تقویم تاریخ

ایران موسس نخستین بنیاد تالیف و ترجمه در جهان
نخستین بنیاد تالیف و ترجمه کتاب در جهان، اپریل سال ۵۵۲ میلادی و در ایران آغاز به‌کار کرد. محاسبات پاره‌ای از مورخان ۱۹ آوریل و برخی دیگر ۲۴ آوریل همان سال را روز آغاز کار این بنیاد به دست داده است. این بنیاد به تصمیم خسروانوشیروان ـ شاه ساسانی ایران دایر شده بود. نخستین بنیاد تالیف و ترجمه جهان در جوار خود یک کتابخانه عمومی ـ پژوهشی داشت که در همین سال تکمیل شده بود. برای انتقال کتاب از گوشه و کنار جهان به این بنیاد جهت ترجمه، خسروانوشیروان حتی پزشک ویژه خود «برزویه» را به هند فرستاد و محصول این سفر، آوردن کتاب «کلیله و دمنه» به ایران بود که به پارسی میانه (پارسی ساسانی) و بعدا به عربی و دوباره به پارسی نوین (پارسی دری) ترجمه شده است.
چهار سده پس از خسرو یکم، سامانیان چنین مرکزی را در جوار «کتابخانه عمومی مَرو» به وجود آوردند. دایره المعارف کتاب و چاپ «کتابخانه مرو» را که به همت سامانیان ایرانی تاسیس شده بود و تا حمله چنگیزخان به منطقه فرارود دایر بود بزرگ‌ترین کتابخانه عمومی و مرکز تالیف و ترجمه کتاب در جهان قدیم به‌شمار آورده است که روزانه در آن دست کم چهارصد محرر، کتاب‌ها را تکثیر (رونویسی) می‌کردند. همین مرکز به احیای زبان و ادب فارسی کمک بسیار کرد. طرز کار کتابخانه مرو الگوی کتابخانه‌های عمومی و نیز پژوهشی جهان امروز قرار گرفته است. «مرو» اینک در ایالت ماری جمهوری ترکمنستان قرارگرفته است.
باید دانست که نخستین کتابخانه عمومی (پابلیک لایبراری) در جهان که هر باسوادی حق داشت به آن دسترسی داشته باشد بهارسال ۳۳ پیش از میلاد (۲۰۳۶ سال پیش و طبق برخی نوشته‌ها، در ماه آوریل) در شهر رم گشایش یافت و ظرف ۵۰۹ سال (تا سال ۴۷۶ میلادی) شمار این نوع کتابخانه در قلمرو روم به رقم ۲۶ رسید.
پیش از رومی‌ها؛ سومری‌ها، آشوری‌ها، بابلی‌ها، ایرانیان و … دارای کتابخانه بودند ولی این کتابخانه‌ها در دسترس همگان نبود که کتابخانه سفالی آشوری‌ها معروف‌ترین آنهاست. در ایران، مطالب عمومی را که هرکس می‌توانست به آن مراجعه کند بر سنگ حک می‌کردند از قبیل سنگنبشته بیستون. (بنیاد تالیف و ترجمه کتاب، عنصری جدا از کتابخانه عمومی به‌شمار می‌آید.)
تاجگذاری رضاشاه
سه روز پس از امضای پیمان دوستی و امنیت مشترک ایران و ترکیه، چهارم اردیبهشت ۱۳۰۵ (آوریل ۱۹۲۶) رضاشاه پهلوی و در آن زمان ۴۷ ساله طی مراسمی تاجگذاری کرد. او در این مراسم که در کاخ گلستان برگزار شده بود، شخصا تاج را سر نهاده بود. رضاشاه که با تاجگذاری، دارای دربار سلطنتی شده بود عبدالحسین تیمورتاش را وزیر دربار خود کرد. در آن زمان، محمدعلی فروغی نخست‌وزیر بود (فروغی در جریان برکناری رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ هم نخست وزیر بود، در سال ۱۳۰۵ دوست رضاشاه و در سال ۱۳۲۰ دشمن او!)
در پایان مراسم تاج‌گذاری چند ژنرال ازجمله وزیر جنگ و فرماندهان لشکرهای جنوب، غرب، شرق، آذربایجان و تیپ شمال عنوان آجودان شاه گرفتند. پس از مراسم، هواپیماهای نظامی ایران در آسمان تهران نمایش پرواز دادند و دو روز بعد بیسیم کشور آغاز به‌کار کرد که محل آن در نزدیکی چهارراه سیدخندان هنوز به باغ بیسیم معروف است که اینک مقر وزارت پست و تلگراف و تلفن (مخابرات) است. پهلوی یکم (متولد مارس ۱۸۷۸ در سوادکوه مازندران و متوفی در ژوئیه ۱۹۴۴ در تبعید در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی) قبلا نظر به جمهوری شدن ایران داشت ولی در سال ۱۳۰۴ هجری خورشیدی ناگهان تغییر عقیده داده بود!