ترمز گرانی برید

بازار مرغ و گوشت اسیر سفته‌بازی

گروه بازرگانی- گرانی مواد غذایی و کالاهای اساسی در کشور به یک امر روزمره و عادی تبدیل شده است. در همین خصوص گزارش‌های منتشر‌شده از سوی مرکز آمار ایران و قیمت بازار نشان می‌دهد در ماه‌های اخیر قیمت تن‌ماهی رشد عجیب‌وغریبی داشته است، به‌طوری که قیمت هر یک قوطی تن‌ماهی ۱۸۰ گرمی از ۴۰ هزار تومان در اسفند ۱۴۰۱ و ابتدای امسال، با رشد حدود ۸۷ درصدی به ۷۵ هزار تومان رسیده است. از طرفی در روزهای اخیر گرانی شدید مرغ و گوشت صدای بسیاری از مردم را درآورده است‌ و برخی از مردم به خریدن گردن و بال روی آورده‌اند.
قیمت مرغ در روزهای اخیر، دوباره افزایش یافته و برای خیلی‌ها جای سوال است‌ که چرا با وجود اختصاص ارز‌ ۲۸۵۰۰ تومانی برای این بخش و استفاده انرژی ارزان‌قیمت،‌ قیمت مرغ در قیاس با برخی کشورهای همسایه هم بالاتر است؟‌ مسبب اصلی رشد قیمت‌ها در داخل چیست و وضعیت در آینده از نظر تامین و قیمت چگونه خواهد بود؟
به گفته معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی، بخش زیادی از گرانی این روزهای مرغ در بازار ناشی از دلالی و واسطه‌گری است که با آن مقابله نشد، همچنین در تامین نهاده مشکلاتی وجود دارد، اما با اقداماتی که وزارت جهاد انجام داده است قیمت مرغ در بازار روزهای آینده تعدیل می‌شود.
حسین دماوندی‌نژاد معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی در این خصوص گفت: یکی از دلایل افزایش نرخ مرغ مربوط به رخدادی است که سال گذشته به وقوع پیوست؛ در ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ که‌ اصلاح ساختار اقتصادی رخ داد و در دولت، مردمی‌سازی نظام پرداخت ملی یارانه‌ها تعریف شد، مدل‌های بسیار کوچک‌تر از آن در دولت‌های قبل به‌وقوع پیوست، اما در این اقدام وسیع و عمیق، تغییر نرخ ارز برای تامین نهاده‌های زیر بخش دام و طیور بود. تا آن زمان نهاده‌ها با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌شد که پس از آن تبدیل شد به ارز ۲۸۵۰۰ تومانی یعنی امروز نهاده‌ای که تامین می‌شود ذرت، کنجاله سویا و جو برای تولید محصولات پروتئینی با ارز ۲۸۵۰۰ تومان وارد می‌شود البته برخی از نیازها هم از جمله دو آمینواسید متیونین و لایزین، واکسن و دارو، مونوکلسیم و دی‌کلسیم فسفات با ارز مبادله‌ای وارد می‌شوند.
بنابراین اتفاقی که طی سال گذشته به وقوع پیوست، بر تولید تاثیر گذاشت، تولید‌کننده‌ها فشار سنگینی را تحمل می‌کردند، از سوی دیگر مقرر شده بود که کالا‌برگ الکترونیکی بلافاصله در کنار این طرح قرار بگیرد و محصولات تولیدی به نرخ شهریور ۱۴۰۰ به دهک‌های تعریف‌شده عرضه شود، اما این اتفاق نیفتاد؛ چراکه بخش وسیعی از جامعه توان خرید آن را نداشتند، بنابراین در آن زمان به دلیل کاهش توان خرید مردم، مرغ خریداری نداشت و مجبور شدیم ۱۱۰ هزار تن از مرغ مازاد را تا آبان‌ماه ذخیره کنیم و در آذر‌ماه هم شرکت پشتیبانی امور دام نقدینگی برای خرید نداشت و موجب شد مرغ در بازار پس بزند.
زمانی که قیمت مرغ به کیلویی ۴۵ هزار تومان کاهش یافت در حالی که نرخ مصوب کیلویی ۵۹۸۰۰ تومان بود، مرغداران ضرر کردند که همان زمان از ما خواسته شد که تولید را مدیریت کنیم. براساس مطالعاتی که مرکز پژوهش‌های اقتصادی وزارت جهاد و مرکز پژوهش‌های اقتصادی مجلس انجام داد به ما اعلام کردند که برای مصرف سرانه ۲۶ کیلو برنامه‌ریزی شود؛ این را هم بگویم که معاونت امور دام براساس سفارش‌هایی که می‌گیرد برنامه‌ریزی می‌کند و خودش اجازه‌ای ندارد. معاونت برنامه‌ریزی اقتصادی به این معاونت می‌گوید که چگونه برای مرغ، تخم‌مرغ، گوشت و غیره برنامه‌ریزی شود.
وی در ادامه اضافه کرد: براساس تحلیل‌ها، ‌مجبور به تولید بودیم، آن هم روی سرانه مصرف ۳۰ کیلوگرم. پس از آن، بلافاصله تولید جوجه را بردیم بالا در حالی‌که اهل فن می‌دانند این کار راحتی نیست. به بیان ساده‌تر مرغی که هر ۳۷ ساعت یک تخم ‌می‌گذارد را نمی‌توان تحت فشار قرار داد تا هر ۲۴ ساعت تخم‌ بگذارد، اما با برنامه ‌‌از این مسیر افزایش تولید دادیم، به طوری که فروردین ۱۰۰ میلیون قطعه، اردیبهشت ۱۰۵ میلیون، خرداد ۱۱۰ میلیون و تیر‌ماه ۱۲۲ میلیون قطعه جوجه تولید شد و تولید به همان مقطع قبلی برگشت که مرغ آن از هفته آینده به بازار می‌آید.
شکاف بین عرضه و تقاضا علت افزایش نرخ مرغ
دماوندی‌نژاد بیان کرد: با افزایش تقاضا در بازار شکاف زیادی بین عرضه و تقاضا رخ داد، به طوری که ۱۰۰ میلیون جوجه‌ریزی ماهانه، ۱۸۰ هزارتن مرغ تولید می‌کرد و همان زمان حدود ۲۰ هزار تن نسبت به تقاضا عقب بودیم، همین شکاف بین عرضه و تقاضا که شکل گرفت عاملی برای رشد قیمت مرغ شد.
وی یکی دیگر از دلایل افزایش نرخ مرغ را افزایش هزینه‌های تولید مرغ عنوان کرد و گفت: در سال جدید ۲۷ درصد دستمزد و ۴۰ تا ۶۰ درصد تعرفه‌های آب، برق و گاز افزایش یافت و کنجاله سویا رفته‌رفته نایاب شد؛ به‌گونه‌ای که مرغداری امروز دو برابر نرخ دولتی یعنی ۳۲ هزار تومان می‌خرد، نرخ دولتی ۱۶۳۰۰ تومان است، اینها به دلیل مسائل ارزی بود که نتوانستیم وارد کنیم.
وی اضافه کرد: پس از جراحی اقتصادی، هزینه تولید بالا رفت و عامل گران شدن مرغ شد، اما همان زمان قیمت مرغ دولتی که کمتر از ۶۰ هزار تومان بود را به ۷۳ هزار تومان افزایش دادند که به نوعی هزینه‌های تولید جبران شود.
پس از آن ماجرا تا جایی پیش رفت که قیمت در بازار به کیلویی ۳۸ هزار تومان هم رسید و مرغداران متضرر شدند، زیرا مردم توان خرید نداشتند. اگر دولت کالابرگ را توزیع می‌کرد بازار پس نمی‌زد، زیرا براساس همان کالابرگ قرار بود مرغ را به نرخ شهریور ۱۴۰۰ به مردم بدهند و اگر چنین می‌شد مرغ مازاد در بازار ایجاد نمی‌شد.
دماوندی‌نژاد در پاسخ به این سوال که از آنجا که تقاضا برای مرغ بیشتر شده است، پس به همان نسبت تقاضا برای گوشت باید کمتر شود، چرا قیمت گوشت قرمز کاهش نیافته است؟ گفت: چرا باید قیمت گوشت قرمز پایین بیاید؟
چه ادله‌ای برای این گفته دارید؟ شما به سطح افزایش قیمت عمومی در جامعه نگاه کنید، اگر با خانواده بروید و ساندویچ مرغ بخرید که شاید ۱۰۰ گرم مرغ داشته باشد و بقیه مخلفات است، ۲۰۰ هزار تومان پول از شما می‌گیرند، بنابراین همه کالاها افزایش قیمت داشته است. زمانی که فرد خود را در نظام قیمت‌ها ارزیابی می‌کند، آمادگی پرداخت این پول را دارد و تولید‌کننده هم همین‌طور انتظار رشد قیمت محصولش را دارد، تولید‌کنندگان در سال ۱۴۰۱ یک سال بسیار بحرانی را سپری کردند‌.
قیمت‌های گوشت قرمز و مرغ متاثر از سفته‌بازی
معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی در ادامه اضافه کرد: متاسفانه قیمت دست دلالان افتاده است. بخش زیادی از رشد قیمت‌ها مربوط به نفوذ دلالی و واسطه‌گری است، البته هنوز شیر و تخم‌مرغ کمتر از دلالی متاثر شدند، اما در مرغ و گوشت قرمز دلالی خیلی تاثیر گذاشت. این قیمت‌ها اصلا قابل قبول ما نیست‌ و باید سیستم‌های نظارتی و تعزیراتی با آنها برخورد کنند. این قیمت‌ها گرانفروشی است و دلیل اصلی آن نفوذ دلالی و واسطه‌گری است.
دماوندی‌نژاد اظهار کرد: تا وقتی که بازار در تراز عرضه و تقاضا قرار دارد کسی دخالت نمی‌کند و تنها نظارت می‌شود، اما در شرایط امروز در بازار مرغ، دولت به نفع مردم مداخله‌گر می‌شود. باید ‌برای مرغ کیلویی ۱۰۰ هزار تومان‌ دخالت کنیم.
مشکل تامین نهاده
دماوندی‌نژاد درخصوص وضعیت تامین نهاده گفت: مشکل تامین نهاده تا حدودی رفع شده است، اما مشکل اصلی در تامین کنجاله سویا همچنان وجود دارد. ماهانه ۳۲۰ هزار تن کنجاله نیاز داریم. در حال حاضر روزانه ۱۰ هزار تن دانه روغنی تبدیل به کنجاله شده و وارد بازار می‌شود. این را هم توجه داشته باشیم که هنوز مرغدار سهمیه ۲ ماه گذشته خود را دریافت می‌کند.