تلاش دوحه برای نجات لیر

همزمان با کاهش ارزش پول ملی ترکیه و تلاش اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم علیه این کشور امیر قطر یک بار دیگر با سفر به آنکارا تلاش‌های کشورش برای احیای اقتصاد ترکیه را از سر گرفت .
سفر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی به آنکارا با مصوبه نمایندگان پارلمان اروپا علیه ترکیه همزمان شد. این نمایندگان در قطعنامه‌ای غیرالزام‌آور از اتحادیه اروپا خواستند ترکیه را تحریم کند. پارلمان اروپا در قطعنامه جمعه خود فعالیت‌های ترکیه برای اکتشاف منابع گاز در دریای مدیترانه را «غیرقانونی» توصیف کرد ولی آنکارا این اتهام را رد کرده است.
شیخ تمیم بن حمد آل‌ ثانی امیر قطر روز پنجشنبه گذشته برای شرکت در ششمین نشست کمیته عالی همکاری استراتژیک میان ترکیه و قطر به آنکارا سفر کرد و مورد استقبال رسمی رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه قرار گرفت.
خبرگزاری آناتولی ترکیه گزارش داد که در ۷۰ ماه گذشته ۱۸ نشست میان سران قطر و ترکیه برگزار شده است. حتی ویروس کرونا هم نتوانسته از دیدارهای متقابل اردوغان و امیر قطر جلوگیری کند و در چند ماه گذشته دو دیدار حضوری بین اردوغان و امیر قطر انجام شده است.
ترکیه و قطر در جریان این سفر ۱۰ قرارداد راهبردی امضا کردند که یکی از این توافقنامه‌ها واگذاری سهم ۱۰ درصدی بورس استانبول به قطر بود. صندوق ثروت ملی ترکیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که این صندوق و سازمان سرمایه‌گذاری قطر تفاهمنامه‌ای برای واگذاری سهم ۱۰ درصدی بورس استانبول امضا کرده‌اند.
این توافقنامه که مراسم امضای آن با حضور ظفر سونمز مدیرعامل صندوق ثروت ملی ترکیه و منصور بن ابراهیم المحمود مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری قطر در کاخ ریاست‌جمهوری ترکیه در آنکارا برگزار شد، شامل همکاری دو سازمان در مدیریت بورس استانبول در آینده نیز است.
صندوق ثروت ملی ترکیه در حال حاضر با داشتن ۶/۹۰ درصد بزرگ‌ترین سهم بورس استانبول را دارد و پس از واگذاری سهم ۱۰ درصدی بورس استانبول به صندوق و سازمان سرمایه‌گذاری قطر نیز ۶/۸۰ درصد آن را خواهد داشت. مبادلات تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۰ شش درصد رشد داشته و به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده است.
سرمایه‌گذاری قطر در ترکیه اکنون به ۲۲ میلیارد دلار رسیده و بیش از ۵۵۰ شرکت ترک در قطر فعالیت می‌کنند. پروژه‌های شرکت‌های ساختمانی مربوط به ترکیه در قطر به ۱۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است. ترکیه در قطر دو پایگاه نظامی (طارق بن زیاد در سال ۲۰۱۵ و خالد بن‌ولید در سال ۲۰۱۹) نیز ایجاد کرده و سربازان این کشور در قطر حضور دارند. هر دو کشور در مسائل مربوط به منطقه از جمله امور سوریه، لیبی، یمن و عراق نظر یکسانی دارند.
مشکلات اقتصادی ترکیه
دیدار امیر قطر از ترکیه در شرایطی انجام شده که اقتصاد ترکیه به دلیل گسترش ویروس کرونا و اختلاف‌نظرها با غرب دچار رکود شده و ارزش لیر در مقابل دلار کاهش پیدا کرده است. قطر برای حمایت از اقتصاد ترکیه و تقویت لیر ۱۰ توافقنامه همکاری در بخش‌های گوناگون اقتصادی، مالی و سرمایه‌گذاری با ترکیه امضا کرد. یکی از این توافقنامه‌ها خرید ۱۰ درصد از بورس استانبول بود.
به گفته کارشناسان، قطر تا‌کنون در سیستم بانکداری، املاک و انرژی ترکیه سرمایه‌گذاری کلانی انجام داده و اکنون که ترکیه به دلیل گسترش ویروس کرونا و ایستادگی در مقابل اروپا و آمریکا بر سر مساله مدیترانه، لیبی و سوریه و هم به دلیل اختلاف مواضع با روسیه بر سر قره‌باغ کوهستانی تحت فشار قرار دارد، سرمایه قطری به یاری ترکیه آمده است.
سابقه همکاری
مرداد ماه سال ۱۳۹۷ درست زمانی که دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا با دو برابر کردن تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم از ترکیه یک بار دیگر بر تلاطم در روابط دیپلماتیک دو کشور افزود و در نتیجه آن لیر ترکیه کاهش شدید یافت، امیر قطر با انجام سفر مشابهی از کمک مالی ۱۵ میلیارد دلاری کشورش به ترکیه خبر داد.
تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، پس از دیدار با رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه از تصمیم کشورش برای سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیاردی در این کشور خبر داد؛ تصمیمی که توانست به تلاش آنکارا برای جلوگیری از سقوط بیشتر ارزش لیر در پی تنش این کشور با آمریکا کمک کند.
ترکیه و قطر به طور سنتی روابط خوبی دارند و آنکارا در جریان مناقشه میان قطر با عربستان، امارات، مصر و بحرین طرف قطر را گرفت. در جریان آن تنش که مربع عربستان، امارات، مصر و بحرین روابط سیاسی و اقتصادی خود با قطر را قطع کردند و این کشور را به حمایت مالی از «تروریسم» در منطقه متهم کردند، قطر علاوه بر از دست دادن مرزهای آبی و خاکی خود با این کشورها، مرز هوایی معمول خود برای آمد و شد پروازهای قطرایرلاینز را که برایش حیاتی بود، از دست داد.