ترافیک دیپلماسی در شرق دور

موتور اقتصاد جهان سال‌های اخیر، میزبان نشست قدرت‌های برتر اقتصادی و راه‌های انگیزش تجارت جهانی محور رایزنی‌های سران گروه ۲۰ در چین است. نمایندگان کشورها اما نگرانی‌های دیگری در سر دارند.
نشست سران کشورهای صنعتی و نوصنعتی موسوم به نشست گروه ۲۰ دیروز با سخنرانی شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین، به صورت رسمی در شهر‌هانگژو چین آغاز شد. سران گروه ۲۰، متشکل از ۱۹ قدرت صنعتی و نوصنعتی جهان به اضافه اتحادیه اروپا، در مورد راهکارهای تحریک اقتصاد جهانی با هم گفت‌وگو کردند.
چین در حال حاضر دومین اقتصاد برتر دنیا و شریک اقتصادی مهم دیگر اعضای گروه ۲۰ است. رشد اقتصادی کند چین در سال‌های اخیر به نگرانی‌ها نسبت به تعمیق بحران اقتصادی جهان دامن زده است. برخی کارشناسان حتی معتقدند چین آمار اقتصادی خود را دستکاری می‌کند و وضعیت اقتصادی این کشور در واقعیت بدتر از آن است که پکن رسما اعلام می‌کند.
شی جین‌پینگ با وجود این شنبه گذشته کشورش را بار دیگر موتور اقتصاد جهان خواند: چین به آینده خوشبین است و در وضعیتی است که می‌تواند با سرعت متوسط یا بالا رشد کند و امکانات فراوانی برای توسعه جهان فراهم کند. رییس‌جمهور‌ چین وعده داد که در کشورش اصلاحات اقتصادی ضروری صورت گیرند.
در حالی که رایزنی در مورد مسایلی از این دست قرار بود محور نشست گروه ۲۰ در چین باشد، بحران‌های بین‌المللی از جمله جنگ داخلی سوریه و وضعیت غیرقابل پیش‌بینی در شرق اوکراین در کانون توجه نشست قرار گرفت. توافقنامه اتحادیه اروپا و ترکیه بر سر موضوع پناهجویان هم از قرار معلوم در دستور کار مذاکرات قرار دارد.
انتقاد آمریکا از چین
شنبه گذشته و یک روز پیش از آغاز رسمی این نشست، شی جین‌پینگ و باراک اوباما مدارک مربوط به پیوستن کشورشان به معاهده جهانی پاریس برای مهار تغییرات اقلیمی را به صورت رسمی به دبیرکل سازمان ملل متحد تقدیم کردند. آنها دیگر کشورها را هم تشویق کردند هر چه سریع‌تر به معاهده بپیوندند تا امکان اجرای پیمان در سال‌جاری (۲۰۱۶) مهیا شود.
با این حساب در مجموع ۲۶ کشور به صورت رسمی به پیمان اقلیمی پاریس پیوسته‌اند. این کشورها ۳۹ درصد کل گازهای گلخانه‌ای جهان را وارد جو می‌کنند. پیمان تاریخی پاریس وقتی اجرایی می‌شود که ۵۵ کشور جهان به آن بپیوندند؛ ۵۵ کشوری که ۵۵ درصد گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کنند.
اقدام آمریکا و چین به عنوان گام بلندی در جهت اجرای پیمان یادشده محسوب می‌شود. با وجود این، برخورد چین و آمریکا در نشست گروه ۲۰ تا به حال خالی از تنش نبوده است. باراک اوباما از حضور چین در دریای جنوبی چین انتقاد کرد، چین هم این اتهام‌ها را رد می‌کند.
نخستین دیدار مرکل و اردوغان پس از کودتا
دیروز و پیش از آغاز رسمی نشست گروه ۲۰ آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان‌ و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور‌ ترکیه، برای نخستین بار پس از کودتای نافرجام در ترکیه با هم دیدار کردند. به گفته یک سخنگوی دولت آلمان، دو طرف در مورد روابط برلین-آنکارا، ادامه اجرای موافقتنامه اتحادیه اروپا و ترکیه در موضوع پناهجویان و جنگ در سوریه با هم گفت‌وگو کرده‌اند.
روابط ترکیه و آلمان در پی تصویب قطعنامه‌ای در پارلمان سراسری آلمان از مدتی پیش با تنش همراه بوده است. نمایندگان پارلمان آلمان در این قطعنامه کشتار ارامنه در حکومت عثمانی در زمان جنگ جهانی اول را نسل‌کشی خواندند. این قطعنامه واکنش شدید آنکارا را در پی داشت. ترکیه از آن پس مانع از دیدار نمایندگان پارلمان آلمان با سربازان این کشور در پایگاه هوایی اینجرلیک ترکیه شده است.
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور‌ روسیه با شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور‌ چین‌ و آنگلا مرکل دیدار می‌کند. بحران شرق اوکراین موضوع محوری گفت‌وگوی پوتین و مرکل و همچنین پوتین و اولاند خواهد بود. از روسیه به دلیل الحاق شبه‌جزیره کریمه در شرق اوکراین به روسیه و پشتیبانی نظامی مسکو از جدایی‌طلبان این منطقه انتقاد می‌شود. از طرفی وزیر دفاع عربستان و رییس‌جمهور‌ ترکیه در حاشیه این نشست در چین دیدار کردند. محمد بن سلمان در دیدار با رجب طیب اردوغان درباره روابط دوجانبه و مسایل مشترک بحث و تبادل نظر کردند. دو طرف در این دیدار دو ساعته درباره اوضاع کشورهای خاورمیانه به ویژه اوضاع سوریه بحث و تبادل نظر کردند.
برگزیت و راه دشوار اقتصادی
نشست گروه ۲۰ در چین نخستین حضور ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا، در یک نشست بین‌المللی بزرگ است؛ حضوری که می‌تواند ناخوشایند باشد. نمایندگان اتحادیه اروپا همچنان منتظرند بریتانیا برنامه خود را برای خروج از اتحادیه اعلام کند. افزون بر این، نگرانی‌هایی در سطح بین‌المللی وجود دارد از اینکه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به مانعی در راه رشد اقتصادی جهان تبدیل شود.
مناسبات بریتانیا با میزبان نشست، چین، هم در حال حاضر خالی از تنش نیست. ترزا می ‌اخیرا ساخت یک نیروگاه هسته‌ای جدید با مشارکت چین را متوقف کرد که این اقدام خشم پکن را برانگیخت.
می با وجود این پیش از سفر به چین نسبت به تنش‌زدایی از روابط لندن-پکن ابراز خوش‌بینی کرد. او گفت قصد دارد مقدمات آغاز عصری طلایی در روابط دو کشور را فراهم و درباره راه‌های همکاری استراتژیک دو طرف با رییس‌جمهور‌ چین گفت‌وگو کند. باراک اوباما در حاشیه نشست گروه ۲۰ با نخست‌وزیر انگلیس دیدار و اعلام کرد: واشنگتن و لندن به تقویت روابط ویژه خود ادامه می‌دهند حتی اگر انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شود.
وی اولین دیدار خود را با نخست‌وزیر جدید انگلیس از زمان برعهده‌گیری پست نخست‌وزیری در این کشور در چین در حاشیه اجلاس اقتصادی جی ۲۰ انجام داد. اوباما گفت: آمریکا شریکی قدرتمندتر از انگلیس در جهان ندارد. به گفته وی، این دو کشور همکاری‌های خود را در حوزه‌های امنیت سایبری، تروریسم و تجارت با وجود تحولات اخیر سیاسی ادامه خواهند داد. همچنین ترزا می‌ در این دیدار اعلام کرد: آمریکا و انگلیس فرصت‌های به دست آمده از برگزیت را دنبال خواهند کرد. وی با اشاره به نتایج رفراندوم برگزیت در انگلیس گفت: رفراندوم دیگری درباره این مساله برگزار نخواهد شد. انگلیس اتحادیه اروپا را ترک خواهد کرد.
انگلیس و روسیه امیدوار به ارتقای رابطه دوجانبه
به گزارش رویترز، پوتین و ترزا می‌ در جریان نشست گروه ۲۰ که در شهر‌ هانگژو واقع در شرق چین برگزار می‌شود، با یکدیگر دیدار کردند. مناسبات روسیه و انگلیس به دلیل اختلاف نظر بر سر اوکراین و سوریه و نیز شکایت انگلیس نسبت به پرواز بمب‌افکن‌های دوربرد روسی در نزدیکی حریم هوایی انگلیس تیره و تار است.
نخست‌وزیر انگلیس دیروز در جریان دیدار با ولادیمیر پوتین تاکید کرد‌ گرچه دو کشور اختلافات جدی دارند‌ اما او امیدوار است مذاکرات شفاف و صریحی با مسکو داشته باشد.
نخست‌وزیر انگلیس در آغاز نشست با رییس‌جمهور‌ روسیه گفت: کاملا آگاهم که اختلافاتی میان مسکو و لندن وجود دارد اما مسایل و نگرانی‌های پیچیده و جدی نیز برای مذاکره وجود دارند و امیدوارم بتوانیم مذاکره و روابط رک و صریحی داشته باشیم. او پس از دیدار مذکور هم ابراز امیدواری کرد که روابط دو کشور از طریق مذاکره ارتقا یابد.
تاکید ترکیه و روسیه بر احیای مناسبات
اردوغان و پوتین شامگاه شنبه گذشته و اندکی پس از رسیدن به چین، با هم دیدار و بر لزوم احیای کامل روابط تاکید کردند. مسکو در روزهای پایانی نوامبر ۲۰۱۵ و پس از آنکه ارتش ترکیه یکی از جنگنده‌های روسی را در منطقه مرزی ترکیه سوریه سرنگون کرد، مناسبات با ترکیه را به شدت محدود کرد. دو طرف در ماه‌های اخیر گام به گام به سمت عادی‌سازی روابط پیش رفته‌اند.
پوتین و اردوغان شامگاه شنبه گذشته علاوه بر موضوع انرژی، در مورد بحران سوریه هم گفت‌وگو کردند. ترکیه و روسیه در جنگ داخلی سوریه حضور نظامی دارند. در سال ۲۰۱۷‌هامبورگ آلمان میزبان نشست اقتصادی گروه ۲۰ است. صدراعظم آلمان پیش از این زنان، آوارگی، مهاجرت و سلامت را موضوع‌های محوری نشست سال آینده معرفی کرده بود.
رویکرد مشترک آمریکا و ترکیه در قبال تروریسم
رییس‌جمهور‌ ترکیه در حاشیه نشست گروه ۲۰ در چین تاکید کرد که نباید تمایزی میان تروریست‌های خوب و تروریست‌های بد قائل شد.
به گزارش آسوشیتدپرس، رجب طیب اردوغان در حاشیه نشست گروه ۲۰ در شهر ‌هانگژوی چین با باراک اوباما دیدار کرد. اردوغان گفت‌ تمام اشکال تروریسم بد است. آمریکا و ترکیه باید رویکرد مشترکی را در قبال تروریسم داشته باشند. ترکیه و آمریکا بر سر نقش نیروهای کرد در مبارزه علیه داعش در سوریه اختلاف نظر دارند. کردهای سوری تحت حمایت آمریکا از اثرگذارترین نیروها علیه داعش محسوب می‌شوند اما ترکیه نگران است که آنها به دنبال تشکیل یک منطقه خودمختار در امتداد مرزهای این کشور باشند.
در همین حال رییس‌جمهور‌ آمریکا به اردوغان اطمینان خاطر داد که واشنگتن برای اطمینان از محاکمه عاملان کودتای ناکام ۱۵ ژوئیه ترکیه همکاری خواهد کرد. اوباما با اطمینان دادن به اردوغان در همکاری با دولتمردان ترکیه گفت: آمریکا به تحقیقات و محاکمه عاملان این اقدامات غیرقانونی (کودتا) در ترکیه متعهد است. این اولین دیدار اوباما به رهبر ترکیه از زمان کودتای یادشده بود. اوباما همچنین تلاش نافرجام برای سرنگونی دولت ترکیه را محکوم کرد. رییس‌جمهور‌ آمریکا همچنین گفت، اتمام کار امن کردن مرز ترکیه با سوریه حیاتی است. ترکیه نباید به تنهایی بار بحران آوارگان سوری را به دوش بکشد.
ادامه اختلافات جدی آمریکا با روسیه
رییس‌جمهور‌ آمریکا در حاشیه نشست جی ۲۰ در چین اعلام کرد: هنوز به توافقی در زمینه توقف درگیری‌ها در سوریه دست نیافته‌ایم.
اوباما اظهار داشت، اختلافات جدی میان آمریکا و روسیه درباره سوریه همچنان به قوت خود باقی است و تحقق پیشرفت بدون چشم‌پوشی‌هایی از جانب مسکو بسیار دشوار خواهد بود. اوباما در کنفرانس خبری مشترک با ترزا می‌گفت: اختلافات جدی با روسیه درباره گروه‌هایی که حمایت می‌کنیم و نیز روند ضروری برای برقراری صلح در سوریه داریم. بدون عقب نشینی روسیه در زمینه کاهش خشونت‌ها و تامین امدادرسانی‌ها انتقال به مرحله بعد دشوار خواهد بود.
رییس‌جمهور‌ آمریکا گفت:‌ مذاکرات با روسیه قفل‌گشای روند سیاسی در سوریه است و تلاش‌های ارزشمندی برای ایجاد یک توافق در حال انجام است. وی ادامه داد، با این حال آمریکا نسبت به اینکه این توافق بتواند مثمر ثمر باشد محتاط و مشکوک است.
این اظهارات اوباما در حالی بیان می‌شود که جان کری و سرگئی لاوروف مذاکراتی را برای دستیابی به یک توافق در راستای گسترش همکاری‌های نظامی میان مسکو و واشنگتن برای مبارزه با داعش و دیگر گروه‌های افراطی در سوریه انجام می‌دهند.