تلاش موفق دولت برای عرضه زغال‌سنگ در بورس

علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران به تلاش دولت در عرضه کل تولید زغال‌سنگ کشور به بورس انرژی اشاره کرد و گفت: وزارت صمت پیگیری‌های لازم را انجام داده است تا نهاده‌های تولید، از مسیر شفاف بورس‌های کالایی تامین شوند و با این اقدام شاهد شفافیت بیشتری در اقتصاد کشور خواهیم بود.
عرضه زغال‌سنگ در بورس‌انرژی از جمله مسائلی است که از مدت‌ها قبل مورد تاکید مسوولان بود و پیگیری‌های زیادی از سوی فعالان بازار سرمایه و نیز مدیرعامل بورس انرژی به منظور اجرای هر چه زودتر این اتفاق انجام شده است. به دنبال تلاش‌های انجام‌شده، ۹ بهمن‌ماه رضا محتشمی‌پور معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در نامه‌ای به روسای سازمان‌های صنعت معدن و تجارت استان‌ها و جنوب کرمان دستور عرضه زغال‌سنگ و فرآورده‌های آن در بورس انرژی ایران را صادر کرد. در این ابلاغیه آمده است: «حسب مصوبه کارگروه کالاهای پایه از ابتدای اسفندماه سال جاری همه عرضه داخلی زغال‌سنگ الزاما در بورس انرژی مجاز بوده و هرگونه خرید و عرضه خارج از بورس انرژی ایران ممنوع است.» معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در این ابلاغیه تاکید کرده است: «همه واحدهای تولیدکننده انواع زغال‌سنگ خام، کنسانتره زغال‌سنگ و فرآورده‌های حاصل از آن مکلف به عرضه کل تولید خود در بورس انرژی هستند و مازاد بر عرضه داخلی طبق مقررات جاری امکان صادرات خواهند یافت. بر این اساس همه سازمان‌های استانی دارای واحد تولیدکننده زغال‌سنگ، مکلفند نسبت به پیگیری ثبت‌نام واحد و اخذ کد بورسی شرکت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده در مدت دو هفته آینده اقدام لازم را به عمل آورند.» در ادامه این پیگیری‌ها، علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران در نامه‌ای خطاب به سرپرست اداره نظارت بر ناشران گروه مالی و خدماتی سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرده است: براساس بخشنامه معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت از ابتدای اسفند ماه سال جاری همه عرضه داخلی زغال‌سنگ در بورس انرژی ایران مجاز بوده و هر گونه خرید و عرضه خارج از بورس انرژی ممنوع خواهد بود.
زغال‌سنگ، نخستین حامل‌ انرژی پذیرش‌شده
در این پیوند، مدیرعامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با ایرنا درباره عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی اظهار داشت: زغال‌سنگ جزو نخستین حامل‌های انرژی پذیرش‌شده در تابلوی فیزیکی بورس بود و در زمان افتتاح بورس انرژی ایران و در کنار معاملات برق شاهد آغاز معاملات زغال‌سنگ در این بازار بودیم. وی اظهار داشت: در حوزه زغال‌سنگ شش شرکت تولیدی در بورس انرژی پذیرفته شد، اما پذیرش زغال‌سنگ سه شرکت به دلیل عدم عرضه و مطابق دستورالعمل‌های بورس لغو شد. نقوی خاطرنشان‌ کرد: در سال‌های گذشته نشست‌های زیادی با انجمن زغال‌سنگ، سایر ذی‌نفعان در سازمان بورس، بورس انرژی و نیز دیگر نهادها مانند کمیسیون اقتصادی مجلس برگزار شد و عرضه مستمر و منظم زغال‌سنگ در بورس انرژی مورد تاکید مسوولان قرار گرفت تا بتوان معاملات زغال‌سنگ را از طریق این بازار شفاف کنیم. مدیرعامل بورس انرژی ایران ادامه داد: به دنبال اقدامات انجام‌شده، با بخشنامه وزارت صمت مقرر شد تا عرضه زغال‌سنگ و فرآورده‌های آن فقط از طریق بورس انرژی ایران انجام شود و فروش این محصول خارج از این بازار به ‌طور کامل ممنوع باشد.
نحوه عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی
وی به نحوه عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی اشاره و تاکید کرد: مطابق با مقررات بورس، عرضه این کالا همچون سایر کالاهای پذیرفته‌شده بر اساس اطلاعیه عرضه منتشره و شرایط اعلامی توسط هر یک از عرضه‌کنندگان انجام و تسویه به یکی از شیوه‌های تسویه در بورس انجام می‌شود. نقوی گفت: از ابتدای سال تاکنون یکی از تولیدکنندگان بزرگ زغال‌سنگ اقدام به عرضه‌های مستمر در حجم‌های پنج هزار تنی و در برخی از مواقع ٢۵ هزار تنی کرد که در مجموع با ۱۸۳ هزار و ۴۰۰ تن عرضه شاهد معامله ۱۳۷ هزار و ۷۰۰ تن از آن به ارزش ۴۸۶ میلیارد تومان بودیم. وی به مشکلات حاکم در بازار این محصول اشاره و بیان داشت: یکی از مسایل حاکم در خصوص عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی، خریداران این محصول هستند که در داخل شاهد حضور یک یا دو خریدار انحصاری برای این محصول هستیم.
مزایای عرضه محصولات در بورس انرژی
وی به مزایای عرضه محصولات در بورس انرژی اشاره کرد و بیان داشت: عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی ایران منجر به شفافیت معاملاتی، امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت می‌شود و کاهش هزینه‌های معاملاتی برای مشتریان در مقایسه با معامله در خارج از بورس (شامل هزینه‌های عقد قرارداد، بازاریابی) می‌شود و همچنین برخورداری از معافیت مالیاتی ناشی از معاملات در بورس را در پی دارد. نقوی اعلام‌کرد: در این میان یک سیستم جمع‌آوری، پردازش و تحلیل اطلاعات و آمار تولید، واردات، صادرات و مصرف به ‌منظور اطلاع‌رسانی به بازار و تصمیم‌گیری مطلوب فراهم می‌شود تا هماهنگی بین بخش‌های تولیدی و بازرگانی در زمینه واردات، صادرات و بازار مصرف تسهیل شود. مدیرعامل بورس انرژی ایران ادامه داد: با توجه به وجود سیستم اجرایی و ناظر بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله، ریسک‌های معاملاتی از جمله ریسک عدم ایفای تعهدات طرفین از طریق معامله در بورس کاهش پیدا می‌کند و ضمن افزایش شفافیت معاملات، ساختار مالی شرکت‌های تولیدکننده زغال‌سنگ در بورس را اصلاح می‌کند. وی به دیگر مزایای عرضه محصولات در بورس انرژی تاکید کرد و افزود: با توجه به اینکه سهام برخی از شرکت‌های تولیدکننده زغال‌سنگ در بورس تهران و نیز فرابورس مورد پذیرش قرار گرفتند و در حال معامله هستند، سهامداران این شرکت‌ها با عرضه محصولات این شرکت‌ها در بورس انرژی می‌توانند از وضعیت فروش آنها به صورت شفاف آگاه شوند. مدیرعامل بورس انرژی ایران اظهار داشت: با عرضه زغال‌سنگ در بورس انرژی این ظرفیت در اختیار این صنعت قرار می‌گیرد تا بتوانند علاوه بر انجام عرضه‌های منظم در بورس، امکان استفاده از ظرفیت‌های تامین مالی مانند (اوراق سلف موازی استاندارد) و پوشش ریسک عرضه‌‎کنندگان از طریق ابزارهای مالی موجود در بورس انرژی را فراهم آورند، همچنین تولیدکنندگان زغال‌سنگ می‌توانند از ظرفیت رینگ صادراتی زغال‌سنگ نیز برای صادرات این محصول بهره ببرند. وی صنعت زغال‌سنگ کشور را به عنوان صنعتی پرپتانسیل معرفی کرد و گفت: هم اکنون مصرف زغال‌سنگ بیش از تولید آن در کشور است و بخشی از نیاز مصرف‌کنندگان با واردات تامین می‌شود، در حالی که می‌توان با اصلاح ساختار مالی تولیدکنندگان زغال‌سنگ و سرمایه‌گذاری در این بخش، فرصت‌های اشتغال جدیدی فراهم و نسبت به مانع‌زدایی از تولید زغال‌سنگ اقدام شود. نقوی با بیان اینکه عرضه زغال‌سنگ وارداتی نیز در بورس انرژی امکان‌پذیر است، افزود: در بورس انرژی این امکان را داریم که عرضه زغال‌سنگ وارداتی مورد نیاز خریداران را در بورس انرژی داشته باشیم و این فرآیند به صورت کاملا شفاف انجام شود.
عرضه ۱۵۵ هزار کیلووات ساعت برق در بازار فیزیکی
گفتنی است بورس انرژی ایران در نخستین‌ روز معاملاتی هفته میزبان عرضه برق هم بود. تابلوی برق بازار فیزیکی بورس انرژی ایران در جلسه معاملاتی روز گذشته میزبان عرضه ۱۵۵ هزار کیلووات ساعت برق توسط شرکت‌ تولید نیروی برق مپنا برای دوره تحویل هفتگی بهمن ۱۴۰۰ بود. گفتنی است در جلسه معاملاتی روز چهارشنبه سیزدهم بهمن ماه نیز بازار سلف مصرف‌کنندگان بزرگ برق بورس انرژی ایران شاهد معامله ۳۷۰۰ قرارداد معادل ۶۲۱ هزار و ۶۰۰ کیلووات ساعت به ارزش ۳۱۳ میلیون و ۹۰۸ هزار ریال بود. شایان ذکر است در روز مذکور، قیمت پایانی معامله ۵۰۵ ریال بود. خاطرنشان می‌شود، در بازار عمده فروشی برق و بازار مصرف‌کنندگان بزرگ برق (بازار خرده‌فروشی برق) نمادهای بارپیک روزانه، بارپایه روزانه، میان‌باری روزانه و کم‌باری روزانه سیزدهم بهمن ۱۴۰۰ گشایش یافتند. همچنین در بازار عمده‌فروشی برق و بازار مصرف‌کنندگان بزرگ برق (بازار خرده‌فروشی برق) نمادهای بار پیک روزانه، بار پایه روزانه، میان‌باری روزانه و کم‌باری روزانه هفدهم، ‌هجدهم و نوزدهم بهمن ماه ۱۴۰۰ پایان جلسه معاملاتی روز چهارشنبه متوقف شده و فرآیند تحویل آنها آغاز شد. لازم به ذکر است در جلسه معاملاتی روز چهارشنبه در بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله بورس انرژی ایران و در تابلوی اوراق گواهی ظرفیت، ۲۶۹۳ ورقه گواهی ظرفیت نقدی با ارزش ۸۸ میلیارد و ۷۶۹ میلیون و ۳۵۹ هزار ریال معامله شد.