تقویم تاریخ

درگذشت فیزیکدان شهیر دکتر محمود حسابی‌، پدر فیزیک نوین ایران (۱۳۷۱ ش)
محمود حسابی در سال ۱۲۸۱ شمسی از پدر و مادر تفرشی، در تهران دیده به جهان گشود. پدرش سفیر کبیر ایران در بغداد و سپس شامات بود که به همراه خانواده‏اش به بیروت نقل مکان کرد. محمود حسابی از ابتدا تا پایان تحصیلات عالی، همواره حائز رتبه نخست بود. او اندیشمندی بود که تنها به یک رشته از علوم و فنون بسنده نکرد و از سن ۱۷ سالگی موفق به اخذ مدارج عالی تحصیل شد. از جمله این مدارک علمی می‏توان به کارشناسی ادبیات، علوم، مهندسی راه و ساختمان، معدن، برق، زیست‏شناسی و دکترای فیزیک اشاره کرد. او به چند زبان زنده دنیا از جمله عربی، انگلیسی، آلمانی و فرانسه، آشنایی کامل داشت و با زبان‏های سانسکریت، لاتین، یونانی، پهلوی، اوستا، ترکی و ایتالیایی و روسی آشنا بود. دکتر حسابی تنها شاگرد ایرانی آلبرت اینشتین بود و علاوه بر او با دانشمندان معروف دنیا مانند برتراند راسل و آندره ژید ارتباط علمی داشت. دکتر حسابی پایه‏گذار ده‏ها مرکز علمی، صنعتی، فرهنگی و خدماتی در کشور بود که عبارتند از دانشسرای عالی، اولین ایستگاه هواشناسی، اولین بیمارستان خصوصی ایران، دانشکده فنی و دانشکده علوم دانشگاه تهران، نخستین رصدخانه برای پیگیری اطلاعات ارسالی از ماهواره‏ها، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، انجمن موسیقی ایران و فرهنگستان زبان ایرانی و….. او همچنین مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و نیز وزیر فرهنگ در دولت دکتر محمد مصدق بود. معروف‏ترین تئوری علمی دکتر حسابی، نگره بی‏نهایت بودن ذرات است که بالاترین نشان کشور فرانسه را برای ایشان به ارمغان آورد. حسابی همواره در صحنه تحقیق و تدریس و خدمت حضور داشت و به این ترتیب هفت نسل دانشجو و استاد تا سن ۹۰ سالگی پرداخت. نام‏های ایرانی، دیدگانی فیزیک، فیزیک حالت جامد مجموعه معادل‏های فارسی اصطلاحات فیزیک، فرهنگ حسابی و رساله توانایی زبان فارسی بخشی از تالیفات اوست. در سال ۱۳۶۶ در کنگره شصت سال فیزیک ایران، از خدمات دکتر حسابی به عنوان پدر فیزیک نوین ایران، قدردانی شد و در سال ۱۹۹۰ به عنوان مرد علمی سال جهان و مرد بین‌المللی ۱۹۹۱ انتخاب شد. پروفسور محمود حسابی سرانجام در دوازدهم شهریور ۱۳۷۱ ش در نود سالگی و هنگام معالجه بیماری قلب در بیمارستان دانشگاه ژنو بدرود حیات گفت. پیکر او با حضور بسیاری از شاگردان و دانش‏دوستان بر حسب وصیتش در تفرش به خاک سپرده شد.
درگذشت ‌ایوان تورگنیف‌، رمان‏نویس مشهور روسی (۱۸۸۳م)
ایوان سرگییویچ تورگنیف نویسنده برجسته روسی در نهم نوامبر ۱۸۱۸م در ناحیه مرکزی روسیه در خانواده‏ای اشرافی به دنیا آمد. او در ۱۶ سالگی به دانشگاه مسکو راه یافت سپس از دانشگاه سن‌پترزبورگ در رشته زبان‏شناسی فارغ‏التحصیل شد. تورگنیف در ۲۵ سالگی نخستین اثر خود به نام خاطرات یک ورزشکار را در انتقاد به وضع دهقانان نوشت. دولت تزاری در ابتدا از انتشار این کتاب رنجید ولی چون بهانه‏ای برای بازداشت او پیدا نکردند پس از چندی او را به علت نوشتن مقاله‏ای در تحسین گوگول نویسنده شهیر روسی، به زندان انداختند و سپس تبعیدش کردند. تورگنیف در سال ۱۸۶۲م ساکن آلمان شد و سپس با سفر به پاریس در سال ۱۸۷۱م، به همراه برخی ادبای فرانسه، محفلی برای شناساندن ادبیات روسیه به فرانسویان تشکیل داد. تورگنیف همچنین صحنه سیاسی عصر خود را با دقت زیرنظر داشت و آن را در آثارش منتقل می‏کرد، همچنین آثار او به ویژه داستان‏های کوتاه او، تفسیر عمیقی از مسایل اجتماعی روسیه در نیمه قرن نوزدهم است. از تورگینف آثار متعددی برجای مانده که آب‏های بهاری، آدم زیادی، ترانه‏پیروز، مرداب آرام و اولین عشق از آن جمله‏اند. ایوان تورگنیف سرانجام در سوم سپتامبر ۱۸۸۳م در حالی که از دوری وطن رنج می‏برد در ۶۵ سالگی درگذشت و پیکرش را در پِتِرزبورگ به خاک سپردند.