تقویم تاریخ

سرانجام چائوشسکو و رومانی
نیکلای چائوشسکو که از سال ۱۹۶۵ زمام امور کشور رومانی را به دست گرفته بود ۲۵ دسامبر سال ۱۹۸۹ پس از یک محاکمه کوتاه با همسرش «النا» که او نیز یک کمونیست بود و در زمان حکومت طولانی نیکولا به وی اندرز می‌داد اعدام شد.
چائو شسکو ظاهرا از اوضاعی که در اروپای شرقی به وجود آمده بود پند نگرفته بود و پس از بازگشت از سفر ایران، هنگامی که با یک تظاهرات نه‌چندان وسیع مقابل دفتر کار خود رو به رو شد به خشونت متوسل شد که این عمل بر ابعاد مخالفت و تظاهرات افزود و به دستگیری و محاکمه و سقوط دولتش انجامید.
چائوشسکو که تنها رییس یک دولت کمونیستی اروپای شرقی بود که با اعزام سربازان شوروی به افغانستان مخالفت کرده بود در صورت نرمش با تظاهر‌کننده ممکن بود بتواند مانند سایر همتایان خود از اعدام برهد.
سقوط او درست در روزی اتفاق افتاد که در آن روز در سال ۱۹۴۸ کمونیست‌ها بر رومانی مسلط شده بودند و حکومت آنان ۴۰ سال طول کشید. رومانی در سال ۱۹۱۸ از اتحاد بسارابی، ترانسیلوانیا و چند بخش دیگر به وجود آمده بود و مخلوق نشست ورسای بوده است. رومانی در جریان جنگ دوم به آلمان پیوست که بعدا به دست ارتش سرخ که در تعقیب نیروهای هیتلر بود افتاد.
انحلال اتحاد جماهیر شوروی
بیست و پنجم دسامبر سال ۱۹۹۱ بوریس یلتسین به کاخ کرملین رفت و به گورباچف (رهبر شوروی) گفت که اتحاد جماهیر شوروی منحل شده و او دیگر سمتی ندارد. اندکی بعد گورباچف در یک نطق کوتاه رادیو تلویزیونی گفت که با انحلال شوروی به این صورت قاعدتا نمی‌تواند موافق باشد ولی چون در برابر عمل انجام شده قرار گرفته است چاره دیگری (جز قبول) ندارد!. به این ترتیب یک امپراتوری بزرگ با آن همه دندان اتمی ـ موشکی، ده‌ها هزار تانک، صدها زیردریایی و پیشرفت‌های فضایی همانند برف بر شیروانی داغ ذوب شد و از میان رفت، بدون این که رفراندوم برگزار و نظر مردم اتحادیه استعلام شده باشد که بزرگ‌ترین معمای تاریخ بشر شده است. این جمهوری‌ها، قرن‌ها با هم امپراتوری روسیه را تشکیل می‌دادند. با این که دومای روسیه انحلال شوروی را به آن ترتیب غیر‌قانونی اعلام کرده، هنوز درباره این مصوبه اقدامی صورت نگرفته است. انحلال اتحاد شوروی ۶۹‌ساله مرکب از ۱۵ کشور باور کردنی نبود.
یلتسین، شوشکویچ و کرافچوک سران جمهوری‌های (اسما) روسیه، اوکراین و بلاروس هفتم دسامبر در یک محفل خصوصی در استراحتگاه «بلوژفسکایا» واقع در بلاروس تصمیم به انحلال شوروی گرفته بودند. مورخان عقب‌نشینی‌های گورباچف (سهوی و یا تعمدی) در برابر آمریکا در دهه ۱۹۸۰ را عامل عمده انحلال شوروی دانسته‌اند. به علاوه، نوشته‌اند که شوروی پس از درگذشت لنین نتوانست از طریق مدارس و رسانه‌های خود که در دست دولت بودند، سوسیالیسم را در مغز و قلب نسل‌های تازه جای دهد. آموزشگران کمونیست با دم زدن از انترناسیونالیسم، میهن‌دوستی روس‌ها را هم تضعیف کردند که ۱۵ سال پس از انحلال شوروی، باردیگر کم و بیش تجدید حیات کرده و غرب از همین ناسیونالیسم روس به هراس افتاده است. همچنین رفتار و روش زندگانی (لوکس‌گرایی) مقامات شوروی پس از استالین، با آموزش‌های مارکس و لنین مطابقت نداشت و عکس آنها بود، و چاپلوسی در کرملین رواج داشت.