تلاش برای حفظ سرمایه

راضیه احقاقی- در روزهای ابتدایی بازگشایی نمایشگاه‌های خودرو و در حالی که همچنان مراکز شماره‌گذاری در تعطیلی به سر می‌برند، بازار خودرو شاهد افزایش تا ۱۰ درصدی قیمت بود که این رشد قیمتی در عرض کمتر از ۴۸ ساعت حتی برای بازار آشفته خودروی کشور که در سال قبل با افزایش روزانه قیمت نیز مواجه شده بود، امری شگفت به ‌شمار می‌رفت. در حالی که تعیین قیمت خودروی تولیدی توسط خودروساز همچنان در دست بررسی است و خودروسازان تا به حال اعلامیه رسمی برای افزایش قیمت نداشته‌اند اما بخشی از این افزایش قیمت از سوی نمایندگان رسمی خودروسازان صورت گرفته که همین امر را می‌توان پیشوازی برای افزایش قیمت رسمی خودرو دانست. در این میان کارشناسان بازار خودرو می‌گویند پیش‌بینی شرایط تورمی برای سال جاری به سیل تقاضا برای خودرو منجر شده. در کنار این امر خودروسازان در دو سال اخیر در اجرای تعهدات تولید خود موفق نبودند که همین امر به کسری بازار دامن زده است. در چنین شرایطی شیوع بیماری کرونا و کاهش تولید و شماره‌گذاری خودرو در ماه فروردین نیز به آشفتگی بازار دامن زده است. هرچند که کارشناسان بازار خودرو می‌گویند با توجه به شرایط اقتصادی کشور حتی برطرف شدن کاهش تولید در اثر کرونا نیز دیگر نمی‌تواند بازار خودرو را کنترل کند، چراکه تجربه تورمی سال‌های گذشته باعث شده مردم برای در امان ماندن نقدینگی خود از اثرات تورمی به خرید کالا از جمله خودرو رو آورند که همین امر نیز مانع از کنترل قیمت‌ها در این بازار می‌شود.
دست نمایندگان خودروسازان در افزایش قیمت در کار است
مشاهدات بازار خودرو حاکی از آن است که با گذشت تنها سه روز از بازگشایی رسمی فعالیت نمایشگاه‌داران خودرو و آغاز فروش رسمی و قانونی فروش خودرو قیمت خودرو در مسیر افزایشی با شیب قابل توجهی قرار گرفته است. این افزایش قیمت ابتدا گریبان برخی محصولات همچون تندر۹۰، پژو پارس و سمند را گرفت اما در ادامه سایر خودروهای تولید داخل از جمله پراید، انواع پژو و تیبا نیز در مسیر رشد قرار گرفتند و فعالان بازار خودرو پیش‌بینی جهشی دوباره در قیمت خودرو را دارند.
سعید موتمنی، رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران در خصوص افزایش قیمت خودروهای تولید داخل در روزهای پس از بازگشایی نمایشگاه‌ها گفت: نمایشگاه‌های خودرو با مجوز ستاد مقابله با کرونا بازگشایی شده‌اند و خرید و فروش خودرو در نمایشگاه‌های خودرو آغاز شده اما از آنجا که مرکز شماره‌گذاری خودرو تعطیل است، معاملات به صورت قولنامه‌ای انجام می‌شود، اما در این زمینه نیازی به نگرانی خریداران و فروشندگان نیست. در چند روز پس از بازگشایی نمایشگاه‌های خودرو بازار شاهد افزایش قیمت خودرو بود اما این افزایش قیمت به ‌هیچ‌وجه ارتباطی با بازگشایی نمایشگاه‌داران ندارد.
وی در خصوص علت افزایش قیمت خودرو در این روزها گفت: فروش خودروهای کارتکسی و تعطیلی مراکز شماره‌گذاری خودروها علت اصلی این افزایش قیمت است.
موتمنی در خصوص خودروهای کارتکسی گفت: برخی از نمایندگان شرکت‌های خودروساز از حدود یک هفته گذشته کار خود را آغاز کرده‌اند. این نمایندگان تعدادی از خودروهای ویرایشی (کارتکس) را برای افرادی که بیش از ۱۸ ماه است ثبت‌نام خودرو نداشتند، با قیمت بالا عرضه کرده‌اند. خودروی ۲۰۶ که پیش از سال جدید به صورت کارتکسی با قیمت ۹۵ میلیون تومان عرضه می‌شد در حال حاضر با قیمت ۱۱۶ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
وی افزود: زمانی که نمایندگان رسمی شرکت‌های خودروساز، قیمت را به صورت قابل توجهی بالا برده‌اند، طبیعی است که فروشندگان خودرو نیز قیمت خودروی فروشی خود را بالا ببرند. موتمنی در ادامه به عدم شماره‌گذاری خودروها اشاره کرد و گفت: بخش شماره‌گذاری دو خودروساز بزرگ کشور تعطیل بوده و ماشین‌ها پلاک ندارند و از آنجا که نمایندگان خودروهای پلاک‌نشده را خریداری نمی‌کنند، قیمت‌ها افزایش داشته است. در حال حاضر نیز خودروهای موجود در بازار پیش از سال جاری تحویل گرفته شده و شماره‌گذاری شده‌اند.
طمع خرید خودرو
بابک صدرایی کارشناس بازار خودرو در خصوص علل افزایش قابل توجه قیمت خودرو در بازار در روزهای ابتدایی پس از آغاز معاملات در نمایشگاه‌ها به «جهان‌صنعت» گفت: در دو سال گذشته نیز همانند امسال از روزهای ابتدایی موج افزایش قیمت در بازار پدید می‌آمد اما تجربه رشد ۱۰ درصدی قیمت در یک روز امر ویژه‌ای بود که این اتفاق وابسته به دلایل مختلفی بود.
وی افزود: کارشناسان اقتصادی با توجه به شرایط تحریم، کاهش صادرات نفتی، کمبود منابع ارزی و سیاست‌های پولی و مالی دولت برای سال ۹۹ پیش‌بینی تورم ۳۰ تا ۵۰ درصدی را داشته‌اند که همین پیش‌بینی با ایجاد جو روانی باعث شده از سویی افراد صاحب خودرو با امید و طمع افزایش قیمت اقدام به فروش نکنند، از سوی دیگر بخشی از پول‌های سرگردان موجود به بازار خودرو وارد شود. در واقع پیش‌بینی افزایش قیمت خودرو در سال جاری باعث شده بخشی از پول سرگردان جامعه به ‌منظور حفظ ارزش و همچنین سوددهی به بازار خودرو کشیده شود که همین امر نیز بر افزایش تقاضا و در نهایت التهاب این بازار بیفزاید.
صدرایی ادامه داد: عدم تعادل عرضه و تقاضای خودرو در سال گذشته نیز عامل دیگری بود که مزید بر علت شد و بر التهاب این بازار افزود. در واقع خودروسازان کشور نتوانستند در سال گذشته تعهدات خود را در قبال خودروهای پیش‌فروش شده اجرایی کنند و همین موضوع نیز عاملی برای افزایش قیمت خودرو بود.
صدرایی در ادامه به تاثیر کرونا در بازار خودرو اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته خودروسازان تولید را زودتر شروع می‌کردند اما تعطیلی ناشی از کرونا و عدم عرضه خودرو به بازار نیز عامل دیگری بود که باعث شد بر التهاب این بازار افزوده شود و هر فروشنده‌ای قیمتی دلخواه را برای خودروی خود تعیین کند.
وی افزود: با ورود خودروهای جدید تولیدی به بازار و ایجاد تعادل نسبی میان عرضه و تقاضا این امکان وجود دارد که بازار برای مدتی به ثبات برسد اما این ثبات طولانی‌مدت نخواهد بود. تورم باعث افزایش قیمت تمام‌شده خودرو نیز می‌شود و قیمت خودرو نیز مانند سایر کالاها افزایش پیدا خواهد کرد. در نهایت دولت چاره‌ای ندارد که با افزایش قیمت خودروساز موافقت کند.
عدم تحقق وعده‌های افزایش تولید
حسن کریمی‌سنجری کارشناس بازار خودرو در توضیح نقش شرکت‌های خودروسازی در افزایش قیمت خودرو به «جهان‌صنعت» گفت: شرکت‌های خودروساز افزایشی در قیمت محصولات خود نداده‌اند اما میزان اندک عرضه خودرو به بازار در ماه فروردین بر التهابات قیمتی افزوده است.
وی ادامه داد: به علت شیوع ویروس کرونا تولید خودروسازان کشور نسبت به سال‌های قبل کمی دیرتر شروع شد. در حال حاضر نیز بخش عمده‌ای از تولیدات شرکت صرف تعهدات گذشته شرکت می‌شود و بخش بسیار اندکی به بازار عرضه می‌شود که پاسخگوی تقاضا نیست.
وی افزود: اما رشد نقدینگی و پیش‌بینی شرایط تورمی، حداقل به اندازه سال گذشته برای امسال علت اصلی التهاب در بازار خودرو است. همین پیش‌بینی افزایش قیمت در اثر تورم باعث شده اگر فردی قصد خرید خودرو برای سال جاری را دارد، تلاش کند خرید خود را هر چه سریع‌تر انجام دهد چون تصور بر این است که قیمت‌ها تا یک ماه دیگر بالا می‌رود.
کریمی‌سنجری گفت: خودروسازان در سال گذشته نتوانستند وعده‌های خود برای افزایش تولید را برآورده کنند و بازار برای دو سال متوالی شاهد کاهش عرضه بود. در شرایطی که در سال جاری شیوع کرونا نیز بر مشکلات تمامی بنگاه‌های تولیدی افزود، مردم امید ندارند که دو خودروساز داخلی بتوانند با افزایش تولید بازار آشفته خودرو را کنترل کنند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی مهم‌ترین راه برای کنترل بازار آشفته خودرو افزایش واقعی تولید خودرو در سال جاری است. در واقع اگر خودروسازان داخلی بتوانند تیراژ تولید خودروی کشور را به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو برسانند اندکی از التهابات این بازار کنترل می‌شود. تحقق چنین امری نیاز به تدوین استراتژی دقیقی برای افزایش تیراژ تولید دارد، در غیر این صورت در سال جاری نیز با وجود وعده تولید حداقل یک میلیون و حداکثر یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو، در نهایت سطح تولید در حد ۹۰۰ هزار محصول باقی می‌ماند و باید منتظر افزایش روزانه قیمت خودرو در بازار بود.
این کارشناس بازار خودرو در خصوص تاثیر آزادسازی واردات بر کنترل بازار آشفته خودرو نیز گفت: در شرایط فعلی کشور واردات نیز نمی‌تواند چاره‌ساز کمبود عرضه و راهی برای ایجاد آرامش در بازار خودرو باشد. حتی در سال‌های پیش از تحریم و پایین بودن نرخ ارز نیز واردات سهم اندکی از نیاز بازار داخل را تامین می‌کرد. در چنین شرایطی و با توجه به شرایط ارزی کشور، از سویی بعید است که دولت با آزادسازی واردات موافقت کند و از سوی دیگر حتی با آزادسازی واردات در شرایط تحریم و کمبود ارز، میزان خودروی واردشده پاسخگوی نیاز بازار نخواهد بود.
کریمی‌سنجری گفت: میزان تقاضای پاسخ داده نشده در بازار خودرو بالغ بر یک میلیون خودرو است که این رقم در شرایط فعلی با واردات قابل جبران نیست و باید بخش قابل توجهی از این تقاضا توسط خودروساز داخلی جبران شود.