ترمز پیش از تخت‌گاز!

گروه بورس- بازار سرمایه در جریان معاملات روز گذشته چهره‌ای دوگانه و پر از تضاد به نمایش گذاشت و گویی نبردی میان نمادهای کوچک و بزرگان بازار در جریان بود. شاخص کل بورس با افت ۵۱۳۶‌واحدی تا سطح 3132191واحد عقب‌نشینی کرد و کاهش 16/‏0‌درصدی را به ثبت رساند اما در سوی دیگر میدان، شاخص کل هم‌وزن با رشد ۱۱۲۶‌واحدی به عدد 116/‏897 رسید و 13/‏0‌درصد افزایش یافت. این واگرایی معنادار میان دو شاخص اصلی نشان داد که سهام شرکت‌های کوچک‌تر با قدرت بیشتری ظاهر شدند و توانستند بخشی از بار منفی بزرگان را به دوش بکشند.
نقطه داغ معاملات دیروز، بی‌تردید بازگشایی نماد خودرو بود که با رشد خیره‌کننده حدود ۳۶‌درصدی در قیمت 62‌تومان مچ شد و موجی از هیجان را در تالار شیشه‌ای ایجاد کرد. این اتفاق به‌سرعت توجه معامله‌گران را به سمت خود جلب کرد و بازار را برای دقایقی از رکود خارج ساخت. در کنار خودرو، نمادهایی همچون وبصادر و خگستر هم توانستند روز خود را در محدوده مثبت به پایان برسانند اما این شادی دوام نداشت؛ فشار فروش بر روی نمادهای سنگین‌وزنی چون فولاد، نوری، شپدیس و وتجارت باری دیگر شاخص کل را به عقب راند و اجازه نداد بازار مسیر صعودی خود را ادامه دهد.
فرابورس چه کرد؟
در فرابورس نیز اوضاع بهتری حاکم نبود. شاخص‌کل فرابورس با افت ۹۵‌واحدی به عدد 26318واحد رسید و کاهش 36/‏0‌درصدی را تجربه کرد. شاخص هم‌وزن فرابورس هم با ریزش ۵۳۵‌واحدی تا عدد 992/‏147 سقوط کرد و به همان میزان، یعنی 36/‏0‌درصد، عقب نشست. برخلاف بورس که سهام کوچک‌تر توانستند در برابر جریان منفی مقاومت کنند، در فرابورس هر دو شاخص به زیر کشیده شدند و نشان دادند که موج فروش در این بازار گسترده‌تر بوده است.
در میان نمادهای اثرگذار فرابورس، بزرگان شاخص‌ساز مانند آریا، نیشکر، وسپهر و زاگرس همگی در محدوده منفی معامله شدند و نتوانستند نقش حمایتی برای بازار ایفا کنند.
در مجموع، عملکرد بازار در روز گذشته حاکی از برتری نسبی شرکت‌های کوچک‌تر در بورس و تسلط فضای منفی و تردید در فرابورس بود. اگرچه برخی نمادها تحرکاتی محدود از خود نشان دادند اما سایه بی‌اعتمادی همچنان بر سر بازار سنگینی می‌کند و همین مساله می‌تواند رفتار معاملاتی در روزهای آینده را نیز به ‌شدت تحت‌تاثیر قرار دهد.
سلام خودرو!
نقطه داغ معاملات دیروز، بدون تردید بازگشایی نماد ‌خودرو بود؛ نمادی که پس از مدتی توقف، با قیمتی در حدود ۶۲‌تومان و رشد خیره‌کننده‌ای نزدیک به ۳۶‌درصد در مرحله مچینگ بازگشایی شد و توانست برای دقایقی روحی تازه به بازار تزریق کند. این رشد قابل توجه به ‌سرعت توجه معامله‌گران را به خود جلب کرد و موجی از هیجان را در فضای نسبتا سرد بازار ایجاد کرد. بازگشت پرقدرت این نماد سبب شد بسیاری از نگاه‌ها به سمت گروه خودرویی متمایل شود و تحلیل‌ها درخصوص آینده این گروه بار دیگر بر سر زبان‌ها بیفتد. ‌خودرو، به‌عنوان یکی از نمادهای بزرگ و جریان‌ساز بازار سرمایه، بار دیگر نشان داد که توان ایجاد تغییر فاز در فضای کلی بازار را دارد. پس از بازگشایی این نماد، تحرکات مثبتی نیز در برخی دیگر از سهام خودرویی مانند خگستر و خبهمن دیده شد و گروه خودرو برای لحظاتی در کانون توجه قرار گرفت. اگرچه این تحرکات نتوانستند روند کلی بازار را تغییر دهند و با نزدیک شدن به پایان بازار فشار فروش بر نمادهای بزرگ شدت گرفت اما همین جهش لحظه‌ای نشان داد که بازار همچنان آمادگی واکنش سریع به خبرهای مثبت را دارد. رشد تقریبا 2/‏40‌درصدی ایران‌خودرو در روز گذشته، تنها یک اتفاق عددی نبود، بلکه نشانه‌ای از ظرفیت‌های نهفته بازار در شرایطی است که فضای معاملات با سیگنال‌هایی متفاوت همراه شود. در شرایطی که اکثر نمادهای بزرگ‌تر درگیر فشار فروش بودند، لیدر گروه خودرو با حرکتی متفاوت ظاهر شد و برای بسیاری از معامله‌گران، این پرسش را مطرح کرد که آیا می‌توان در آینده نزدیک و در صورت تداوم جو مثبت انتظار بازگشت اعتماد و نقدینگی به بازار را داشت یا خیر.
به هر ترتیب، بازگشایی دیروز ‌خودرو را می‌توان یکی از معدود نقاط روشن بازار در روزی دانست که اغلب نمادهای شاخص‌ساز مسیر نزولی را در پیش گرفته بودند. باید دید این حرکت نمادین، صرفا یک واکنش کوتاه‌مدت به بازگشایی بوده یا می‌تواند سرآغازی برای حرکات پرحجم‌تر و معنادارتر در گروه خودرو و حتی کلیت بازار باشد.
از دید آمار
بازار سرمایه در روز گذشته با روندی نسبتا آرام اما با ویژگی‌های جالبی همراه بود. در حالی که شاخص کل بورس کاهش یافت، نمادهای کوچک‌تر توانستند از این فشار فروش بهره‌برداری کنند و رشد نسبی را تجربه کنند اما با وجود این افزایش‌ها در شاخص هم‌وزن، بازار با وضعیت پیچیده‌ای روبه‌رو بود که تحت‌تاثیر تغییرات معاملاتی در نمادهای بزرگ قرار گرفت.
خالص خرید حقیقی در روز گذشته 860‌میلیارد تومان گزارش شد که نشان‌دهنده تمایل برخی از سرمایه‌گذاران به حضور پرقدرت‌تر در بازار است. در این میان، سرانه خرید حقیقی نیز 51‌میلیون تومان ثبت شد که نشان می‌دهد برخی از سرمایه‌گذاران به طور جدی‌تر وارد خرید سهام شده‌اند. قدرت خرید حقیقی نیز 86/‏0 بوده که نسبت به روزهای قبل، کاهشی نسبی را نشان می‌دهد و از کمبود قدرت خرید در بین حقیقی‌ها حکایت دارد. این عامل می‌تواند به نوعی فشار فروش در بازار را توضیح دهد که در بسیاری از نمادهای بزرگ شاهد آن بودیم.
یکی دیگر از شاخص‌های مهم بازار، فشار تقاضاست که در روز گذشته به عدد 13/‏1 رسید. این شاخص نشان می‌دهد که با وجود کاهش شاخص کل، تقاضا برای سهام در بازار همچنان از عرضه پیشی گرفته است. این امر به نوعی بیانگر امیدواری‌هایی در میان سرمایه‌گذاران است که نمی‌خواهند از فرصت‌های خرید در بازار غافل شوند، حتی اگر با یک بازاری نزولی روبه‌رو باشند.
E/‏P بازار نیز در عدد 99/‏8 قرار گرفت که نسبت به میانگین تاریخی بازار، در سطحی نسبتا پایین قرار دارد و امید است با بهبود شرایط بازار E/‏P خوبی بگیرد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که بازار به دلیل فشار فروش در برخی نمادها و چشم‌انداز اقتصادی فعلی، نسبت به آینده امیدوار نبوده و انتظار رشد قابل توجهی در قیمت‌ها وجود ندارد. با توجه به این ویژگی‌ها، می‌توان گفت که بازار دیروز با وجود رشد نسبی در برخی از نمادهای کوچک‌تر، همچنان تحت‌تاثیر تردید و ترس از آینده بوده و در شرایط فعلی، تقاضا بیشتر به دنبال خریدهای هوشمندانه در نمادهای با ریسک کمتر بود. اگرچه برخی از سرمایه‌گذاران در حال خرید بودند اما قدرت خرید به گونه‌ای نبود که بتواند فشار فروش سنگین را جبران کند. همچنین، فضای کلی بازار هنوز تحت‌تاثیر فشارهای تقاضا و عرضه قرار دارد و این وضعیت ممکن است در روزهای آینده نیز ادامه یابد.
طلا، همچنان در دام ضرر
از ۲۱ بهمن‌ماه تا ۱۷فروردین، به دنبال سخنرانی‌های اخیر و تحولات سیاسی، حدود 2/‏25هزار میلیارد تومان به صندوق‌های طلا وارد شد. این حجم از سرمایه‌گذاری، ناشی از تصمیم سرمایه‌گذاران به خرید واحدهای جدید صندوق‌های طلا، براساس سناریویی بود که در آن، احتمال عدم مذاکره و تشدید تنش‌های سیاسی و حتی وقوع جنگ به ‌طور جدی مطرح بود. در این مدت، سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کردند که در صورت بروز بحران‌های جدید، طلا به‌عنوان دارایی امن، جایگاه خود را در پرتفوی آنها حفظ خواهد کرد.
این موج عظیم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا، نشان‌دهنده نگرانی‌های جدی درخصوص تحولات سیاسی و اقتصادی بود که باعث افزایش تقاضا برای این فلز گرانبها شد. بسیاری از فعالان بازار با توجه به اوضاع جهانی و شرایط بحرانی در برخی مناطق، به ‌طور عمده به طلا به‌عنوان پوششی برای محافظت از دارایی‌های خود نگاه می‌کردند. بنابراین، ورود این حجم از پول به صندوق‌های طلا، به ‌طور مستقیم تحت‌تاثیر این گمانه‌زنی‌ها قرار گرفت و برخی از تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی می‌کردند که طلا ممکن است در آینده‌ای نزدیک شاهد رشد چشمگیری باشد.
اما از ۱۸فروردین تا زمان حال، وضعیت تغییر کرده است. با گذشت زمان و با کاهش نسبی تنش‌ها، سرمایه‌گذاران همچنان در صندوق‌های طلا باقی مانده‌اند و بیشتر آنها با وجود کاهش قیمت‌ها و زیان‌های قابل توجه، تصمیم به نگهداری این دارایی‌ها گرفته‌اند. این تصمیم نشان‌دهنده نگاه بلندمدت برخی از سرمایه‌گذاران به طلا است، حتی در شرایطی که قیمت‌ها در محدوده منفی قرار دارند. بیشتر این سرمایه‌گذاران به‌دلیل ریسک‌های ژئوپولیتیکی و اقتصادی، ترجیح می‌دهند که پول خود را از صندوق‌های طلا خارج نکنند و به ‌طور مستمر به دنبال حفظ ارزش سرمایه خود باشند. در شرایط کنونی، به‌نظر می‌رسد که صندوق‌های طلا همچنان تحت فشار قرار دارند و سرمایه‌گذاران به امید کاهش دوباره تنش‌ها و احیای احتمالی قیمت‌ها، به نگهداری این واحدها ادامه می‌دهند. این رفتار بازار، ممکن است تا زمانی که شرایط سیاسی و اقتصادی تغییرات معناداری نداشته باشد، ادامه یابد. با این حال، سوال اصلی این است که آیا سرمایه‌گذاران با گذر زمان از این زیان‌ها خارج خواهند شد یا اینکه به نگهداری طلا در این صندوق‌ها ادامه خواهند داد.
مثبت اما پرنوسان
بازار سرمایه در حال حاضر در مسیر مثبتی قرار دارد، اگرچه هنوز در معرض نوسانات و فشارهای مختلف است. شرایط موجود نشان می‌دهد که موفقیت در مذاکرات، می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت معاملات بازار ایفا کند. با توجه به وضعیت کنونی و چشم‌انداز مثبت اقتصادی که در صورت موفقیت مذاکرات به وجود خواهد آمد، می‌توان انتظار داشت که روند معاملات بورس در روزهای آینده تقویت شود و روند صعودی همچنان ادامه یابد. این تحولات می‌تواند از ایجاد امید در میان سرمایه‌گذاران و افزایش اعتماد عمومی به بازار، به‌‌ویژه در زمینه پذیرش ریسک‌های جدید، پشتیبانی کند.
با این حال، در هر روند صعودی، شاهد روزهای اصلاحی نیز خواهیم بود. این اصلاحات طبیعی در روند بازار و بخشی از چرخه‌های نوسانی آن محسوب می‌شود. به ‌طور کلی، هر رشد قیمتی در بازار سرمایه ممکن است به‌دنبال خود یک دوره اصلاحی به همراه داشته باشد چرا که در این دوران ممکن است فعالان بازار نیاز به تجدیدنظر در تصمیمات خود داشته باشند و از این طریق، فضای رقابتی و تعدیل قیمت‌ها در بازار به ‌طور طبیعی ایجاد شود. بنابراین، این اصلاحات به‌عنوان یک پدیده سالم در بازار سرمایه محسوب می‌شود و نمی‌توان آنها را به‌عنوان یک تهدید برای روند کلی بازار در نظر گرفت. اگر اخبار مثبت ادامه‌دار باشد و روند مذاکرات به سمتی پیش برود که وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور بهبود یابد، این امیدواری وجود دارد که بازار سرمایه بتواند به روند صعودی خود ادامه دهد. در این صورت، شاهد ورود پول و سرمایه به بازار خواهیم بود که می‌تواند زمینه‌ساز رشد بیشتر در آینده باشد. همچنین، با توجه به این شرایط، گروه‌های مختلف بازار نیز ممکن است با توجه به ویژگی‌های خاص خود، به ‌طور متفاوتی تحت‌تاثیر قرار گیرند. گروه‌های بانکی، پتروپالایشی، حمل‌و‌نقل و خودرو از جمله گروه‌هایی هستند که در شرایط کنونی، بیشتر از دیگر گروه‌ها مورد توجه قرار خواهند گرفت. این گروه‌ها در واقع از نوسانات اقتصادی و سیاست‌های دولت بهره‌برداری بیشتری خواهند کرد. به ‌طور خاص، گروه‌های بانکی می‌توانند از ثبات اقتصادی و رشد تقاضای تسهیلات مالی سود ببرند، در حالی که گروه پتروپالایشی با توجه به روند جهانی نفت و پالایشگاه‌ها و افزایش تقاضا برای فرآورده‌های نفتی، در موقعیت مناسبی قرار دارند. همچنین، گروه حمل‌و‌نقل و خودرو نیز به دلیل اهمیت روزافزون نیاز به حمل‌ونقل و تولید خودروهای جدید در کشور، از این شرایط بهره خواهند برد. در مجموع، وضعیت بازار سرمایه در حال حاضر به نظر مثبت است اما همانطور که اشاره شد، روند صعودی نیاز به مراقبت و توجه به اصلاحات دوره‌ای دارد. بنابراین، اگر اخبار مثبت همچنان ادامه یابد، می‌توان انتظار داشت که بازار در مسیر بهبود و رشد قرار گیرد.