ترکیه به گردشگران ایرانی یارانه نمی‌دهد

نادر نینوایی- این روزها بازار اظهار نظر در خصوص قیمت تورهایی که از ایران به مقصد ترکیه رهسپار می‌شوند داغ است. برخی با مقایسه نرخ تورهای ترکیه و بلیت پرواز و تورهای کربلا و نجف گلایه‌هایی را به مسوولان گردشگری، سازمان هواپیمایی و دولت وارد می‌کنند. برخی نیز با مطرح کردن این ادعا که ترکیه برای سفر ایرانیان به این کشور یارانه می‌دهد علت ارزان بودن سفر به ترکیه را این امر می‌دانند.
سیدصادق حسینی- رییس سازمان حج و زیارت-‌ که ارزان‌سازی سفر عتبات در دستور کاری او قرار دارد، بارها نسبت به هزینه بلیت پروازهای عراق معترض شده و در اظهارنظری به مقایسه آن با پروازهای ترکیه پرداخته و گفته بود:‌ «درباره این انتقاد از وزیر راه و رییس سازمان هواپیمایی سوال کردم و پاسخ آنها این بود که دولت ترکیه به پروازهایی که در مسیر ایران است، به‌صورت مشخص یارانه فوق‌العاده‌ای می‌پردازد. اگر هزینه پرواز به ترکیه ۱۰میلیون تومان است، چهار میلیون از مسافر دریافت می‌شود و شش میلیون دیگر را دولت ترکیه پرداخت می‌کند، زیرا معتقد است این هزینه از محل خرید توریست‌ها جبران می‌شود، بنابراین قیمت پروازهای ترکیه پایین‌تر از سایر کشورهاست.»
آن‌طور که کارشناسان می‌گویند ترکیه هیچ یارانه‌ای برای پروازهای ایرانیان به این کشور پرداخت نمی‌کند و آنچه در این خصوص مطرح می‌شود، صحیح نیست.
رد ادعای اختصاص یارانه
اگرچه رییس سازمان حج و زیارت به نقل از وزیر راه و رییس سازمان هواپیمایی این موضوع را مطرح کرده که دولت ترکیه به پروازهایی که در مسیر ایران است، به‌صورت مشخص یارانه فوق‌العاده‌ای می‌پردازد اما کارشناسان این موضوع را رد می‌کنند.
عبدالرضا مهاجری‌نژاد مدرس دانشگاه در حوزه گردشگری در پاسخ به ابهام‌های ایجاد شده در خصوص این موضوع به «جهان‌صنعت» گفت: در هیچ کجای دنیا به گردشگر یارانه نمی‌دهند.

شاید برخی از کشورها در حوزه‌های گردشگری در مورد بنزین‌، گازوییل و توسعه گردشگری دریایی یارانه‌هایی داشته باشند اما این مساله با اختصاص یارانه به گردشگر ورودی تفاوت دارد.
وی افزود: آنچه که ترکیه ارائه می‌دهد بسته‌های تشویقی در حوزه گردشگری است اما اینکه یک کشور خارجی بخواهد به مسافران یک کشور خارجی یارانه بدهد، چنین چیزی وجود ندارد و هیچ کجا این کار را نمی‌کنند. ترکیه در این مدت با مشکلات بی‌سابقه اقتصادی و کاهش شدید ارزش لیر مواجه شده‌، بنابراین آنچه اختصاص یافته صرفا بسته‌های تشویقی بوده است. مهاجری‌نژاد خاطرنشان کرد: گردشگری یک حوزه تخصصی است که در بیشتر کشورها به صورت خصوصی اداره می‌شود. در کشوری مثل انگلیس ساختاری به عنوان سازمان گردشگری وجود ندارد. در برخی از کشورها از جمله ایران تمام مسائل دولتی است. درست است که سیاستگذاری باید دولتی باشد اما متاسفانه در ایران در حوزه اجرای امور حوزه گردشگری نیز دخالت می‌کند.وی در پاسخ به این پرسش که آیا ایران هم می‌تواند همچون ترکیه بسته‌های تشویقی روی تورها و پروازهای ورودی ارائه دهد به «جهان‌صنعت» گفت: با کدام ناوگان هواپیمایی می‌خواهند این کار را انجام دهند؟
الان بسیاری از هواپیماهای خطوط هوایی ایران زمینگیر شده‌اند. به نظرم در شرایط فعلی همین که از خروج گردشگران ایرانی از کشور جلوگیری کرده و تمهیداتی فراهم کنیم که در ایران امکانات گردشگری فراهم باشد کافی است و نیازی نیست که به دنبال ارائه سوبسید به خطوط هوایی باشیم. مهاجری‌نژاد افزود: متاسفانه در برخی از موارد نگاه ایدئولوژیک وجود دارد و دنبال اقتصاد بازار گردشگری نیستیم.
باتوجه به این شرایط و وجود سیاست‌های نادرست پیشنهاد من این است که حداقل تغییر ریل دهیم و در همین مسیری که در پیش گرفته‌ایم درست عمل کنیم.
علل ارزان بودن سفر به ترکیه
ترکیه یکی از مقاصد گردشگری اقتصادی برای ایرانیان محسوب می‌شود و در مواردی سفر به این کشور هزینه کمتری نسبت به سفر به مقاصد گردشگری داخل ایران از جمله کیش دارد. حرمت‌الله رفیعی- رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران- اختصاص یارانه از سوی ترکیه به پروازهای مسیر ایران را رد کرده و ‌گفت: در پروازها و سفر ترکیه آن هم در مسیر ایران، اصلا موضوع اختصاص یارانه از سوی دولت ترکیه مطرح نیست، بلکه مساله «تقاضا» است که قیمت‌ها را رقابتی کرده است.
او اظهار ‌کرد: آژانس‌هایی که پرواز ترکیه را چارتر کرده‌اند در دو ماه تابستان زیان دیده‌اند، هرچند تعداد مسافران این مسیر قابل توجه بوده است، اما با توجه به تعداد زیاد پروازها، شرکت‌های هواپیمایی که در این مسیر کار می‌کنند ناچارا قیمت را به گونه‌ای تعیین می‌کنند که به تقاضا جواب داده شود و بیشتر قیمت‌ها رقابتی تعیین می‌شود. این‌طور نیست که یارانه‌ای روی پرواز داده شود و نرخ آن پایین آمده باشد، رقیب در این مسیر زیاد بوده و قیمت‌ها رقابتی است.
رفیعی در عین حال این نکته را یادآور ‌شد که البته دولت ترکیه با توجه به اهمیتی که برای صنعت گردشگری قائل است، تسهیلاتی را برای فعالان گردشگری این کشور، از جمله هتل‌ها قائل شده تا قیمت تمام‌شده برخی خدمات سفر در این کشور کاهش پیدا کند که این تسهیلات به همه گردشگران تعلق می‌گیرد، نه فقط ایرانی‌ها.
رییس هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران ادامه ‌داد: شما دیدید حتی برای اربعین وزیر راه محکم ایستاد و نرخ پرواز عراق را شش میلیون تومان اعلام کرد. مساله این است که فرودگاه نجف در قیاس با فرودگاه‌های ترکیه گران‌تر است و پرواز این مسیر هم طبیعتا قیمت بالاتری دارد.
او اضافه ‌کرد: اینکه برخی مسوولان همچون رییس سازمان حج و زیارت گفته‌اند به پروازهای ترکیه یارانه می‌دهند که ارزان‌تر از عراق تمام شود، صحت ندارد. موضوع این است که دولت ترکیه به هتل، هواپیما و آژانس مسافرتی تسهیلات می‌دهد، مالیات را حذف می‌کند، عوارض نمی‌گیرد و اقدامات حمایتی مشابه انجام می‌دهد، طبیعتا قیمت‌ها ارزان‌تر می‌شود، اما فرودگاه نجف به بهانه خصوصی بودن نرخ اضافی از مسافر می‌گیرد.
اهمیت توجه به سیاست‌های تشویقی
یکی از نکاتی که می‌تواند برای صنعت گردشگری کشور حکم پیشران داشته باشد اخذ سیاست‌های تشویقی مناسب از سوی دولت است.
فرآیندهایی نظیر تسهیل صدور ویزا، ارائه تخفیف‌های مالیاتی به هتل‌ها، مراکز اقامتی و فعالان گردشگری و انجام اقدامات پژوهشی برای شناخت سلایق گردشگران ملیت‌های مختلف از جمله مواردی است که در صورت توجه دولت به آنها می‌توان به بهبود شرایط موجود در حوزه گردشگران ورودی امیدوار بود.
افزون بر این موارد مقابله صحیح با جریان ایران‌هراسی و ساخت و ارائه محتوای مناسب برای معرفی ایران می‌تواند در زمینه تشویق گردشگران خارجی برای سفر به ایران مفید باشد.