تشکیل اتاق فکر دولت با بخش‌خصوصی

«جهان‌صنعت»- مسعود پزشکیان در اتاق بازرگانی ایران، مستمع صحبت‌ها و پیشنهادات بخش‌خصوصی در راستای حل مشکلات اقتصادی کشور به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی دولت چهاردهم شد و دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود در این حوزه را ارائه کرد. در این نشست که به میزبانی هیات رییسه اتاق ایران برگزار شد، نمایندگان بخش‌خصوصی و تعاون به بیان دغدغه‌ها و مطالبات خود پرداختند. مسعود پزشکیان، چهارمین نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری است که با حضور در اتاق ایران پای حرف فعالان بخش‌خصوصی می‌نشیند.
در ابتدای این نشست فعالان و اعضای پارلمان بخش‌خصوصی به بیان دغدغه‌ها و مطالبات خود پرداختند؛ حل ناترازی بودجه کشور، بهبود محیط کسب‌و‌کار، رفع تحریم‌های بین‌المللی و داخلی، استفاده از خبرگان صنعت، لزوم برنامه‌ریزی برای توسعه زیرساخت‌های کشور، تقویت ارتباطات بین‌المللی، ورود تکنولوژی به کشور، حضور زنان در مناصب سیاسی و اقتصادی، کاهش شکاف جنسیتی، اشتغال زنان و زمان فارغ‌التحصیلی دانشگاهی، حمایت از زنان بازرگان، تسهیل خروج زنان از کشور، اجرای قانون رفع موانع تولید و اجرای سیاست‌های اصل ۴۴، پرهیز دولت از تصدی‌گری، تک‌نرخی کردن ارز، حل بحران آب، کاهش تعدد نهادها و ارگان‌های مسوول در حوزه فناوری اطلاعات، تاسیس رگولاتوری مستقل در حضور بخش‌خصوصی، بازتعریف مدل فیلترینگ فعلی و حرکت به سمت فیلترینگ هوشمند از جمله مطالباتی بود که در این نشست مطرح شد.
صمد حسن‌زاده رییس اتاق ایران در ابتدای این نشست با اشاره به مشکلات اقتصادی کشور گفت: به نظر بخش‌خصوصی، اولین و مهم‌ترین موضوع لزوم بازگشت اعتماد دولت به جامعه و فعالان اقتصادی است. یکی از مولفه‌های پایش محیط کسب‌وکار هم این است که از نگاه فعالان اقتصادی، بی‌ثباتی مقررات و رویه‌های حاکم بر کسب‌وکار مشکل مهمی است.
حسن‌زاده ادامه داد: در ارزیابی پایش محیط کسب‌وکار، عمل مسوولان به وعده‌ها جزو نامناسب‌ترین مولفه‌هاست. همچنین بر اساس آمار سال 1401 تعداد کل مصوباتی که در سامانه ملی قوانین و مقررات بارگذاری شده 1463 بوده و 1287 مورد آن مربوط به محیط کسب‌وکار است یعنی هر روز در سال حدود چهار مصوبه برای کسب‌وکار مقرره می‌گذارند. این حجم از مقررات چه بر سر بنگاه‌های اقتصادی می‌آورد؟ او تاکید کرد: بخش‌خصوصی با تعریف و تمجید رشد نمی‌کند، لازمه رشد بخش‌خصوصی، احترام به مالکیت و پذیرش سازوکار بازار است. از نظر شما حد مداخله مربوط به بازار و قیمت‌گذاری کالاها چیست؟
رییس اتاق ایران تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات سیاستگذاری‌ها در حوزه سیاست پولی، مالی، تجاری و صنعتی ناهماهنگی و سیاست‌های پراکنده، تعدد مراکز تصمیم‌گیری و نبود نقشه راه و هماهنگی است. بخش‌خصوصی معتقد است تکمیل زنجیره ارزش باید مورد توجه قرار گیرد؛ دولت در این حوزه چه اقداماتی برای رفع این هماهنگی در نظر دارد؟
رییس اتاق ایران در ادامه خواستار تشریح برنامه‌های پزشکیان در مورد مسائل و موانع بین‌المللی شد و گفت: محدودیت‌های زیادی در مبادلات بین‌المللی وجود دارد و به فعالان اقتصادی هزینه زیادی تحمیل کرده است. شما برای رفع تحریم‌ها و حل مساله FATF چه برنامه‌ای دارید؟
دولت چهاردهم روی حل ناترازی‌های بودجه متمرکز شود
در ادامه این نشست، بهمن عبداللهیان رییس اتاق تعاون نیز اصلی‌ترین موضوع پیش‌روی دولت جدید را اقتصاد دانست و تاکید کرد: آنچه درباره اقتصاد باید مورد توجه باشد، ناترازی بودجه است. دخل‌وخرج امروز دولت با هم هماهنگ نیست و برای همین شاهد دست‌اندازی دولت به منابع بانکی هستیم. اقتصاد ایران، بانک‌ محور است و اصلی‌ترین منابع واحدهای تولیدی از طریق بانک‌ها تامین می‌شود و زمانی که دولت هم به منابع بانک‌ها چشم دارد، کار را برای بخش‌خصوصی سخت می‌کند.
او ادامه داد: چرا دولت باید مدیریت واحدهایی که سهم ناچیزی در آنها دارد را به عهده بگیرد و اینطور هزینه‌های خود را افزایش دهد. دولت باید دست از این‌گونه مدیریت‌ها بردارد. برای مثال چه دلیلی دارد دولت مدیریت واحدهای خودروسازی که فقط در آنها ۷درصد سهم دارد را به عهده داشته باشد؟ براساس اظهارات رییس اتاق تعاون بالغ‌بر ۲۵ بانک امروز ناتراز هستند که به توجه نیاز دارند.
عبداللهیان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: حوزه تعاون نیز به‌عنوان دومین رکن اقتصادی شناخته می‌شود و سهم بالایی در بخش‌های تولیدی و خدماتی دارد با وجود این، نامزدهای انتخاباتی چندان به این حوزه توجه نمی‌کنند. انتظار داریم از ظرفیت تعاونی‌ها بهتر استفاده شود. او تاکید کرد: انتظار بخش تعاون از دولت چهاردهم این است که اجرای سند توسعه بخش تعاون را در دستور کار قرار دهد.
با سیاست‌های ارزی چه می‌کنید؟
محمد لاهوتی رییس کمیسیون صادرات اتاق ایران در این نشست با اشاره به اینکه امسال با نام جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده است، گفت: افزایش تولید بدون افزایش تقاضا و افزایش صادرات ممکن نیست. با این حال تجارت خارجی از سال ۹۷ با توجه قوانین ارزی مانند تعهد ارزی و پیمان‌سپاری ارزی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده و صادرات تناسبی با افزایش قیمت ارزی نداشته به‌گونه‌ای که حتی تزار تجاری کشور منفی شده است.
او با تاکید بر اینکه تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه در تنگنا هستند، پرسید: در صورت پیروزی در انتخابات، دولت شما نسبت تعهد ارزی و پیمان‌سپاری ارزی چه برنامه‌ای دارد؟ آیا روند فعلی را ادامه می‌دهد و اگر پاسخ منفی است چه روشی برای تامین ارز مواد اولیه دارید؟ لاهوتی ادامه داد: در کنار تحریم‌های بین‌المللی، بخشنامه‌های خلق‌الساعه هم هر روز یک قفل بر تجارت خارجی زده است، شما علاوه بر رفع تحریم‌های خارجی، برای تحریم‌های داخلی چه سیاستی دارید؟
از فرار مغزها به فرار صنعتگران رسیده‌ایم
علیرضا کلاهی رییس کمیسیون صنعت اتاق ایران هم با بیان اینکه از فرار مغزها به فرار صنعتگران رسیده‌ایم، گفت: با نامساعد شدن شرایط، بسیاری از صنعتگران کشور را ترک کرده‌اند. برای اصلاح این مسیر نادرست چه برنامه‌ای دارید؟
کلاهی ادامه داد: سوءمدیریت در حوزه صنعتی از دولت نهم شروع شده و تا به امروز ادامه دارد. در حوزه صنعت باید قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار را بگیرید و در این مسیر از نگاه و مشاوره بخش‌خصوصی استفاده کنید. باید مسیر توسعه صنعتی هموار شود. ما از ایجاد فرصت مناسب شغلی و درآمدی عاجز شده‌ایم. برای ادامه مسیر چه سیاستی در پیش خواهید گرفت؟ او اظهار کرد: دولت در همین شرایط تنگنای ارزی، به 13 شرکت تولید و مونتاژ موبایل مجوز داده که بخش زیادی از ارز موجود در کشور را مصرف می‌کنند. برای اصلاح این مسیر چه سیاستی در پیش خواهید گرفت؟
نگاه دولت چهاردهم نسبت به بخش‌خصوصی
علی نقوی رییس کمیسیون احداث و خدمات فنی مهندسی اتاق ایران در نشست تشریح برنامه‌های پزشکیان با اشاره به سند احداث به‌عنوان راهکاری برای توسعه کشور گفت: در شرایطی که همسایگان با برنامه، زیرساخت‌های خود را توسعه می‌دهند، برنامه‌های دولت شما برای تقویت زیرساخت‌ها چه خواهد بود و در این مسیر چگونه از بخش‌خصوصی بهره خواهید برد؟ او همچنین با اشاره به تعطیلی صدور خدمات فنی و مهندسی کشور پرسید: آیا در کابینه دولت شما فعالان اقتصادی جایگاهی خواهند داشت؟
قوانین را اجرا کنید
رضا وفایی یگانه معاون اقتصادی اتاق تعاون ایران نیز با بیان اینکه مطالبه تعاون‌گران اجرای قانون است، گفت: پس از ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در 1384، تشکیل تعاونی‌ها روند صعودی گرفت اما پس از مدتی با بی‌توجهی که صورت گرفت، معلوم شد که این قانون روی کاغذ مانده است. او افزود: مطالبه ما از دولت آینده، اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، قانون رفع موانع تولید و قانون بهبود محیط کسب‌وکار است.
وفایی یگانه در ادامه با بیان اینکه باوجود انباشت علمی در کشور، تصمیمات باکیفیت گرفته نمی‌شود، افزود: مطالبه ما در بخش تعاون مانند برنامه شما استفاده از توان متخصصان است. او در ادامه با اشاره به حذف نماینده اتاق تعاون از شورای پول و اعتبار اظهار کرد: دولتی‌ها جای نماینده اتاق تعاون را در این شورا گرفتند. مشکل ما تصدی‌گری دولت در اقتصاد است و علاوه بر اینکه دولت رقیب بخش‌خصوصی شده، فرصت سیاستگذاری و نظارت را نیز از دست داده است. مطالبه ما از شما تشکیل یک دولت مقتدر سیاستگذاری است.
برنامه رفع تبعیض جنسیتی بنویسید
فاطمه مقیمی رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و گرجستان نیز در این نشست با اشاره به وضعیت شاخص شکاف جنسیتی و نقش این شاخص در توسعه کشور گفت: ایران در این شاخص جهانی جزو چهار کشور آخر است. زنان در حوزه‌های متعدد با این تبعیض مواجه هستند. آیا شما می‌توانید برنامه رفع تبعیض جنسیتی بنویسید و وزیر زن انتخاب کنید؟
مقیمی همچنین با طرح این سوال که آیا در حوزه رفع تبعیض اشتغال برنامه‌ای دارید؟ افزود: زنان در حوزه کارآفرینی مشکلات جدی دارند و گاه به ورشکستگی می‌رسند. برنامه شما برای حمایت زنان بازرگان چیست؟ همچنین لایحه رفع خشونت علیه زنان که هنوز در صحن مجلس مطرح نشده، در دوره شما به چه سرنوشتی خواهد داشت؟ او ادامه داد: در دولت شما آیا شرایط زنان ازلحاظ قانونی، حقوقی، کسب‌وکار، حمایت خانواده و … بهبود خواهد یافت یا خیر. شما در دولت خود از چه ظرفیت زنان استفاده می‌کنید و برنامه شما در این حوزه چیست؟
لزوم اصلاح نظام دیوان‌سالاری
اسحاق بندانی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز با بیان اینکه اتاق بازرگانی مشاور سه قوه باید باشد، گفت: بررسی علل ناکامی‌های کشورمان به این برمی‌گردد که باوجود تغییر اقتضائات دنیا، ساختار حکمرانی ما تغییر نکرده است. او افزود: باید به سمت اصلاح نظام دیوان‌سالاری برویم و دولت را کوچک کنیم. در آن صورت دغدغه شما که عدالت است نیز به وقوع می‌پیوندد.
نسل Z رییس‌جمهور توسعه‌یافته می‌خواهد
موسی احمدزاده عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از لزوم توجه به فناوری اطلاعات و دولت توسعه‌یافته گفت: مطابق قانون ما ممنوعیت واردات نداریم. چگونه با نظام جهانی در حوزه اقتصادی ارتباط برقرار می‌کنیم آن‌هم با رانت. با بسته شد در کشور به توسعه نمی‌رسیم. نسل Z رییس‌جمهور توسعه‌یافته می‌خواهد. برنامه شما برای پیوستن به اقتصاد جهانی چیست، برای حوزه تولید توسعه‌یافته چه فکری خواهید کرد؟
دولت را گران اداره نکنید
بهرام شکوری رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران نیز عمده مشکل کشور را گران اداره شدن دولت دانست و گفت: چند نرخی بودن ارز یک چالش جدی است و مفسده‌ای را شکل داده که آثار آن را در سطح جامعه شاهد هستیم. از طرفی اختلاف بین نرخی که دستوری است و نرخ واقعی ارز وضعیت اقتصاد را به هم زده است. تجربیات را باید در اقتصادهای همسایه ببینیم و درس بگیریم.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: ما بی‌سابقه‌ترین کسری در تراز تجاری را تجربه کردیم و متناسب با همین شرایط باید بدانیم برنامه شما در مواجهه با نرخ ارز چه خواهد بود؟ او به بخش معدن نیز اشاره و تاکید کرد: بخش معدن و زنجیره‌های معدنی را باید جایگزین نفت کنیم. برای این منظور لازم است نگاه خام‌فروشی به این حوزه نداشته باشیم. پس باید محدودیت و عوارض برای صادرات معدنی اعمال نکنیم چون وقتی تولید مازاد اتفاق افتد باید زمینه صادرات آن مهیا شود.
توجه به حوزه آب ناگزیر است
محمدعلی رضایی رییس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران از برنامه دولت چهاردهم در حوزه نرخ تعدیل بهره پرسید و اینکه دولت چه تعهدی به برنامه هفتم توسعه و بخش کشاورزی دارد؟ او در ادامه با اشاره به بحران آب تاکید کرد: توجه به حوزه آب ناگزیر است. دولت ما برای بحث آب چه برنامه‌ای دارد؟
رگولاتوری حوزه فناوری اطلاعات را به بخش‌خصوصی بسپارید
سادینا آبایی رییس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران گفت: تعدد نهادها و ارگان‌ها موجب شده فضای فناوری و اطلاعات دچار چالش جدی شود. از طرفی نیاز است رگولاتوری درستی در این حوزه توسط بخش‌خصوصی انجام شود. این فعال اقتصادی همچنین حرکت به سمت فیلترینگ هوشمند را پیشنهاد کرد و پرسید: برنامه دولت چهاردهم در این حوزه چه خواهد بود؟
بدون مشارکت بخش‌خصوصی ره به‌جایی نمی‌بریم
پس از اظهارنظر فعالان اقتصادی و نمایندگان بخش‌خصوصی و تعاون، مسعود پزشکیان، نامزد چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری ضمن پاسخگویی به سوالات مطرح شده، به تشریح برنامه‌های خود پرداخت.
پزشکیان اظهار کرد: توسعه صنعتی کشور در شرایط فعلی با محیط‌زیست رابطه ندارد و ایجاد مشکل می‌کند. توسعه صنعتی نیازمند سند جامع و کارشناسی است. باید اتاق فکری تشکیل شود و در آن دولت از نگاه و تجربه بخش‌خصوصی استفاده کند و من هم می‌توانم این مسیر را در دولت پیگیری کنم. بدون مشارکت بخش‌خصوصی ره به‌جایی نمی‌بریم.
وی با اشاره به توسعه نامتوازن و گاه نادرست صنعت کشور گفت: آیا وضعیت تهران و صنعت آن مبنای علمی و توجیه علمی دارد و با تقویت این صنعت با همین شرایط فعلی راه به‌جایی می‌بریم یا باید به اصلاح صنعت کشور بپردازیم؟ شما به‌عنوان بخش‌خصوصی باید با دولت همکاری کنید و نقشه بکشید، از دانشگاه کمک بگیرید و از تجربه خارج هم استفاده کنید.
ارتباط با دیگر کشورها ضروری است
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: بدون ارتباط با کشورهای دیگر راه به‌جایی نمی‌بریم. برای شکوفا شدن اقتصاد به بازار وسیع نیاز داریم که با این وضعیت ممکن نیست. با وضعیت امروز که برای برجام و FATF پیش آمده، گره به اقتصاد افتاده است. ما کالا و مواد اولیه را گران می‌خریم و محصول و داشته‌های خودمان ارزان می‌فروشیم. با این توجیه‌ها مشکل مملکت حل نمی‌شود. او تاکید کرد: برای حل این مشکلات، نسخه آنی نداریم؛ باید رفرنس علمی داشته باشد و از تجربه بین‌المللی استفاده می‌کنیم.
او افزود: بخش‌خصوصی باید در انتخاب وزیر صنعت، معدن و تجارت کمک کند اما خودش هم باید کار کند. ما با هم می‌توانیم مشکلات را حل کنیم. حل مشکلات و تغییر یک فرآیند دفعتا ممکن نیست. بدون طی مراحل، حل مساله ممکن نیست.
او درباره وضعیت زنان گفت: ما باید بسترها را فراهم کنیم تا زنان هم در این بستر رشد کنند. زنان باید کارشناس شوند. باید روندهای پیشرفت زنان اصلاح شود. ازنظر ذهنی با اندیشه‌هایی مواجهیم که نمی‌توانیم عده‌ای را حذف کنیم و باید با گروه‌های مختلف حرف بزنیم تا این موانع را حذف کنند.
او با تاکید بر اینکه باید از مسیر علمی حرکت کنیم، گفت: برای رسیدن به هدف باید آلترناتیوهای مختلف داشته باشیم، سناریوهای متعددی برای حل مساله داشته باشیم و چندین سناریو را با هم پیش بگیریم. پزشکیان ادامه داد: مانع‌ها را باید با روش‌های مختلف حل کرد و راه آن، گفت‌وگو است. ما به همراهی و همکاری دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و صنفی و زنان نیاز داریم با روش‌های علمی تغییرات را رقم بزنیم.
چالش‌های اقتصادی را با تغییر در رویکردها و استفاده از کارشناسان حل می‌کنیم
پزشکیان ادامه داد: درباره ساختار دولتی با نگاه به تجربه بین‌المللی جلو می‌رویم. در این نظام، مسوول، وظیفه او و پاسخگویی او باید مورد توجه باشد. همین رویکرد را در اداره موفق هر واحد اقتصادی می‌بینیم. بر اساس اظهارات او استفاده از نیروی انسانی هم روش‌های مشخصی دارد که باید ملاک عمل باشد. امروز در بدنه دولت انبوهی از افراد هستند که بدون بهره‌وری لازم، درآمد کسب می‌کنند. این بدنه فربه باید اصلاح شود.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری همچنین به صنایع آب‌بر و تاسیس آنها در مناطق داخلی و خشک اشاره کرد و گفت: مسوول بروز این وضعیت همه ما هستیم. حال برای حل این معضلات باید بر مبنای نگاه‌های کارشناسی، با هم وارد عمل شویم. در این مسیر حتی در صورت نیاز باید از کارشناسان خارجی هم بهره ببریم تا وضعیت کشور را بهبود ببخشیم. باید در نگاه و اجرای خود تغییر اعمال کنیم.
بهبود روابط خارجی و FATF را پیگیری می‌کنیم
به باور او می‌توان مشکلات را حل کرد؛ مشروط بر اینکه سیاست‌ها را تغییر دهیم. همه با هم باید قدم بردارند، اختلاف‌ها را کنار بگذارند و بدانند که تغییر در یک دهه اتفاق می‌افتد و ناگهانی صورت نمی‌گیرد. پزشکیان با بیان اینکه بهتر شدن روابط خارجی و حل موضوع FATF را پیگیری می‌کنیم، تاکید کرد: برای کاسبان تحریم این مهم است که در فضای تحریم بمانیم و محیط را غیرشفاف نگه دارند. امروز می‌خواهیم این محیط را تغییر دهیم.