وضعیت خوبی ندارد. همین افت مداوم یک ماه دقیقا وضعیت نامساعد را نشان می‌دهد. سهام به دو دلیل به این روز افتاده است. سیاست‌های دولت حاشیه سود شرکت‌ها را به شدت کاهش داده است. در واقع حاشیه سود از میانگین ۳۰درصدی به میانگین ۱۵درصدی کاهش یافته است. از طرف دیگر سیاست‌های پولی انقباضی باعث شده پولی هم در بازار سهام و حتی سایر بازارها نباشد. به همین دلیل برای بهبود شرایط بورس یکی از این دو عامل بحران‌زا تغییر کند. وضعیت بازار سهام درست می‌شود زیرا در حالت اول اکنون می‌توان گفت بورس در کف قیمت است. در حالت دوم با اصلاح مداخله‌گرانه می‌تواند تا چند ماه و شاید یک سال دیگر بازار روند متفاوتی پیدا ‌کند. در حال حاضر شرکت‌های تامین سرمایه و نهادهای مالی که اوراق شرکتی با نرخ پایین متعهد شده‌اند و توانایی افزایش نرخ بازارگردانی را ندارند با تداوم نرخ بهره بالا متاثر می‌شوند. اگر نرخ بهره کاهش پیدا کند، صندوق‌ها از وضعیت بحرانی و حتی تامین سرمایه‌ها دور می‌شوند اما اگر مداخله صورت نگیرد برخی از صندوق‌های درآمد ثابت و برخی تامین سرمایه‌ها با چالش مواجه خواهند شد.
* کارشناس بازار سرمایه