تلاطم تورمی در بازارهای جهانی

نوید خیرخواه- در هفته‌ای پرچالش، بازارهای جهانی تحت تاثیر سیاست‌های تجاری آمریکا و نگرانی‌های تورمی با نوسانات شدیدی مواجه شدند. در
ایالات متحده، اعلام تعرفه‌های جدید توسط دولت ترامپ بر واردات از کانادا، مکزیک و چین، باعث ایجاد بی‌ثباتی در بازار سهام و افزایش نگرانی‌ها درباره رشد اقتصادی شد. شاخص‌های اصلی بورس آمریکا، ازجمله Nasdaq و 500 ‌S&P، کاهش قابل‌ توجهی را تجربه کردند، در حالی که شاخص داوجونز تنها رشد جزئی داشت. در اروپا، کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا و افزایش هزینه‌های دفاعی، واکنش‌های متفاوتی در بازارهای سهام ایجاد کرد. در آسیا، بازارهای ژاپن تحت تاثیر کاهش سهام‌های فناوری آمریکا و نگرانی‌های تجاری قرار گرفتند، در حالی که چین با اعلام اهداف اقتصادی جدید، بر حمایت از مصرف داخلی تمرکز کرد. بازار کریپتو نیز شاهد نوسانات شدید بود، به‌ویژه با کاهش قیمت بیت‌کوین و خروج سرمایه از صندوق‌های ETF در بازار کالاها، قیمت طلا به دلیل تضعیف دلار و افزایش تقاضا به عنوان پوشش ریسک رشد کرد، در حالی که نفت تحت تاثیر افزایش تولید اوپک و نگرانی‌های تجاری کاهش یافت. این گزارش به بررسی تاثیرات سیاست‌های آمریکا و نرخ تورم بر بازارهای مالی جهانی می‌پردازد.
بازارهای آمریکا: کاهش شاخص‌ها تحت تاثیر تعرفه‌ها و نگرانی‌های تورمی
بازارهای سهام ایالات متحده در هفته گذشته تحت فشار سیاست‌های تجاری دولت ترامپ و نگرانی‌های تورمی با کاهش چشمگیری مواجه شدند. شاخص
Nasdaq Composite بدترین عملکرد هفتگی خود از سپتامبر گذشته را ثبت کرد و بیش از ۳‌درصد کاهش یافت. این افت عمدتا به دلیل کاهش ارزش سهام‌های فناوری، به‌ویژه شرکت‌های بزرگ حوزه هوش مصنوعی مانند NVIDIA بود که پس از گزارش درآمدهای ضعیف‌تر از انتظار، 48/‏‏‏‏‏8‌درصد سقوط کرد. از سوی دیگر، شاخص داوجونز تنها 95/‏‏‏‏‏0‌درصد رشد داشت اما این رشد نتوانست از افت کلی بازار جلوگیری کند. اعلام تعرفه‌های جدید ترامپ بر واردات از کانادا، مکزیک و چین نیز نگرانی‌های سرمایه‌گذاران را افزایش داد. این تعرفه‌ها که بخش‌های مختلفی از صنایع را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باعث ایجاد بی‌ثباتی در بازار شد. علاوه بر این، گزارش شاخص قیمت مصرف شخصی (PCE) نشان داد که تورم در ماه ژانویه 3/‏‏‏‏‏0‌درصد افزایش یافته است. اگرچه این رقم مطابق با پیش‌بینی‌ها بود اما نرخ تورم سالانه 6/‏‏‏‏‏2‌درصدی همچنان بالاتر از هدف بلندمدت فدرال‌رزرو (۲درصد) باقی ماند. این عوامل باعث شدند شاخص اعتماد مصرف‌کننده در فوریه به 3/‏‏‏‏‏98 کاهش یابد که بزرگ‌ترین افت ماهانه از آگوست ۲۰۲۱ محسوب می‌شود.
اروپا: کاهش نرخ بهره و افزایش هزینه‌های دفاعی؛ واکنش‌های متفاوت بازار
بازارهای اروپایی هفته‌ای پرتلاطم را تجربه کردند. شاخص
STOXX Europe 600 پس از ۱۰هفته رشد متوالی، 69/‏‏‏‏‏0‌درصد کاهش یافت. این افت عمدتا تحت تاثیر عدم قطعیت‌های ناشی از سیاست‌های تجاری آمریکا و نگرانی‌های مربوط به رشد اقتصادی منطقه یورو بود. بانک مرکزی اروپا (ECB) در واکنش به کاهش نرخ تورم و کندی رشد اقتصادی، نرخ بهره را یک‌چهارم‌ درصد کاهش داد و به 5/‏‏‏‏2‌درصد رساند. کریستین لاگارد، رییس ECB اعلام کرد که نرخ‌های بهره اکنون کمتر محدودکننده هستند اما هشدار داد که ریسک‌های ناشی از جنگ تجاری با آمریکا و دیگر چالش‌های اقتصادی می‌توانند سرمایه‌گذاری و صادرات را تحت تاثیر قرار دهند. در همین حال، آلمان و اتحادیه اروپا برنامه‌هایی برای افزایش هزینه‌های دفاعی و زیرساختی اعلام کردند که بخشی از ضررهای بازار را جبران کرد. شاخص DAX آلمان 03/‏‏‏‏‏2‌درصد رشد کرد، در حالی که شاخص CAC40 فرانسه تنها 11/‏‏‏‏‏0‌درصد افزایش یافت. با این حال، شاخص FTSE 100بریتانیا 47/‏‏‏‏‏1‌درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده واکنش‌های متفاوت بازارهای اروپایی به تحولات اخیر است.
آسیا: نوسانات بازار ژاپن و رشد چین با اهداف اقتصادی جدید
بازارهای آسیایی نیز تحت تاثیر سیاست‌های تجاری آمریکا و نگرانی‌های جهانی قرار گرفتند. در ژاپن، شاخص Nikkei225 با 72/‏‏‏‏‏0‌درصد کاهش مواجه شد، در حالی که شاخص TOPIX ‌یک درصد رشد کرد. افزایش نگرانی‌ها درباره تعرفه‌های جدید آمریکا و کاهش ارزش سهام‌های فناوری در ایالات متحده، میل سرمایه‌گذاران به ریسک را کاهش داد. از سوی دیگر، ین ژاپن به دلیل افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن تقویت شد و از 6/‏‏‏‏‏150ین به ۱۴۷ین در برابر دلار آمریکا رسید. در چین، دولت با اعلام اهداف اقتصادی جدید، بر حمایت از مصرف داخلی تمرکز کرد. شاخص CSI300 و Shanghai Composite به ترتیب 39/‏‏‏‏‏1 و 56/‏‏‏‏‏1‌درصد رشد کردند. نشست سالانه کنگره ملی خلق چین (NPC) نیز اهداف رشد اقتصادی ۵‌درصدی برای سال ۲۰۲۵ را تایید کرد. با این حال، تحلیلگران معتقدند که تحقق این هدف با توجه به چالش‌های بخش مسکن و جنگ تجاری با آمریکا دشوار خواهد بود. افزایش هدف کسری مالی به ۴‌درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) نیز نشان‌دهنده تغییر در سیاست‌های اقتصادی چین بوده که ممکن است به افزایش استقراض و هزینه‌های دولتی منجر شود.
بازار کریپتو: نوسانات شدید بیت‌کوین و خروج سرمایه از صندوق‌های ETF
بازار کریپتو در هفته گذشته شاهد نوسانات شدیدی بود. بیت‌کوین پس از رشد 18/‏‏‏‏‏2‌درصدی و رسیدن به 7/‏‏‏‏‏94‌هزار دلار، به دلیل اخبار مربوط به تعرفه‌های جدید آمریکا و تردیدها نسبت به سیاست‌های ترامپ، کاهش یافت و به 8/‏‏‏‏‏81‌هزار دلار سقوط کرد. با این حال، پس از انتشار اخبار کاهش تعرفه‌ها و انتظار برای نشست‌های آینده، قیمت تا 5/‏‏‏‏‏86‌هزار دلار بازیابی شد. صندوق‌های ETF اسپات بیت‌کوین آمریکا نیز 21/‏‏‏‏‏409میلیون دلار خروج سرمایه را ثبت کردند که نشان‌دهنده کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به دارایی‌های پرریسک است. در سه هفته اخیر، محصولات سرمایه‌گذاری کریپتو 8/‏‏‏‏‏3‌میلیارد دلار خروج سرمایه داشته‌اند که 9/‏‏‏2‌میلیارد دلار آن فقط در هفته گذشته رخ داده است. ترامپ نیز با امضای دستور اجرایی برای ایجاد ذخیره استراتژیک بیت‌کوین، بازار را تحت تاثیر قرار داد اما عدم اعلام خرید جدید باعث فشار فروش شد. این نوسانات نشان می‌دهد که بازار کریپتو همچنان به شدت تحت تاثیر اخبار سیاسی و اقتصادی جهانی است.
طلا: رشد قیمت به دلیل تضعیف دلار و افزایش تقاضا به عنوان پوشش ریسک
قیمت طلا در هفته گذشته با افزایش 7/1‌درصدی به 2909 دلار در هر اونس رسید. این رشد عمدتا به دلیل تضعیف دلار آمریکا و افزایش تقاضا برای طلا به عنوان یک دارایی امن در برابر نوسانات بازار بود. شاخص دلار آمریکا به پایین‌ترین سطح چهار ماه گذشته سقوط کرد که باعث ارزان‌تر شدن طلا برای خریداران خارجی شد. گزارش وزارت کار آمریکا نیز نشان داد که اقتصاد این کشور در ماه فوریه 151000شغل جدید ایجاد کرده است اما این رقم کمتر از پیش‌بینی‌های بازار بود.
نرخ بیکاری نیز به 1/‏‏‏‏‏4‌درصد افزایش یافت که نشان‌دهنده کندی در بهبود بازار کار است. جروم پاول، رییس فدرال‌رزرو اعلام کرد که این نهاد در مسیر کاهش نرخ بهره با احتیاط پیش خواهد رفت. این اظهارات باعث تقویت تقاضا برای طلا به عنوان پوشش ریسک در برابر تورم و نرخ‌های بهره پایین‌تر شد. علاوه بر این، بانک مرکزی چین برای چهارمین ماه متوالی به خرید طلا ادامه داد که نشان‌دهنده افزایش تقاضای جهانی برای این فلز گرانبهاست.
نفت: کاهش قیمت تحت تاثیر افزایش تولید اوپک و نگرانی‌های تجاری
بازار نفت در هفته گذشته تحت فشار افزایش تولید اوپک و نگرانی‌های تجاری کاهش یافت. قیمت نفت برنت در ابتدای هفته به 62/‏‏‏‏‏71 دلار رسید اما به دلیل تصمیم اوپک برای افزایش تولید 138000بشکه‌ای از آوریل و نگرانی‌های مربوط به کاهش رشد اقتصادی ناشی از تعرفه‌های آمریکا به 04/‏‏‏‏‏71دلار کاهش یافت.
در روز سه‌شنبه، با اجرای تعرفه‌های جدید آمریکا بر کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک و افزایش تعرفه‌ها بر کالاهای چینی از ۱۰ به ۲۰درصد، قیمت نفت به 24/‏‏‏‏‏69دلار سقوط کرد. واکنش سریع چین با اعمال تعرفه‌های جدید بر محصولات کشاورزی آمریکا و محدودیت‌های صادراتی، نگرانی‌ها درباره کاهش رشد اقتصادی جهانی و تقاضای نفت را افزایش داد. علاوه بر این، افزایش ذخایر نفت خام آمریکا به میزان 6/‏‏‏‏‏3‌میلیون بشکه، فشار نزولی بیشتری بر بازار وارد کرد. در پایان هفته، قیمت نفت برنت با 5/‏‏‏‏‏1‌درصد رشد به 50/‏‏‏‏‏70دلار رسید اما تهدید ترامپ به اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه، مانع از رشد بیشتر شد.
بازارهای کالایی: متانول، پلی‌پروپیلن، PVC و فلزات اساسی تحت تاثیر سیاست‌های تجاری
بازارهای کالایی نیز تحت تاثیر سیاست‌های تجاری آمریکا و نگرانی‌های اقتصادی جهانی قرار گرفتند. قیمت متانول سی‌اف‌آر چین با کاهش جزئی به ۲۹۸دلار در هر تن رسید. در کره‌جنوبی، قیمت یک محموله 3000تنی از آمریکا به ۳۴۸دلار در هر تن کاهش یافت. پلی‌پروپیلن فوب خلیج‌فارس با افزایش جزئی به ۸۶۷دلار در هر تن معامله شد اما تقاضا در اندونزی به دلیل محدودیت‌های جاده‌ای پیش از رمضان ضعیف بود.
قیمت PVC سی‌اف‌آر خاور دور بدون تغییر در ۷۲۱دلار باقی ماند اما افزایش صادرات از چین و تقاضای ضعیف داخلی، فشارهایی به بازار وارد کرد. در بازار فلزات اساسی، قیمت روی با افزایش ۸۲دلاری به 2882دلار در هر تن رسید، در حالی که قیمت آلومینیوم با افزایش ۸۸دلاری به 2696دلار در هر تن افزایش یافت. تعرفه‌های جدید ترامپ بر واردات آلومینیوم از کانادا، مکزیک و چین نیز جریان‌های تجاری را تحت تاثیر قرار داد.
فولاد: افزایش قیمت‌ها در ایران
و چالش‌های صادراتی در آسیا
در بازار فولاد ایران، کاهش تولید ناشی از بحران انرژی باعث افزایش قیمت‌ها شد. بیلت صادراتی ایران در محدوده ۴۱۰ تا ۴۲۰دلار فوب معامله شد که نسبت به هفته گذشته افزایش داشت. تقاضای صادراتی برای بیلت ایران نسبتا پایدار بود اما برخی خریداران نسبت به ادامه روند افزایشی قیمت‌ها ابراز تردید کردند. در چین، نشست سالانه Two Sessions توجه زیادی را به خود جلب کرد اما سیاست‌های حمایتی جدیدی برای بخش ساخت‌وساز اعلام نشد. قیمت بیلت در تانگشان به 3050یوآن کاهش یافت که ناشی از کاهش تقاضا از سوی نوردکاران و موجودی بالای انبارها بود. در جنوب ‌شرق آسیا، بازار بیلت شاهد فعالیت‌های محدود معاملاتی بود. در اندونزی، برخی معاملات با قیمت ۴۵۰ تا ۴۵۵دلار سی‌اف‌آر گزارش شد اما کاهش تقاضا در ماه رمضان باعث محدودیت فعالیت‌های بازار شد. پیش‌بینی می‌شود که خریداران در دو هفته آینده مجددا به بازار بازگردند.
افزایش تورم جهانی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه
در هفته‌های اخیر، روند صعودی تورم در بسیاری از کشورهای جهان، به ویژه کشورهای در حال توسعه، نگرانی‌های زیادی را در میان اقتصاددانان و سیاستگذاران ایجاد کرده است. داده‌ها نشان می‌دهد که تورم در این کشورها به دلیل افزایش قیمت‌های انرژی، مواد غذایی و هزینه‌های حمل‌ونقل به شدت افزایش یافته است.
این افزایش قیمت‌ها فشار زیادی بر طبقات کم‌درآمد وارد کرده و در کنار آن به کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و افت تقاضای داخلی منجر شده است. در نتیجه بسیاری از کشورهای در حال توسعه که به منابع وارداتی وابسته هستند، با چالش‌های جدی در تامین نیازهای اساسی مواجه شده‌اند. این وضعیت چشم‌انداز رشد اقتصادی این کشورها را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد عدم قطعیت‌های بیشتری در سیاست‌های اقتصادی جهانی شده است.
سیاست‌های پولی و تاثیرات آن بر نرخ بهره و نقدینگی در اقتصاد جهانی
سیاست‌های پولی در کشورهای بزرگ اقتصاد جهانی، به‌ویژه ایالات متحده و اروپا، همچنان یکی از عوامل تعیین‌کننده در وضعیت کنونی اقتصاد جهانی است. در پی کاهش نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی و خرید دارایی‌ها به ‌منظور تحریک رشد اقتصادی، نقدینگی زیادی به بازارها وارد شده است.
این روند اگرچه در کوتاه‌مدت باعث تقویت رشد اقتصادی در برخی کشورها شد اما نگرانی‌هایی در مورد افزایش تورم و نوسانات بازارهای مالی ایجاد کرده است. به‌ویژه در شرایطی که اقتصاد جهانی با رکود مواجه است، بانک‌های مرکزی باید به دقت تعادل بین تحریک اقتصادی و کنترل تورم را حفظ کنند. تحولات در سیاست‌های پولی کشورهای بزرگ می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر نرخ ارز، قیمت کالاها و سرمایه‌گذاری‌های جهانی داشته باشد.
رقابت جهانی برای کنترل منابع انرژی و تاثیرات آن بر روابط بین‌المللی
در حال حاضر رقابت‌های جهانی برای دستیابی به منابع انرژی، به‌ویژه نفت و گاز، به یکی از داغ‌ترین موضوعات بین‌المللی تبدیل شده است. این رقابت‌ها نه‌تنها به تغییرات قیمت‌های انرژی در بازارهای جهانی منجر شده، بلکه روابط سیاسی و اقتصادی میان کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده را نیز پیچیده‌تر کرده است.
به‌ویژه تحریم‌های اقتصادی و تنش‌های سیاسی میان کشورهای تولیدکننده و واردکننده انرژی، زمینه‌ساز تغییراتی در بازارهای جهانی شده است.
در همین راستا، کشورهای مصرف‌کننده برای کاهش وابستگی به منابع انرژی خارجی، به سمت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و برنامه‌های بلندمدت برای ذخیره‌سازی انرژی پیش می‌روند. این تحولات می‌تواند در آینده نزدیک نه‌تنها تاثیرات اقتصادی، بلکه تغییرات ژئوپلیتیکی نیز به همراه داشته باشد.