تعیین‌کننده‌های قیمت حق‌تقدم سهام

یک فعال بازار سرمایه گفت: در روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا مطالبات حال‌شده سهامداران، شرکت‌ها برای پیشبرد اهداف خود اقدام به جذب نقدینگی از سهامداران با استفاده از این روش می‌کنند. به گزارش صدای بورس، محمد علیمرادی ادامه داد: در روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا مطالبات حال‌شده سهامداران، شرکت‌ها برای پیشبرد اهداف خود اقدام به جذب نقدینگی از سهامداران با استفاده از این روش می‌کنند. برای اینکه منافع سهامداران در این نوع از افزایش سرمایه حفظ شود، به آنها امتیازی به نام حق‌تقدم تعلق می‌گیرد و به عبارتی سهامداران فعلی در اولویت شرکت در افزایش سرمایه هستند. در این نوع از افزایش سرمایه به سهامداران فعلی متناسب با تعداد سهام آنها و درصد افزایش سرمایه، امتیاز حق‌تقدم تعلق می‌گیرد. حق‌تقدم‌ها راهی برای جذب سرمایه یا همان آورده نقدی سرمایه‌گذاران به شرکت هستند. حق‌تقدم تنها به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، سهامدار شرکت باشند. او افزود: چشم‌انداز قیمتی سهام و هزینه زمانی پول، تعیین‌کننده‌های اصلی در تفاوت قیمتی شکل گرفته بین نماد اصلی و نماد حق‌تقدم هستند.
سرمایه‌گذار برای تصمیم‌گیری جهت شرکت در افزایش سرمایه یا فروش حق‌تقدم‌ها به ارزش زمانی پول و چشم‌انداز قیمتی سهم توجه می‌کند، لذا هر عاملی که بتواند چشم‌انداز قیمتی سهام را تا تاریخ ثبت افزایش سرمایه و تبدیل حق‌تقدم به سهام تحت تاثیر قرار دهد می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر قیمت حق‌تقدم سهام بگذارد. از همین رو در دوران رکود بازار سرمایه که چشم‌انداز سرمایه‌گذاری‌ها مثبت ارزیابی نمی‌شود عموما قیمت حق‌تقدم سهم از قیمت سهم فاصله زیادتری می‌گیرد.
هر چند در نهایت آربیتراژی که ناشی از اختلاف قیمتی بین نماد اصلی و حق‌تقدم شکل می‌گیرد، مانعی برای فاصله گرفتن زیاد می‌شود. این کارشناس بورس اضافه کرد: از طرف دیگر trade off بین هزینه زمانی پول و چشم‌انداز قیمتی سهم از منظر سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری به منظور نگهداری حق‌تقدم و استفاده از حق‌تقدم خرید سهام در بازار زمانی مقرر وجود دارد. بالا بودن نرخ بهره بدون ریسک و افزایش هزینه زمانی پول، واریز مبلغ اسمی حق‌تقدم و شرکت در افزایش سرمایه یا ورود سرمایه‌گذاران جدید و خرید حق‌تقدم سهام را غیراقتصادی می‌سازد. او تصریح کرد: در دوران رکود و چشم‌انداز نامطلوب بازار سرمایه، اقبال سرمایه‌گذاران به حق‌تقدم سهام کاهش پیدا می‌کند و دارندگان حق‌تقدم هم ترجیح می‌دهند برای در امان ماندن از گزند کاهش احتمالی قیمت سهام و همچنین عدم تمایل به پرداخت قیمت اسمی سهام، حق‌تقدم خود را در بازار حتی با فاصله بیشتر از ۱۰۰۰ ریال به فروش برسانند چون تصویر مثبتی از آینده سهام شرکت ندارند. اما در طرف مقابل در دوران رونق و چشم‌انداز مثبت بازار سرمایه و در کنار تصویر مثبت از آینده شرکت موجب می‌شود سهامداران فعلی ضمن نگهداری حق‌تقدم خود در افزایش سرمایه شرکت کنند و همین امر مانع انحراف قیمتی حق‌تقدم از قیمت نماد اصلی می‌شود.
ضمن اینکه عدم تمایل به شرکت در افزایش سرمایه و رغبت سهامداران برای فروش حق‌تقدم در دوران رکود موجب کاهش قیمتی در نماد اصلی شده و به نوعی قیمت حق‌تقدم به قیمت سهم جهت‌دهی می‌کند. بر عکس در دوران رونق عموما جهت قیمت‌دهی از قیمت نماد اصلی به قیمت حق‌تقدم است و افزایش قیمت در نماد اصلی رشد قیمتی در نماد حق‌تقدم را به دنبال دارد. گاها فاصله قیمتی به زیر ۱۰۰۰ ریال کاهش می‌یابد به خصوص اینکه بازه نوسانی مجاز قیمت حق‌تقدم ۱۰ درصد و مقدار آن برای سهم حداکثر ۷ درصد است. علیمرادی گفت: نکته مهم دیگری که در فاصله قیمتی حق‌تقدم و قیمت سهم تاثیرگذار است، موضوع زمان ثبت افزایش سرمایه است. اگر افزایش سرمایه تا مجمع عمومی عادی سالانه شرکت به ثبت نرسد، به حق‌تقدم سود مجمع تعلق نخواهد گرفت.
بدیهی است در این حالت قیمت حق‌تقدم سهام حداقل به میزان سود تقسیمی در مجمع از قیمت سهم کمتر خواهد بود و هر چه سهامداران انتظار بیشتری از درصد تقسیم سود در مجمع داشته باشند، ارزش ذاتی حق‌تقدم را تقلیل داده و فاصله قیمتی را افزایش خواهد داد. عموما انحراف قیمتی سهم و حق‌تقدم به میزان ۱۰۰۰ ریال از قیمت اسمی پرداختی و سود تقسیمی انتظاری در مجمع عمومی عادی سالانه (در صورتی که افزایش سرمایه بعد از مجمع به ثبت برسد) است. او افزود: بنابراین فاصله قیمتی سهم و حق‌تقدم علاوه‌بر پوشش ۱۰۰۰ ریال قیمت اسمی پرداختی حق‌تقدم سهام و سود تعلق گرفته به سهام در مجمع عمومی عادی سالانه (در صورتی که افزایش سرمایه در زمان برگزاری مجمع به ثبت نرسیده باشد) باید هزینه زمانی پول نقدی پرداختی دارنده حق‌تقدم را نیز پوشش دهد، لذا افزایش فاصله به معنی نااطمینانی بیشتر نسبت به آینده سهم است. به‌خصوص در مواردی که قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه با رشد شدید قیمتی مواجه بوده و ریسک به ریوارد سرمایه‌گذاری در سهم افزایش یافته است، لذا سرمایه‌گذاران با توجه به انتظار اصلاح قیمتی، احتمالا حاضر نخواهند بود حق‌تقدم را به قیمت سهم پس از کسر ۱۰۰۰ ریال بخرند. در این موارد قیمت حق‌تقدم الگویی برای پیش‌بینی قیمتی سهم در آینده نیز می‌تواند کاربرد داشته باشد. اختلاف شدید قیمتی سهم و حق‌تقدم در مواردی که اخیرا قیمت سهم رشد قابل‌توجهی داشته، نشانگر احتمال بالای اصلاح قیمتی سهم در آینده است.