تصویری از مرتضی ممیز تا زندگی آلبرتو جاکومتی

در پنجمین شب از بخش فیلم در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، اثری درباره زندگی آلبرتو جاکومتی، گروه نقاشان آزاد و مرتضی ممیز نمایش داده شد.
به گزارش ستاد خبری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، عصر روز جمعه ۱۲ بهمن‌ماه، فیلم «پرتره نهایی» که درباره مجسمه‌ساز معروف آلبرتو جاکومتی و به کارگردانی استنلی توچی است به مدت ۹۰ دقیقه نمایش داده شد.
در ادامه فیلم «غلامحسین نامی و گروه نقاشان آزاد» به کارگردانی امیر‌حسین بهبهانی به مدت ۴۰ دقیقه به نمایش درآمد.
در بخش پایانی نمایش فیلم، اثری درباره مرتضی ممیز با عنوان «زندگی در تصویر» به کارگردانی مصطفی رزاق‌کریمی و به مدت ۴۴ دقیقه در میان استقبال پرشور مخاطبان نمایش داده شد.
نشست نقد و بررسی آثار به نمایش درآمده در این بخش نیز‌ با حضور سعید باباوند، سیامک دل‌زنده، امیرحسین بهبهانی، مصطفی رزاق‌کریمی و حسن موریزی‌نژاد برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مصطفی رزاق‌کریمی، کارگردان اثر «زندگی در تصویر» ضمن ابراز خرسندی از استقبال گسترده در اکران این اثر، گفت: این فیلم حاصل فعالیت من در ۱۵ سال پیش است. من در اتریش و ایتالیا، مستندهایی را درباره مرمت و آثار هنری کار می‌کردم. با توجه به علاقه‌ای که به آثار مرتضی ممیز داشتم، تصمیم گرفتم که اثری درباره این هنرمند ارزشمند بسازم.
او افزود: پس از این تصمیم من با گروه تحقیق همراه شدم و پس از بررسی‌ها مطمئن شدم که کاملا محق بود که اثری درباره این بزرگمرد ساخته شود.
این کارگردان درباره پروسه ساخت فیلم «زندگی در تصویر» بیان کرد: قصه و فیلمبرداری اثر نزدیک به ۷ ماه طول کشید اما تمام پروسه تولید نزدیک به ۱۵ ماه زمان برد.
او در پاسخ به این سوال که اکران فیلم چه بازخوردهایی را به دنبال داشت، گفت: با توجه به اینکه من در آن زمان ایران نبودم، اطلاعات جامعی از روند کار ندارم اما شنیده‌ام که کار با استقبال خوبی همراه شده است.
این کارگردان ادامه داد: با توجه به اینکه کارهای مرتضی ممیز را دوست داشتم، خواستم که فیلمی درباره این هنرمند بسازم زیرا اغلب مردم کارهای ممیز را می‌شناختند اما درکی از شخصیت او نداشتند بنابراین می‌خواستم که وارد زندگی او شوم زیرا شخصیت شخصی ممیز برایم اهمیت داشت.
در ادامه امیر‌حسین بهبهانی، کارگردان فیلم «غلامحسین نامی و گروه نقاشان آزاد» درباره روند ساخت این اثر توضیح داد و گفت: در سال ۹۰ جرقه‌های ساخت این فیلم در ذهن من زده شد. بنابراین با آقای زنده‌دل در این باره صحبت کردم. در بدو امر ما قصد داشتیم که اثری را درباره مکتب سقاخانه بسازیم اما بعد متوجه شدیم که فیلمی درباره هنرمندان این مکتب موجود نیست بنابراین تصمیم گرفتیم که آثار بیوگرافی با هدف ثبت تاریخ شفاهی بسازیم.
او ادامه داد: ما در این مقطع هنر نوگرا را به سه بخش دهه ۲۰ تا ۳۰، دهه ۳۰ تا ۴۰ و دهه ۴۰ تا ۵۰ تقسیم کردیم و از هر کدام از این زمان‌ها هنرمندانی را انتخاب کردیم. بر این اساس ابتدا مرحوم جوادی‌پور، صادق تبریزی، پرویز تناولی و غلامحسین نامی را انتخاب کردیم. این کارگردان تصریح کرد: بعدها این پروژه به دلیل عدم حمایت مرکز گسترش و صدا‌و‌سیما‌ متوقف شد، در نتیجه این مستندها ادامه پیدا نکرد. البته آثاری چون «مکتب سقاخانه به روایت پرویز تناولی» به تازگی در هنر و تجربه اکران شد که بازخورد خوبی نیز داشت.
در ادامه این بحث، سیامک دل‌زنده، مشاور و پژوهشگر فیلم درباره روند ساخت این اثر توضیح داد و گفت: طبیعتا این فیلم فرصتی برای من بود تا بتوانم با هنرمندان شاخص نوگرا آشنا شوم البته تمام بحث یقینا نمی‌توانست در چارچوب فیلم مطرح شود، بنابراین روند کار برای من بخشی از پژوهش بود و من سوال‌ها را به نحوی تنظیم کردم که خروجی آن را به شکل پژوهش دریابیم.
او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه‌ آیا نتیجه این پژوهش به شکل مکتوب منتشر شده است، گفت: حاصل این آثار که البته شامل گفت‌‌و‌گو با افراد‌ دیگری چون استاد محسن وزیری‌مقدم و استاد جودت نیز بود، اما به دلایلی کار نشد، استفاده کردم و نتیجه این پژوهش بعدها در کتاب «تحولات تصویری» انعکاس یافت.
سعید باباوند در ادامه بحث، موریزی‌نژاد را خطاب قرار داد و گفت: شما جزو افرادی هستید که به سرگذشت‌نگاری اهمیت می‌دهید بنابراین سعی کردید که برای هنرمندان سرگذشت نگاری کنید که البته بخشی از آن در قالب فیلم بوده است و به واسطه آن عده‌ای از هنرمندان معرفی شدند. به نظر شما چقدر ساخت فیلم درباره هنرمندان، برای آگاهی‌بخشی به جامعه مفید است‌ و آیا اساسا نیاز داریم که جامعه مخاطبان هنرمندان را بشناسند؟
حسن موریزی‌نژاد در پاسخ به این سوال‌ بیان کرد: میزان تاثیرگذاری بیشتر در فیلم‌ها به خاصیت تصویر مربوط است زیرا آنقدر که تصویر بر بیننده اثرگذار است، یقینا یک نوشته نیست. در اثری چون غلامحسین نامی مخاطب مستقیما با هنرمند برخورد می‌کند و مستندی ایجاد می‌شود که اعتبار تعیین‌کننده‌ای دارد. بنابراین هر چه در این حوزه کار انجام شود، می‌تواند نقش و جایگاه مهمی در تحقیق و پژوهش داشته باشد.
او ادامه داد: به نظر من هر چه مردم بیشتر هنرمندان را بشناسند، بهتر است اما نمی‌دانم که این معرفی وظیفه چه کسی است. به شخصه همواره تلاش کرده‌ام که این بخش را به ثبت برسانم اما اینکه چقدر تلاش من فراگیر بوده است‌ را نمی‌دانم. در واقع فراگیر بودن فیلم نسبت به نوشته امری بدیهی است کما‌اینکه مستند غلامحسن نامی، نقش مهمی در شناخت ما از گروه طراحان آزاد داشته است تا جایی که اگر این مستند نبود شاید ما از این گروه چیزی نمی‌دانستیم بنابراین ساخت مستندهای بیوگرافیک هم به نفع هنرمند و هم جامعه است.
در ادامه برنامه‌های بخش فیلم در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر عصر روز شنبه ۱۳ بهمن‌ماه فیلم «اشباح گویا» به کارگردانی میلوش فورمن، «دلواپس درختان بودم» درباره استاد حسن محجوبی به کارگردانی علی‌محمد مسیحا و فیلم «زروان» درباره استاد ایرج اسکندری به کارگردانی فرانک آرتا نمایش داده می‌شود.
شایان ذکر است‌ بخش فیلم در یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا یکشنبه ۱۴ بهمن‌ماه از ساعت ۱۶ تا ۲۱:۳۰ با نمایش و نقد و بررسی آثار ادامه دارد.
‎یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر با دبیری ابراهیم حقیقی تا پانزدهم اسفند ‏برپاست. در این ‏‏جشنواره سید‌امیر سقراطی دبیری هنری و محسن سلیمانی ‏دبیری ‏اجرایی را ‏عهده‌دار ‏هستند.‏