تلاش برای همگرایی با اروپا

«جهان صنعت»- در حالی که پیش از این درباره اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم مجادله‌ها و مناقشه‌هایی رخ داده بود، دیروز عباسعلی کدخدایی اعلام کرد که این اصلاح مغایر با شرع و قانون اساسی شناخته نشده است. بدین‌ترتیب در اقدامی که از سوی ناظران و تحلیلگران مسائل داخلی ایران، گامی در جهت همگرایی با اروپا محسوب می‌شود، شورای نگهبان قانون اساسی اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم را تصویب کرد. این اقدام در واقع به معنای بلامانع بودن ابلاغ اجرای قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم از سوی رییس‌جمهور است.
گاهی در تایید یا رد صلاحیت افراد غفلت کردیم
همچنین جنجالی‌ترین اقدام انتخاباتی شورای نگهبان، داستان تکراری تایید و ردصلاحیت‌هاست‌. البته تصمیمات شورای نگهبان درباره صلاحیت چهره‎های سیاسی به همان سال‎های اول انقلاب یعنی زمانی برمی‎گردد که این شورا تشکیل شد اما این تصمیمات بیش از همه دامن اصلاح طلبان را گرفته است‌. چنانچه در انتخابات مجلس چهارم شناخته‌شده‌ترین فعالان سیاسی چپ سنتی و در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم، مصطفی معین وزیر پیشین علوم و محسن مهرعلیزاده رییس سازمان تربیت‌بدنی وقت رد صلاحیت شدند‌. البته اصلاح طلبان ردصلاحیت‌های انتخابات مجلس هفتم را هم جزو تصمیمات حاشیه ساز می دانستند ولی ردصلاحیت های پرحاشیه در هشت سال بعد یعنی انتخابات ۹۲ اتفاق افتاد‌. در این هشت سال دو انتخابات مجلس برگزار شده بود که بخش زیادی از اصلاح طلبان در آن ردصلاحیت شدند‌. بارزترین چهره ای که در انتخابات سال ۹۲ با ردصلاحیت رو‌به‌رو شد، آیت الله اکبر‌ هاشمی‌رفسنجانی بود‌. البته بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ ردصلاحیت سیدحسن خمینی، نوه امام (ره) برای مجلس خبرگان هم حجم زیادی از انتقادات اصلاح‌طلبان به شورای نگهبان را برانگیخت‌. اما این اواخر اصولگرایان هم از این سد عبور نکردند و از چراغ سبز شورای نگهبان بی‌نصیب ماندند‌. ردصلاحیت احمدی‌نژاد و یارانش یکی از تشخیص‌های مهمی بود که در این دوران اخیر توسط شورای نگهبان اتفاق افتاد‌.
با توجه به اهمیت موضوع احراز صلاحیت افراد توسط شورای نگهبان و محدود کردن انتخاب مردم‌، سوال اینجاست که آیا این شورا در این مدت در احراز صلاحیت افراد دچار اشتباه شده یا خیر؟
این در حالی است که کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان به راحتی از احتمال بروز خطای انسانی توسط اعضا سخن می‌گوید و بارها اعلام کرده که شورای نگهبان بی‌ایراد نبوده و اشتباهاتی درون این شورا رخ داده است‌. کدخدایی در پاسخ به سوال «جهان‌صنعت» در خصوص اینکه آیا این اشتباه در خصوص احراز صلاحیت افراد هم بوده و اینکه چه کسی و در چه دورانی با این تیر تشخیص اشتباه آسیب دیده گفت: گاهی اشتباهی اتفاق افتاده و فردی صلاحیت داشته اما غفلت کردیم و صلاحیت او را تایید نکردیم‌. برعکس آن نیز وجود داشته فردی صلاحیت نداشته اما ما غفلت کردیم و او را تایید کردیم‌. مواردی هست و لازم نیست اسم ببرم چرا که شما در انتخابات مختلف حضور این افراد را دیدید‌. مدارک و تشخیص ما گاها تغییر کرده یا قبلا اشتباه بوده یا الان مدارک مبسوطی به دست ما رسیده که باعث شده ما تغییر رویه دهیم‌. کدخدایی همچنین در پاسخ به سوال دیگر «جهان‌صنعت» مبنی بر اینکه آیا تایید صلاحیت افراد در انتخابات‌ها ممکن است براساس فشار افکار عمومی باشد خاطرنشان کرد: خیر، فشار افکار عمومی باعث نمی‌شود در شورای نگهبان حقی را ناحق کنیم‌.
تذکر شورای نگهبان به یک نماینده برای اتهام به یک وزیر
عباسعلی کدخدایی در نشست خبری با اصحاب رسانه در پاسخ به این سوال که برخی نمایندگان تهمت‌ها و افتراهایی را وارد می‌کنند، آیا شورای نگهبان نباید در مساله اخلاقیات ورود کند گفت: ایران، کشوری مسلمان است و دستورات و آموزه‌های دینی، ما را مکلف می‌کند که در چارچوب اخلاق و رفتار اسلامی عمل کنیم‌.
کدخدایی تاکید کرد: مردم انتظار دارند چنین رفتاری در بخش‌های مختلف مجلس، دولت و قوه قضاییه وجود داشته باشد‌.
وی برای نشان دادن دقت شورای نگهبان نسبت به مسائل اخلاقی به تشریح اتهام یکی از نمایندگان به یک وزیر پرداخت و گفت: چند ماه گذشته یک نماینده مطلبی را علیه یکی از وزرا مطرح کرد. وزیر مذکور در نامه‌ای به شورای نگهبان کذب بودن این مطلب را همراه با اسناد و مدارکی برای ما فرستاد‌.
سخنگوی شورای نگهبان خاطرنشان کرد: همکاران ما در اداره انتخابات شورا، این نماینده را خواستند و به وی تذکر دادند و گفتند بیان این مسائل می‌تواند در سرنوشت و صلاحیت آینده شما تاثیرگذار باشد‌.
کدخدایی درباره آخرین وضعیت انتخابات الکترونیکی هم گفت: تحول خاصی صورت نگرفته و کار هم بیشتر در حوزه کارشناسی است و کارشناسان مشغول هستند ولی اینکه تصمیم جدیدی یا خارج از آنچه تاکنون وجود داشته تصمیم جدیدی نگرفته‌ایم‌. همکاری‌ها در سطح کارشناسی با همکاران‌مان در وزارت کشور ادامه دارد‌. وی در پاسخ به سوال خبرنگاری درخصوص موضع شورای نگهبان درباره سوال از رییس‌جمهور و استیضاح و موضوع رفراندوم اظهارداشت: همه اصول قانون اساسی باید رعایت شوند و نباید از اجرای اصول قانون اساسی نگران باشیم‌.
وی در خصوص رفراندوم نیز پاسخ داد: جمهوری اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب مبتنی بر آرای مردم حرکت کرده و تا پیش از تجمیع انتخابات در سال‌های اخیر، تقریبا هر سال یک انتخابات داشته‌ایم لذا هیچ نگرانی از آرای مردم و حضورشان در پای صندوق‌های رای نداشته‌ایم و آن را وجه قوت نظام می‌دانیم. اگر رفراندومی در چارچوب قانون اساسی برگزار شود می‌تواند عامل تقویت نظام باشد‌.
سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد: استیضاح و سوال نیز یک ابزار نظارتی است که موجب اعتماد بیشتر مردم می‌شود مشروط به اینکه در همان چارچوب شرایط مندرج در قانون اساسی انجام شود‌. کدخدایی در مورد انتقاد جامعه و نخبگان به ساز و کار بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی به ویژه انتخابات مجلس توسط شورای نگهبان و سهم این شورا در ارتقای کارایی نهادهایی مانند مجلس، گفت: این شورا دستگاه شایسته‌سنجی ندارد و آنچه این شورا می‌تواند انجام دهد اختیاراتی است که در چارچوب قانون و مشخصا در انتخابات و به خصوص مواد ۲۸، ۲۹ و ۳۰ این قانون در ارتباط با مجلس که شرایط حداقلی را در نظر گرفتند‌. وی افزود: سوابق شناسنامه‌ای و مشخصاتی که معمولا قابلیت ارزیابی دارد به راحتی و برخی ویژگی‌های کیفی و نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر و اختیارات بیشتر که متاسفانه شورای نگهبان در این حوزه چنین اختیاراتی را ندارد‌. سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: ما فقط می‌توانیم اعلام کنیم که این شرایط حداقلی نسبت به این فرد وجود دارد یا ندارد که نتیجه آن تایید یا عدم تایید می‌شود‌. کدخدایی درباره عدم احراز صلاحیت هم گفت: عدم احراز به مفهوم عدم شناخت است یا عدم ادراک است به آن شرایطی که در آنجا وجود دارد‌. گاهی اوقات شرایط مندرج در ماده ۲۸ را احراز می‌کند که این فرد چنین شرایطی را دارد. گاهی اوقات هم احراز می‌کند که ندارد‌.
اما در برخی مواقع هم نمی‌توانید به این نتیجه برسید که این شرایطی هست یا نیست. به عبارت دیگر در مقابل یک ابهام قرار می‌گیرید آن طور می‌شود عدم احراز که نتیجه آن عدم تایید است اما به این مفهوم نیست که الزاما مرتکب جرائمی که در ماده ۳۰ است شده است و ما در واقع بخواهیم یک امر ایجابی را به آن نسبت دهیم‌. وی افزود: به همین دلیل هم بسیاری از این عدم احرازها در همان مرحله انتخابات وقتی مدارک و مستندات مثبتی را ارائه می‌کنند بلافاصله بحث صلاحیت‌ها مطرح می‌شود و نتیجه اصلی شورای نگهبان اعلام می‌شود‌. وی ادامه داد: واقعیت این است که در شورای نگهبان یک اختیارات حداقلی در حوزه انتخابات داریم، ابزار لازم را نداریم، قانون انتخابات بسیار حداقلی و متعلق به دهه ۶۰ است. الان ما با رقابت‌های فزاینده سیاسی مواجه هستیم که نیازمند ابزار خاص خود است‌.
سخنگوی شورای نگهبان همچنین گفت: در حوزه شایستگی‌ها باید حتما سراغ تشکل‌های سیاسی و تشکل‌های ثبت شده فعال واقعی در جامعه رفت که همان احزاب هستند. در واقع شایستگی‌ها را احزاب اعلام می‌کنند و پاسخگو هستند‌. کدخدایی افزود: اخیرا یکی از نمایندگان یکی از کشورها اظهاراتی کرد که حزب متبوعش نسبت به مواضع وی اعلام موضع کرد و گفت: این موضع ما نیست و ما قطعا با این نماینده برخورد خواهیم کرد، چنین مکانیسمی در این حزب وجود دارد چرا که فعالیت در آنجا حزبی است بنابراین شایستگی را همان حزب می‌تواند بگوید‌.
وی همچنین درباره حوزه نمایندگان و افرادی که اصولا مورد تایید شورای نگهبان قرار می‌گیرند گفت: تایید صلاحیت افراد برای انتخابات مختلف به معنی چک سفیدامضای شورای نگهبان در انتخابات برای همیشه نیست‌.
سخنگوی شورای نگهبان یادآور شد: در هر مرحله و دوره‌ای صلاحیت‌ها مجددا مورد بررسی قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که می‌بینید که در دوره‌های بعد تعدادی صلاحیت‌شان تایید نمی‌شود‌. البته مکانیسم‌های دیگری هم باید در کنار تایید صلاحیت‌ها باشد و مورد استفاده قرار گیرد مانند هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس که باید دید این هیات چقدر فعال است‌. کدخدایی درباره تعداد قوانین مزاحم هم گفت: مجلس از سال ۸۹ قانون تنقیح قوانین را تنظیم کرد و معاون قوانین مجلس نیز مشغول این کار است. تا آنجا که اطلاع دارم با دانشگاه‌های مختلف مشغول هستندکه قوانین متزاحم را اصلاح کنند‌.
وی درباره حضور خبرنگاران در جلسات شورای نگهبان نیز گفت: برای حضور خبرنگاران در جلسات شورا منع خاصی وجود ندارد، البته اگر اسامی افرادی که مطرح می‌شود و مصوبات به‌گونه‌ای منعکس شود که در جامعه انعکاس منفی نداشته باشد‌. وی یادآور شد: گاهی اوقات هم این کار انجام شده است‌. در این خصوص در ماه‌های پیش‌رو به ترتیب از خبرنگاران در بعضی از جلسات دعوت خواهیم کرد که حضور یابند‌.
کدخدایی در پاسخ به سوالی درباره حل مسائل اقتصادی و مبارزه با فساد چه رسالتی دارد و شما آیا فکر نمی‌کنید که تنها یک بیانیه از سوی این شورا کافی نباشد، گفت: ما هم در مشکلات اقتصادی و معیشتی با همه اقشار مختلف جامعه همدرد هستیم. امیدواریم مسوولانی که در این زمینه مسوولیت مستقیم دارند، تلاش کنند این مشکلات برطرف شود‌. مردم ما بسیار خوب و آگاه، ایثارگر و خدمتگذار هستند که باید قدر آنها را همه مسوولان بدانند‌. وی ادامه داد: بیانیه از سوی مجلس خبرگان بود نه از سوی شورای نگهبان، آن هم به این دلیل که رییس شورای نگهبان و مجلس خبرگان آیت‌الله جنتی است، شاید همه فکر کردند که این بیانیه از سوی شورای نگهبان است‌. سخنگوی شورای نگهبان یادآور شد: ما هم در این شورا آنچه که می‌توانیم انجام دهیم یکی در ارتباط با قوانین و مقررات است‌. تلاش ما این است که قوانینی که از مجلس به این شورا ارسال می‌شود این قوانین را به موقع جواب دهیم‌.