ترکش‌های محدودیت دامنه نوسان

«جهان‌صنعت»‌- بازار سهام دومین هفته خردادماه را با تنها سه روز معاملاتی پشت‌سر گذاشت و با شاخص‌های سراسر منفی در مسیر ورود به راند سوم دادوستدهای خرداد قرار گرفت. این افت و ریزش در حالی رقم خورد که دامنه 2‌درصدی برای نوسانات قیمتی سهام همچنان باپرجا بوده و ترمز معاملات را به ‌شدت کشید. این سیاست سبب شد که آغاز هفته سوم خردادماه نیز در مسیر نزولی رقم بخورد اما بازار سهام سومین هفته خرداد ماه را در حالی آغاز می‌کند که از ابتدای این ماه، ریزش‌های پیاپی شاخص کل، خروج مداوم پول حقیقی و افت جدی حجم و ارزش معاملات خرد را سپری کرده است. آغاز خردادماه با سانحه بالگرد رییس‌جمهوری و همراهانش مصادف شد که یک روز تعطیلی معاملات و سپس محدودیت 2درصدی دامنه نوسان را برای بازار سرمایه در پی داشت؛ محدودیتی که البته هنوز هم با وجود عبور از بحران اخیر پابرجاست. هنوز مشخص نیست که سازمان بورس برای هفته پیش رو دامنه نوسان را به حالت قبل بازمی‌گرداند یا مانند تمدید تحریم‌های ایران از سوی آمریکا، دوباره این محدودیت را تمدید می‌کند اما آنچه باید در مرکز توجه قرار گیرد، ضربه‌ای‌ است که تداوم این محدودیت دامنه به معاملات زده و بازار را از رونق و رمق انداخته است. از سوی دیگر در حالی سازمان بورس از ابتدای خردادماه محدودیت 2درصدی دامنه نوسان قیمت‌ها را به بازار سهام تحمیل کرده که پیشتر، دعوای این سازمان با بانک مرکزی بر سر افزایش سود سپرده‌های بانکی و رشد سود تضمینی اخزا بالا گرفته بود. سازمان بورس حتی از بانک مرکزی به دیوان عدالت اداری هم شکایت کرد تا مرکز مبادله ارز و طلای بانک مرکزی غیرقانونی اعلام شود. پس از رسانه‌ای شدن این مناقشه، محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی، به طور تلویحی اعلام کرد که این بانک قصد صدمه زدن به بورس را ندارد و از سیاست‌های خود قدری عقب‌نشینی کرد. نشانه آن هم اولتیماتوم به بانک‌ها برای پایان‌ بخشیدن به پرداخت سودهای بالاتر از مصوبه شورای پول و اعتبار بود.
واکاوی تاثیرات تغییر دامنه نوسان
امیر‌حسین‌ جنانی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: روز‌های سخت و کابوس‌وار تمام‌نشدنی از ریزش بازار پیش روی سهامداران قرار گرفته و دامنه محدود نوسان باعث شده سهم‌ها به راحتی صف فروش و صف خرید بشوند‌، یک روز شاهد رنج مثبت و خرید در ارقامی بالاتر از حتی دامنه فردا هستیم و یک روز رنج منفی و فروش در ارقامی پایین‌تر از دامنه فردا و گاهی مثل شنبه چند فروشنده درشت با فروش‌هایشان یک یا چند سهم بزرگ را با توجه به دامنه محدود صف فروش می‌کنند و برای فردا فشار فروش مضاعف ایجاد می‌کنند.
او ادامه داد: هرچه هست این دامنه فعلا بلای جان بازار شده و نقدشوندگی و جذابیت بازار برای گردش پول را به چالش کشیده و همین دو مساله باعث تماشاگر شدن بسیاری از فعالان بازار شده است. از طرف دیگر با وجود ارزش معاملات 3/1‌همتی که حتی برای این دامنه هم یک رقم کم و عجیب غریب محسوب می‌شود شاهد خروج پول حقیقی 510میلیارد تومانی از سهام و حق‌تقدم هستیم که نشان از شروع یک روند جدید از خروج پول حقیقی از بازار دارد و بیش از یک‌سوم از ارزش معاملات شنبه اختصاص به خروج پول حقیقی از بازار دارد. با استفاده از دامنه نوسان بازار گروگان گرفته شده و بیش از هر چیزی به اعتماد‌سازی نیاز دارد و این تصمیمات خلق‌الساعه اعتماد به بازار را هدف گرفته و فرار حقیقی‌ها موید همین داستان است.
جنانی تصریح کرد: دامنه نوسان محدود یک حرکت خاص برای محدوده زمانی خاص و در روند فعلی خاص است و صدالبته ایراداتی دارد، دامنه نوسان محدود مشکلاتی برای بازار ایجاد کرده، در حال حاضر بسیاری اذعان دارند که بازار در دامنه ارزنده‌ای قرار دارد، یعنی مشکل بازار ارزندگی نیست. دامنه نوسان وقتی می‌تواند کارکرد درست خود را داشته باشد که مشکل عدم ارزندگی بوده و بازار باید اصلاح کند که شاید دامنه نوسان بتواند جایی مرز تعادل را حفظ کند، هیچ تفاوتی بین دامنه نوسان دو و پنج در ریزش نخواهد بود و همین شدت ریزش را با دامنه ۵درصد هم خواهیم داشت. وقتی جریان پولی که قرار بود در بازار حاضر شود امروز به هر دلیلی با هر شکلی فقط تماشاچی است. فضای فعلی کشور فضای قفل شده و پرهیز از هرگونه تصمیم‌گیری بوده و همین موضوع به بازار سرمایه نیز سرایت کرده است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: با توجه به زمان باقیمانده کاری تا انتخابات طبیعی است که جریان پول به خصوص پول‌های بزرگ و حقوقی‌ها دست نگه داشته و خرید آنچنانی نداشته باشند. فضای فعلی نیز متفاوت، خاص و ویژه است که اگر بعد انتخابات را از دل آن بیرون بکشیم، نگاه بازار همچنان به تحولاتی دوخته شده که تحرکات قطعی خبری از آن به گوش نمی‌رسد و فقط زمزمه‌ها و حرف‌هاست که آن را پیش می‌برد. در نرخ دلار نیما زمزمه‌هایی از تغییرات به گوش می‌رسد. درباره وعده کاهش نرخ بهره و نرخ دلار نیما فعلا فقط حرف زده شده و کسی صحبت از عملیات و اثرات اجرایی این ماجرا ندارد. همه از نرخ بهره بالا انتقاد می‌کنند اما اقدام عملی‌ای که سیگنال قوی برای کاهش نرخ سود باشد، دیده نمی‌شود. اگر با در نظر گرفتن شرایط سیاسی و تحولات انتخابات پیش‌رو به ماجرا نگاه کنیم هر تغییری در دو عامل بالا می‌تواند حتی در کوتاه‌مدت هم وضعیت بازار را بهبود ببخشد اما چنین چیزی دیده نمی‌شود و همین موارد است که باعث شده بازار به چنین روزی گرفتار شود‌. در شرایط فعلی شاید چرخ صنایع و خبرها و رویدادهای آن سریعتر بچرخد اما اوضاع و احوال انتخابات و رویدادهای آن و همچنین شرایط خاص نرخ بهره و نرخ دلار نیما قابلیت تغییر آنچنانی را در بازار گرفته است .