تشدید رقابت منطقه‌ای توریسم

نادر نینوایی- از چهاردهم تا هفدهم اردیبهشت نمایشگاه گردشگری ۲۰۲۵ ATM در دوبی برپاست؛ نمایشگاهی که به تعبیری خاورمیانه را به قلب رخدادهای گردشگری تبدیل می‌کند و به عنوان تاثیرگذارترین رخداد سفر و گردشگری در منطقه شناخته می‌شود.
ایران در 12سال گذشته در این نمایشگاه شرکت نداشته و امسال پس از وقفه‌ای طولانی در آن حضور یافته است. نمایشگاه ATM امسال پذیرای گردهمایی از بیش از 2‌هزار و800 شرکت و نزدیک به 40‌هزار متخصص از بیش از 150کشور جهان است. در میان شرکت‌کنندگان در این رخداد اما ازبکستان با حضوری جسورانه و استراتژیک، جاه‌طلبی‌های خود را برای تبدیل شدن به یک مقصد برتر سفر در صحنه جهانی مشخص کرد.
حضور قدرتمند ازبکستان در این رویداد گردشگری گویای تلاش این کشور برای جذب گردشگران بین‌المللی و ورود به رقابتی در زمینه جذب گردشگر با کشورهای منطقه از جمله ایران است. بافت تاریخی شهرهای ازبکستان و معماری جالب توجه این کشور می‌تواند این کشور را تبدیل به جایگزینی برای سفر به ایران برای غربی‌ها کند. در این کشور نه خبری از تنش با غرب و هشدارهای گاه و بیگاه سفر است و نه محدودیت خاصی به لحاظ نوع پوشش وجود دارد.
حضور پررنگ ازبکستان در نمایشگاه
در نمایشگاه گردشگری دوبی، غرفه ازبکستان به دلیل نمایش همه‌جانبه پتانسیل گردشگری پویای این کشور، نامش بر سرزبان‌ها افتاد. از شهرهای باستانی جاده ابریشم و مکان‌های میراث جهانی یونسکو گرفته تا مراکز تفریحی و امکانات مدرن کنفرانس، ازبکستان بازدیدکنندگان را با چشم‌اندازی متنوع از سفر آشنا کرد. صنعتگران خوارزم و اندیجان با صنایع‌دستی سنتی، اجراهای زنده و نمایش‌های فرهنگی عملی، غرفه ازبکستان را زنده کردند.
در طول نمایشگاه چهار روزه، هیات ازبکستان در بیش از ‌هزار جلسه تجاری (B2B) و دولتی (G2B) شرکت کرد. این بحث‌های فشرده منجر به امضای بیش از 100توافقنامه مشارکت استراتژیک شد. این توافقنامه‌ها طیف گسترده‌ای از ابتکارات، مانند فعالیت‌های تبلیغاتی متقابل، توسعه زیرساخت‌ها، برنامه‌های آموزشی حرفه‌ای برای پرسنل گردشگری و کمپین‌های بازاریابی دیجیتال در مناطق هدف را پوشش می‌دهد.
این مشارکت‌های جدید، قصد ازبکستان را برای استفاده از حضور رو به رشد بین‌المللی خود برای پیشبرد توسعه پایدار گردشگری برجسته می‌کند. این کشور با هماهنگی با اپراتورهای تور خارجی، شرکای هواپیمایی منطقه‌ای و ذی‌نفعان جهانی مهمان‌نوازی قصد دارد یک اکوسیستم گردشگری یکپارچه ایجاد کند که بتواند تقاضای رو به افزایش را در بخش‌های مختلف برآورده کند.
به موازات تلاش برای گردشگری، ازبکستان همچنین در حال انجام اقداماتی برای تقویت اتصال هوایی منطقه‌ای خود است. تحولات اخیر نشان می‌دهد شرکت حمل‌ونقل هوایی مای که با نام تجاری سنتروم ایر فعالیت می‌کند در حال آماده‌سازی برای راه‌اندازی خدمات پرواز مستقیم به قزاقستان است. این گسترش مسیرهای هوایی از استراتژی ازبکستان برای تبدیل شدن به یک قطب مسافرتی و لجستیکی در آسیای مرکزی پشتیبانی می‌کند و دسترسی گردشگران بین‌المللی را بهبود می‌بخشد و تجارت و تحرک در منطقه را افزایش می‌دهد.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تاکید بر دیپلماسی
اهمیت مشارکت ازبکستان در 2025ATM فراتر از بازاریابی و شبکه‌سازی است. این امر نمادی از تعهد این کشور برای تغییر جایگاه خود به عنوان یک مقصد پویا، باز و گردشگرپذیر است. دولت این کشور با نگاهی به رشد اقتصادی بلندمدت و دیپلماسی فرهنگی، سرمایه‌گذاری سنگینی در زیرساخت‌های گردشگری، آموزش مهمان‌نوازی و تحول دیجیتال در این بخش انجام می‌دهد.
ازبکستان با قرار گرفتن در کانون توجه جهانی در دوبی نه‌تنها دیپلماسی گردشگری خود را ارتقا داد بلکه خود را به عنوان یک بازیگر حیاتی در کریدور وسیع‌تر سفر آسیای میانه نیز مطرح کرد.
ازبکستان در کنار قزاقستان، قرقیزستان و آذربایجان – که آنها نیز با غرفه‌های ملی خود در 2025ATM شرکت کردند- در ارتقای جایگاه منطقه‌ای آسیای‌میانه نقش داشت.
این حضور جمعی پیام محکمی به صنعت گردشگری جهانی فرستاد: «آسیای میانه آماده است با آغوش باز، تجربیات متنوع و ماجراجویی‌های بکر از گردشگران بین‌المللی استقبال کند.»
تلاش ازبکستان برای جذب گردشگران عرب منطقه
در حالی که در گذشته گردشگران عمانی، کویتی، عربستانی و عراقی همواره از مسافران و گردشگران اصلی بودند که جذب ایران می‌شدند، ازبکستان برای جذب گردشگران این کشورها هم برنامه‌ریزی کرده است.
با افزایش تقاضای مسافران عرب برای گزینه‌های سفر منحصربه‌فرد و غنی از نظر فرهنگی و خانوادگی، پیشنهادات ازبکستان به خوبی با این ترجیحات همسو شده است. بسته‌های سفارشی، خدمات حلال، راهنماهای عرب زبان و کمپین‌های تبلیغاتی متمرکز با هدف جذب بازدیدکنندگان پرخرج منطقه، از سوی ازبکستان ارائه می‌شود.
به عنوان بخشی از نقشه راه توسعه گردشگری جهانی، ازبکستان همچنان به دنبال مشارکت فعال در نمایشگاه‌های بزرگ مسافرتی بین‌المللی و همکاری با اتحادیه‌های هواپیمایی، گروه‌های هتل و پلتفرم‌های دیجیتال است. موفقیت ازبکستان در ATM نشان‌دهنده این تلاش مداوم برای ادغام در مدارهای مسافرتی جهانی و ترویج گردشگری در تمام طول سال است.
در بازار گردشگری جهانی که به طور فزاینده‌ای رقابتی شده، اقدامات استراتژیک ازبکستان نشان‌دهنده یک نقطه عطف است. این کشور دیگر یک ظرفیت به فعلیت نرسیده، نیست بلکه در حال تبدیل شدن به یک قدرت در حال ظهور در گردشگری بین‌المللی است که با سیاست‌های پیشگیرانه، همکاری منطقه‌ای و تعهد به ارائه تجربیات سفر ویژه پشتیبانی می‌شود.
با ادامه بازگشت و تنوع سفرهای جهانی در چشم‌انداز پس از همه‌گیری، رویکرد جامع ازبکستان- ترکیبی از سنت، نوآوری و توسعه استراتژیک- الگویی جذاب برای اقتصادهای نوظهور گردشگری ارائه می‌دهد. مشارکت‌های ایجاد شده در دوبی احتمالا به عنوان پایه و اساس رشد پایدار و دیده شدن بین‌المللی در ماه‌ها و سال‌های آینده عمل خواهد کرد.
حضور ایران در نمایشگاه پس از ۱۲سال
ایران پس از ۱۲سال غیبت با حضور در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ۲۰۲۵ATM بار دیگر در یکی از مهم‌ترین رویدادهای صنعت گردشگری جهان حاضر شد؛ حضوری که به گفته فعالان حاضر، زمینه‌ساز تعاملات موثر با شرکت‌های بین‌المللی و موجب خرسندی بازدیدکنندگان ایرانی بود.
محمدرضا بخشی، از فعالان صنعت گردشگری کشور که در پاویون ملی ایران در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری ATM دوبی حضور داشت با ابراز خرسندی از بازگشت ایران به این رویداد جهانی پس از ۱۲سال گفت: حضور ایران در نمایشگاه بازار سفر دوبی، زمینه‌ساز تعاملات موثر با شرکت‌های بین‌المللی شد و بازدیدکنندگان و فعالان ایرانی در خارج از کشور، با شور و شوق از این اتفاق استقبال کردند.
او با تاکید بر اهمیت تداوم حضور در رویدادهای بزرگ گردشگری جهان افزود: «امیدوارم شاهد استمرار حضور نمایندگان صنعت گردشگری ایران در دیگر نمایشگاه‌های بین‌المللی باشیم.»
در نهایت باید دید آیا حضور کمرنگ ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی در سال‌های اخیر، از لغو حضور در اکسپوی ژاپن در سال گذشته تا ۱۲سال وقفه برای حضور در ATM، در آینده چه عواقبی برای گردشگری کشور دارد و در مقابل حضور گسترده ازبکستان و سایر کشورهای منطقه در نمایشگاه‌های توریسم چه تغییراتی را در بازار گردشگری منطقه رقم خواهد زد.