تسویه بدهی بانک‌ها از طریق حساب ذخیره تسعیر

عباس دادجوی‌توکلی- اخیرا در خبرها اعلام شد بانک‌ها ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهی دارند در حالی که در انتهای آذرماه سال گذشته حجم این بدهی ۱۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است! یعنی کاهشی در حدود ۳۳ درصد طی کمتر از ۱۲۰ روز که در نوع خود شگفت‌انگیز است. اما به راستی منشأ این کاهش اینچنینی در بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در کجاست؟در پست قبل بیان شد به دلیل کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، قاعدتا به دلیل توازن مصارف و منابع پایه پولی، باید سهم دیگر منابع پایه پولی مانند «بدهی دولت به بانک مرکزی» با احتمال بیشتر و افزایش دارایی خالص خارجی‌ با احتمال کمتر، افزایش داشته باشد. اما با اخباری که دیروز شنیده شد، احتمال «بهره‌مندی از حساب ذخیره تسعیر» جهت تهاتر بدهی دولت و بانک‌ها بیش از پیش قوت گرفت. بر این اساس احتمالا نرخ تسعیر ارز معادل میانگین نرخ سامانه نیما در نیمه دوم سال گذشته خواهد بود.
این امر همگام با اعطای مجوز احتمالی به بانک‌ها جهت بهره‌مندی از نرخ جدید ارز در صورت‌های مالی بوده و در این بین بانک‌هایی مانند ملت بسیار منتفع خواهند شد.قبلا بیان شد که افزایش نرخ ارز موجب افزایش ارزش دارایی خارجی بانک مرکزی شده و این افزایش مانند «یک درآمد» برای دولت، جهت تهاتر بدهی دولت به بانک‌ها و بانک‌ها به بانک مرکزی استفاده می‌‌شود.
به عبارتی بانک مرکزی در ازای احیای یک دارایی برای بانک‌ها (بدهی دولت به بانک‌ها) مطالبه خود را از بانک‌ها پس می‌گیرد.
مکانیسم ساده این تهاتر بدهی نیز به این صورت است که بانک مرکزی از محل افزایش دارایی ارزی خود پولی ایجاد می‌کند، آن پول را به دولت می‌دهد، دولت آن را بابت تسویه بدهی خود به بانک‌ها می‌دهد و بانک‌ها هم آن را برای تسویه با بانک مرکزی به این نهاد می‌پردازند. پول ایجاد شده توسط بانک مرکزی مجددا به بانک مرکزی بازمی‌گردد.
به هر حال مشتاقانه در انتظاریم دلیل چنین کاهش فزاینده در بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی برایمان روشن شود.