تعریف ۵ مگاپروژه فناورانه در صنعت پالایش

شانا- مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران از تعریف پنج مگاپروژه فناورانه در صنعت پالایش خبر داد و گفت: تکمیل زنجیره ارزش فرآورده‌ها، بهبود فرآیندهای پالایش، رفع تنگناهای عملیاتی، تحول دیجیتال و مدیریت دارایی‌های فیزیکی هرکدام با بیش از ۲۰ زیرپروژه در این مگاپروژه‌ها در نظر گرفته شده است.
مهدی دژحسینی گزارش داده است که در چند ماه اخیر کمیته فناوری و نوآوری در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به ریاست مدیرعامل و مدیران ارشد این شرکت و نخبگان دانشگاهی و صنعتی تشکیل شده و در این کمیته همسو با سیاست‌ها و راهبردهای سازمان، پنج مگاپروژه به‌منظور رفع چالش‌های اصلی و توسعه فناوری در صنعت پالایش تعریف شده است.
او گفت: این پروژه‌ها شامل تکمیل زنجیره ارزش فرآورده‌ها، بهبود فرآیندهای پالایش، رفع تنگناهای عملیاتی، تحول دیجیتال، مدیریت دارایی‌های فیزیکی اعم از تعمیرات پیشگیرانه، مقاوم‌سازی و سوخت‌های پاک است. هریک از این مگاپروژه‌ها به زیرپروژه‌هایی تقسیم می‌شود که بیش از ۲۰ زیرپروژه را در برمی‌گیرد.
به گفته دژحسینی، زیرپروژه‌های تعریف‌شده به‌دلیل یکپارچه بودن ماهیت‌شان در صنعت پالایش، با اخذ نظر پالایشگاه‌ها و شرکت‌های تابع اولویت‌بندی می‌شوند و پروژه‌های اولویت‌دار که مورد تایید کمیته فناوری و نوآوری قرار می‌گیرند وارد مرحله امضای قرارداد و اجرا می‌شوند.
تکیه بر توان داخلی
مدیر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به قدمت حدود ۲۰ساله پژوهش و فناوری در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت: در تمام این دوران تلاش‌ شده با تکیه بر توان دانش بومی و استفاده از ظرفیت‌های علمی کشور، نیازهای این صنعت برآورده شود که پروژه ساخت کاتالیست‌های واحد گوگردزدایی نفت‌کوره (RCD) از جمله این پروژه‌هاست که ازسوی شرکت‌های داخلی اجرا شده و هم‌اکنون به مرحله تجاری‌سازی رسیده و در پالایشگاه شازند بارگذاری شده است.
وی افزود: دستیابی به دانش فنی واحد تبدیل نفت‌کوره به کک‌سوزنی و کک‌اسفنجی از دیگر پروژه‌های تعریف‌شده در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران است که دانش فنی آن از طریق پژوهشگاه صنعت نفت احصا شده است و در این زمینه پالایشگاه شازند و پالایشگاه بندرعباس در شرایط تحریم و نبود امکان بهره‌مندی از همکاری شرکت‌های صاحب دانش خارجی، با حمایت و پشتیبانی از دانش فنی پژوهشگران داخل کشور موفق به دستیابی به دانش فنی واحد تبدیل نفت‌کوره به کک‌سوزنی و کک‌اسفنجی شدند، به‌گونه‌ای که هم‌اکنون پالایشگاه بندرعباس در حال ساخت واحدهای فرآیندی مرتبط با پروژه ارتقای کیفی نفت‌کوره (کک اسفنجی) است و واحد کک‌سوزنی پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند نیز پس از اخذ مجوزهای زیست‌محیطی وارد فاز اجرایی می‌شود.
خودکفایی در ۲محصول وارداتی
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در ادامه این گزارش گفت: با اجرای این پروژه‌ها از ورود دو محصول وارداتی برای صنایع آلومینیوم و فولاد کشور بی‌نیاز خواهیم شد که این اقدام ضمن جلوگیری از خروج ارز از کشور سبب می‌شود منابع و حاشیه سود پالایشگاه‌ها افزایش و حمایت از تولید داخلی رونق یابد. او افزود: فقط یک نوع از ۱۲نوع کاتالیست‌های موردنیاز صنعت پالایش در داخل کشور تولید نمی‌شود ولی تولید کاتالیست واحد هیدروکراکینگ ازجمله برنامه‌های آتی و مهم شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران است و در قالب مگاپروژه بهبود فرآیندهای پالایش و رفع تنگناهای عملیاتی تعریف شده که امیدواریم بتوانیم با برنامه‌ریزی مناسب شاهد اجرایی‌سازی ساخت این کاتالیست از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و رفع نیاز این مهم در پالایشگاه‌های کشور باشیم. مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اشاره به اینکه در زمینه ارتقای کیفی نفت‌کوره پروژه‌های پژوهشی متعدد با چند شرکت دانش‌بنیان تعریف شده که شامل روش‌های اکسیداسیون (ODS) و هیدروژناسیون (HDS) است، بیان کرد: روش هیدروژناسیون ازجمله روش‌های مرسوم ارتقای کیفی فرآورده نفت‌کوره در جهان است و در این زمینه یک پروژه گوگردزدایی در پالایشگاه لاوان با همکاری یک شرکت داخلی تعریف شده و به مرحله آزمایش رسیده است. وی ادامه داد: پس از راه‌اندازی آزمایشی این پایلوت و تست نفت‌کوره پالایشگاه لاوان به‌مدت ۴۰روز مشخص شد این پایلوت نسبت به نمونه خارجی در فشار کمتر و دمای مناسب به محصول نفت‌کوره کم‌گوگرد با استاندارد ملی رسیده و دارای اهمیت بسیاری در حوزه پژوهشی است که در ادامه با حمایت بیشتر از دانش بومی کسب‌شده و هماهنگی شرکت‌های پالایشی می‌توان زمینه اجرایی‌ شدن هرچه سریع‌تر این طرح را فراهم کرد.
تمرکز بر هوشمندسازی زنجیره تامین
«در زنجیره ارزش فرآورده‌های نفتی، تمرکز بر استفاده از هیدروژن به‌عنوان سوخت پاک، تبدیل نفتا به بنزین، تبدیل گوگرد به محصولات با ارزش و تکمیل زنجیره کربن دی‌اکسید است» این را دژحسینی مطرح کرده و می‌گوید: در تحول دیجیتال به‌دنبال هوشمندسازی زنجیره تامین از پالایشگاه‌ها تا انتقال، ذخیره‌سازی و توزیع هستیم تا بتوانیم با مانیتورینگ دقیق فرآیندها مانع از هدررفت منابع و انرژی شویم.
وی با اشاره به موضوع حمایت از تولید داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: براساس تبصره۱۸ بودجه سال۱۴۰۱، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران ۱۱ شرکت‌ دانش‌بنیان را به صندوق پژوهش و فناوری نفت معرفی و مبلغ ۱۵۰‌میلیارد تومان به‌عنوان تسهیلات به این شرکت‌ها پرداخت کرد.
به گفته وی، برای تامین منابع مالی مگاپروژه‌ها، تاسیس صندوق خطرپذیر شرکتی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در حال انجام است که از ظرفیت پالایشگاه‌ها در این صندوق برای تسریع در اجرای طرح‌های پژوهشی استفاده می‌شود.