تضعیف اوباما، پیروزی افراطی‌ها

مسعود سلیمی – مجلس نمایندگان کنگره آمریکا طرح بالا بردن سقف استقراض برای جلوگیری از عدم توانایی دولت در پرداخت بدهی‌هایش را تصویب کرد.
این طرح با ۲۶۹ رای مثبت در برابر ۱۶۱ رای منفی تصویب شد و پس از امضای رییس‌جمهور جنبه قانونی پیدا می‌کند.
این طرح سقف بدهی را که اکنون ۳/۱۴ تریلیون دلار است به میزان ۴/۲ تریلیون دلار بالا می‌برد و طی ۱۰ سال آینده تقریبا به همین میزان از هزینه‌های دولت می‌کاهد.
جمهوریخواهان به ویژه اعضای جنبش راستگرای موسوم به «تی پارتی» که سال گذشته به کنگره راه پیدا کردند با افزایش هزینه‌های عمومی و افزایش مالیات شرکت‌ها و کسب‌وکارها مخالفند و از سوی دیگر طیف لیبرال حزب دموکرات هم با کاهش هزینه‌های تامین اجتماعی و مزایای درمانی سالمندان و اقشار کم‌درآمد موافق نیست.
طرح تصویب شده در مجلس نمایندگان شامل این تدابیر خواهد بود:
– کاهش هزینه‌های دولت آمریکا به میزان ۴/۲ تریلیون دلار طی یک دوره ۱۰ ساله؛
– ایجاد کمیته‌ای مشترک از اعضای دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در کنگره برای پیشنهاد راه‌های کاهش هزینه‌های دولت؛
– افزایش دو مرحله‌ای سقف استقراض دولت.
در مقابل کنترل مجلس سنا در اختیار حزب دموکرات است.
افزایش مالیات ،چه شد
رییس‌جمهور آمریکا به دلیل اینکه در تقابل با نظرات حزب جمهوریخواه به ویژه بخش افراطی آن، یعنی نمایندگان حزب تازه بنیاد (Tea Parti) تی پارتی به تعبیری کوتاه آمدن اجباری از تحقق یکی از وعده‌های مهم و جنجالی دوران مبارزات انتخاباتی‌اش، یعنی افزایش نرخ مالیات از ثروتمندان از سوی بسیاری از دموکرات‌ها به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است ضمن اینکه رهبر جمهوریخواهان که اکثریت کرسی‌های کنگره را در دست دارند، او نیز به دلیل عدم تصویب طرحی که ارایه کرده بود مورد سرزنش واقع شده است.
با نگاهی به تیترها و تفسیرهای رسانه‌های آمریکایی در روز گذشته، این‌گونه به نظر می‌رسد که دست‌راستی‌ها به ویژه بخش افراطی‌تر آنها خوشحال به نظر می‌رسند، نخستین اظهارنظر دست‌راستی‌ها پس از توافق آخرین لحظه میان رهبران احزاب سیاسی بر سر بدهکاری‌های دولتی ضمن شادبادش گفتن به یکدیگر این بود که «آنها تسلیم شدند.»
تی پارتی، برنده اصلی
وال‌استریت ژورنال در ارتباط با این توافق می‌نویسد: اگر قرار بر فتح باشد بدون شک، برنده اصلی تی پارتی است و اگر ناکامی و شکست در میان باشد در کنار دموکرات‌ها، اوباما بازنده بزرگ است.
در همین رابطه، مدیر مرکز پژوهش‌های اقتصادی و سیاسی در واشنگتن، اظهارنظری کم و بیش شبیه به سرمقاله‌نویس وال‌استریت دارد: جمهوریخواهان برنده شدند اما اوباما که دنبال یک توافق شسته و رفته و قطعی بود چه به دست آورد؟ طرحی چند مرحله‌ای با گفت‌وگوهایی چند باره و صدالبته بدون افزایش مالیات بر درآمد ثروتمندان، یعنی آنچه که رییس‌جمهور به عنوان یک برگ برنده به دنبالش بود.
رییس‌جمهور سلاح‌های خود را از دست داد
از سوی دیگر، اوباما به هر حال موفق شد از اعلام ورشکستگی آمریکا جلوگیری کند ضمن اینکه توانست رضایت کنگره را برای ادامه مذاکرات در مورد کسری بودجه البته پس از برگزاری انتخابات ۲۰۱۲ به دست آورد اما در عوض در قالب یک رهبر قاطع و فرماندهی موفق به نظر می‌رسد، بخش عمده‌ای از امتیازهای قبلی را از دست داده و به شدت زیرتیغ انتقادات خودی‌ها و غریبه‌ها قرار گرفته است.
اقتصاددان معروف آمریکایی، پل کروگمن، برنده نوبل اقتصاد در نیویورک‌تایمز نوشت: رییس‌جمهور سلاح‌های خود را از دست داد. وی بازنده شد. به باور این اقتصاددان، توافق و دادوستدی که در کنگره انجام شد به سهم خود به ضرر اقتصاد آمریکا تمام می‌شود.
سرمقاله‌نویس فاینانشیال‌تایمز، «کلیوکروک می‌نویسد: جمهوریخواهان، خطر بزرگی را به پشت سر نهادند، چراکه اگر ورشکستگی پیش می‌دهد، تمام تقصیرها به گردن آنها می‌افتاد اما در نهایت آنها تقریبا نظرات خود را تحمیل کردند در حالی که دموکرات‌ها دست‌ها را بالا برده و تسلیم شدند که در این میان لقب بازنده بزرگ، چه بسا به اوباما برسد.»
جان بونر؛ او هم در چاله افتاد!
پس از چند ماه بحث و جدل سرانجام جمهوریخواهان و دموکرات‌ها توافق کردند تا انگ ورشکستگی به پیشانی آمریکا حک نشود اما اینک این سوال «پیش می‌آید: آیا آمریکا می‌خواهد یک بازنده را در کاخ سفید نگه دارد.»
در شرایطی که مبارزات انتخاباتی سال ۲۰۱۲ از هم اینک آغاز شده به باور تحلیلگران، اوباما در شرایطی است که می‌خواهد، می‌تواند و باید عنوان یک «رهبر عمل‌گرا» در واشنگتن بماند، میدانی کاملا چندقطبی که به غیر از خطر و واکنش‌های آخرین لحظه چیزی برای عرضه ندارد.
از سوی دیگر نمایندگان کنگره نیز از دل این مذاکرات با سربلندی بیرون نیامدند؛ یکسونگری در هر دو جبهه و خطراتی که از درون اقتصاد کشور بیرون می‌ریزد، این روزها به شدت ذهن آمریکایی‌ها را به خود مشغول کرده است و در این میان البته اوباما، تنها کسی نیست که لطمه خورده و ضعیف شده بلکه جان بونر نیز در چاله کسری بودجه و بدهکاری‌های دولت فرو افتاده و اهلیتش به عنوان رهبر اکثریت جمهوریخواه کنگره با علامت سوال روبه‌رو است.