تسهیلات شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان

با پیگیری‌های بخش خصوصی و مطرح کردن مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در انجام فرآیندها گمرکی، در جلسه مشترکی میان گمرک و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تسهیلات اعطایی از سوی گمرک شرکت‌های دانش‌بنیان اعلام شد. تسهیلات شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان که با حمایت‌ها و پیگیری‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اتفاق افتاد، از سوی گمرک اعلام شد.
پیش از این چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه گمرک در کنار مسائل دیگری چون وجود چالش استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در فرآیند دریافت کارت بازرگانی، موارد مربوط به بیمه و ضمانت‌نامه‌های بانکی در هشتادوششمین جلسه شورای ‌گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان تهران توسط رییس مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران مطرح شده بود. سحر بنکدارپور در آن جلسه، نبود هماهنگی میان وزارت صمت، ‌بانک مرکزی و گمرکات در فرآیند واردات مواد اولیه، طولانی بودن فرآیند ثبت‌سفارش، امکان واردات نمونه‌های تجاری تحقیق و توسعه بدون اخذ ثبت‌سفارش، ارائه گواهی انطباق استاندارد، به‌روز نبودن فهرست فعالان اقتصادی، پذیرش ضمانت‌نامه‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری به‌وسیله گمرک و مسیر سبز گمرکی را به عنوان موانعی در برابر توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان برشمرد.
پس از مطرح شدن این مسائل جلسات مشترکی میان گمرک و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار و در نتیجه آن، به تازگی تسهیلات اعطایی از سوی سازمان امور گمرک به شرح ذیل اعلام شد:
معافیت حقوق ورودی
با توجه به بند (ز) تبصره (۶) قانون بودجه سال (١۴٠٢) کل کشور، اجرای بند (الف) ماده (٣) قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب سال (١٣٨٩) درخصوص معافیت ماشین‌آلات و تجهیزات استمرار دارد. بنابراین در صورت شمول تسهیلات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان به شرح ذیل روی اظهارنامه گمرکی، اعلام‌نظر می‌کند:
«کالای موضوع این اظهارنامه (کالا، قطعات و مواد اولیه)، متعلق به شرکت دانش‌بنیان بوده که با توجه به نوع فعالیت و کاربرد از نظر این معاونت مشمول معافیت موضوع بند (الف) ماده (٣) قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات مصوب سال (١٣٨٩)، معافیت حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض متعلقه است.»
آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات
جهت استفاده از این تسهیلات پس از انجام مراحل اظهار کالا؛ معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری روی اظهارنامه گمرکی به شرح ذیل اعلام‌نظر می‌کند: «کالای موضوع این اظهارنامه، با توجه به نوع فعالیت و کاربرد؛ از نظر این معاونت مشمول استفاده از تسهیلات بند (١) ماده (٣٨) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات است.»
قانون جهش تولید دانش‌بنیان
«تصویب‌نامه هیات محترم وزیران به شماره /١۶٠٧١۶ ت ۶٠٠٢٩ هـ مورخ ۲/ ۹/ ۱۴۰۱ نمونه‌های تجاری و نمونه‌های کالا برای هر محصول/ شرکت، یک‌بار در سال به منظور انجام تحقیقات‌وارده توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای فعالیت‌های دانش‌بنیان، مشمول مقررات بند(١) ماده(٣٨) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات بوده و بدون اخذ ثبت‌سفارش و ارائه گواهی انطباق استاندارد ترخیص کند. استفاده از این تسهیلات با تشخیص معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری بوده که در هر مورد از طریق سامانه گمرک اعلام می‌شود.»
بنابراین پس از بررسی درخواست شرکت دانش‌بنیان و حصول اطمینان از انطباق نمونه کالای وارده (نمونه تجاری/ نمونه کالا) با فعالیت دانش‌بنیانِ صاحب کالا، مبادرت به صدور مجوز استفاده از این تسهیلات روی سامانه گمرک به صورت غیرمشروط و شفاف می‌کند. در این نامه همچنین، نظر معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری به شرح زیر منظور شده است:
-در اجرای بند(۲) ماده(۴) آیین‌نامه اجرایی بند(ب) ماده(١) قانون جهش تولید دانش‌بنیان، با توجه به نوع فعالیت و کاربرد کالای موضوع این اظهارنامه نیازی به ارائه گواهی انطباق استاندارد ندارد.
-بند(۲) ماده(۴) آیین‌نامه اجرایی بند(ب) ماده(١) قانون جهش تولید دانش‌بنیان کالای موضوع این اظهارنامه، با توجه به نوع فعالیت و کاربرد، از نظر این معاونت مشمول استفاده از تسهیلات بند (١) ماده (٣٨) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات است. بر این اساس، در این آیین‌نامه به مساله امکان واردات نمونه‌های تجاری تحقیق و توسعه بدون اخذ ثبت‌سفارش، ارائه گواهی انطباق استاندارد در بند(٢) ماده(۴) آیین‌نامه اجرایی که در قسمت (ج) آمده است، پرداخته شده و تسهیلاتی برای آن در نظر گرفته شده است. همچنین، موضوع پذیرش ضمانت‌نامه‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری به‌وسیله گمرک از دیگر موارد مطرح شده است که کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال و مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران همچنان در حال پیگیری جهت حصول نتیجه هستند.
براساس این گزارش، پیش از این نیز با تشکیل ستاد اقتصاد دانش‌بنیان در استانداری تهران که خروجی هشتادوششمین جلسه شورای ‌گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان تهران بود، مواردی چون کاهش ضمانت‌نامه‌های بانکی جهت واردات شرکت‌های دانش‌بنیان و حل چالش استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در دریافت کارت بازرگانی مورد پیگیری قرار گرفته و با تعامل و رایزنی‌های اتاق بازرگانی سرانجام تسهیلاتی برای آنها در نظر گرفته شده بود.