ترامپ، برگ برنده پوتین

محمدرضا ستاری- ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ در حالی با یکدیگر به صورت تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند که کارشناسان معتقدند همزمان با خوشحالی کرملین از این مذاکرات، روزهای سخت و پرالتهابی نیز در خصوص آینده جنگ اوکراین در پیش است. طبق گزارشی که در این خصوص خبرگزاری بلومبرگ منتشر کرده، دو منبع آگاه گفته‌اند که امکان دارد ترامپ، اروپا و اوکراین را برای مذاکره و توافق مستقیم با پوتین نادیده بگیرد. با این حال کارشناسان معتقدند باوجود پیروزی روسیه در صورت تحقق چنین موضوعی، تازه این شروع بازی میان ترامپ و پوتین بر سر پایان دادن به جنگ اوکراین خواهد بود.
در همین رابطه به نظر می‌رسد استراتژی پوتین جهت مواجهه صبورانه و آرام با ترامپ برای وی حامل مزایای مهمی باشد. به‌عنوان مثال وقتی ترامپ پس از مراسم تحلیفش اعلام کرد که مسکو در صورت عدم توقف جنگ با تحریم‌های شدیدی مواجه خواهد شد، کرملین واکنش چندانی به این صحبت‌ها نشان نداد زیرا برای پوتین، باز نگه‌داشتن روزنه مذاکرات با ترامپ اهمیت بیشتری نسبت به صحبت‌های او داشت.
در واقع گویا پوتین معتقد است که باید ترامپ را با زبان تمجید اغوا کرد. به همین دلیل روی مذاکره با رییس‌جمهوری جدید آمریکا، همزمان با اینکه به تقویت نیروهایش در جنگ می‌پردازد، حساب ویژه‌ای باز کرده است.
پیروزی پوتین در مذاکره با ترامپ
به گفته برخی تحلیلگران، پوتین در تماس تلفنی 90دقیقه‌ای خود با ترامپ که روز چهارشنبه گذشته انجام شد، دستاوردهای مهمی کسب کرد. این اولین تماس تلفنی رسمی میان روسای جمهوری‌ دو کشور بود؛ آن هم در شرایطی که به نظر می‌رسد ترامپ رویکردی کاملا متفاوت با جو بایدن در قبال حمایت از اوکراین اتخاذ کرده است. به عنوان مثال، ترامپ نه‌تنها ارائه کمک‌های مالی و تسلیحاتی به کی‌یف را تعلیق و عضویت این کشور در ناتو را نیز عملا رد کرده است، بلکه شاهد بودیم طی روزهای اخیر صراحتا گفته، اوکراینی‌ها باید در ازای کمک‌هایی که به آنها صورت گرفته مابه‌ازایی به ایالات‌متحده بپردازند.
این موضوع دقیقا طبق خواسته پوتین پیش می‌رود. زیرا او از ابتدا بر روی عدم عضویت اوکراین در ناتو تاکید داشته و هرگونه توافق صلح را نیز برپایه واقعیت‌های جاری یعنی تصرف بخش وسیعی از مناطق شرقی اوکراین و الحاق آنها به روسیه منوط کرده است. همچنین پوتین پیش از این اعلام کرده است، برای توقف درگیری نه با اوکراین، بلکه باید با ایالات‌متحده مذاکره کرد و به توافق رسید. در این میان در حالی که قرار است پوتین و ترامپ به زودی در عربستان سعودی یا امارات با یکدیگر دیدار کنند، سرگئی مارکوف، مشاور سیاسی نزدیک به کرملین پس از تماس تلفنی دو رییس‌جمهوری در کانال تلگرامی خود گفت: تماس پوتین با ترامپ نشان می‌دهد که سیاست غرب برای انزوای روسیه شکست خورده و اکنون به وضوح دودستگی در میان آنها مشاهده می‌شود.
از سوی دیگر ناظران معتقدند، در حالی تیم سیاست خارجی ترامپ، تجربه چندانی در مذاکره با روسیه ندارد که پوتین و یاران او برای دهه‌ها در برخورد با آمریکا و همچنین واقعیت‌های موجود در اوکراین صاحب تجربه هستند. در نتیجه زمانی که دو طرف با یکدیگر ملاقات کنند، چنین موضوعی برای پوتین یک برگ برنده مهم محسوب می‌شود.
دورنمای جنگ و صلح
در چنین شرایطی شاهد بودیم در حالی که سهام روسیه پس از مذاکرات تلفنی ترامپ و پوتین افزایش یافت، بر عکس سهام شرکت‌های دفاعی و نظامی اروپایی سقوط کرده است. به همین دلیل برخی از مقامات اروپایی حاضر در کنفرانس برلین، مذاکره و توافق احتمالی میان روسیه و آمریکا را فروختن اروپا به پوتین توصیف کرده‌اند. همچنین در حالی اروپایی‌ها نگران توافق یکجانبه ترامپ با پوتین هستند که ولودیمیر زلنسکی رییس‌جمهوری اوکراین نیز با ابراز نگرانی گفته، ترامپ طرحی آماده برای پایان دادن به جنگ را روی میز ندارد؛ زیرا تاکنون هیچ صحبتی در این خصوص با من نداشته است. در نتیجه برخی تحلیلگران غربی معتقدند، همزمان با مذاکره میان پوتین و ترامپ، به طور قطع نیروهای روسیه به پیشروی خود در شرق اوکراین ادامه می‌دهند. آن هم در شرایطی که دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین روز پنجشنبه به خبرنگاران گفته، نباید در تلاش‌ها برای حل مناقشه عجله کنیم و لازم است مواضع فعلی خود را تقویت کرده و منتظر روزهای آتی باشیم. پسکوف همچنین به تلویزیون دولتی روسیه نیز گفته، مسکو، ایالات متحده را همتای خود در مذاکره می‌بیند؛ به همین دلیل هم در گفت‌وگو میان پوتین و هم ترامپ، هیچ صحبتی در خصوص اوکراین و اروپا مطرح نشده است. این موضوع از آنجا حائز اهمیت که تنها چند ساعت پس از انتشار اعلامیه کاخ سفید مبنی بر تماس تلفنی ترامپ و پوتین، پیت هگست وزیر دفاع ایالات‌متحده به اعضای ناتو در بروکسل گفت که بازگشت اوکراین به مرزهای قبل از سال 2014، توهمی بیش نیست و عضویت کی‌یف در ناتو نیز غیرواقع‌بینانه است. در نتیجه آمریکا به ماموریت حفظ صلح پس از جنگ اوکراین نیز ملحق نخواهد شد.
در چنین شرایطی است که اروپایی‌ها کاملا سردرگم شده‌اند؛ به طوری که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنجشنبه در حاشیه نشست وزیران خارجه ناتو گفت، هر توافقی بدون حضور ما کارساز نخواهد بود. در نتیجه در حالی که مارکو میهکلسون، رییس کمیته روابط خارجی پارلمان استونی چنین موضوعی را ثبت روزهای سیاه برای اروپا خوانده، کنستانتین کوساچوف، معاون رییس مجلس اعلای روسیه به صراحت اعلام کرده، خبرهای خوبی برای روسیه در راه است؛ امری که باعث شد جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ در دولت اولش در پیامی اعلام کند: ترامپ عملا در مورد اوکراین تسلیم پوتین شده است.