تله‌های مالیاتی برای تولید

گروه صنعت- هرچند طی سال‌های گذشته تاکید بسیار زیادی بر افزایش درآمدهای مالیاتی دولت و مقابله با فرار مالیاتی شده است و دولت نیز در این راستا اقدامات بسیاری را اجرایی کرده، اما هنوز هم برخی گروه‌ها نسبت به شیوه مالیات‌ستانی دولت اعتراض دارند.
به گفته برخی کارشناسان، درحالی که بخش تولیدکننده جامعه که نقش گسترده‌ای در پیشروی اقتصاد دارد، باید مشمول معافیت‌هایی بشود، اما با این حال برخی قوانین مالیاتی به‌گونه‌ای طراحی شده که در نهایت به ضرر این بخش حیاتی اقتصاد است.
در این بین لایحه بودجه ۱۴۰۳ به گونه‌ای تدوین شده که درآمدهای مالیاتی دولت را بالغ بر ۵۰ درصد افزایش داده است که به اعتقاد کارشناسان افزایش مالیات در شرایط تورم ۴۵ درصدی که خود مالیات مضاعفی تلقی می‌شود باعث افزایش بیشتر فشار به مصرف‌کننده و تولیدکننده خواهد شد.
ضمن آنکه افزایش نرخ مالیات بر ارزش‌افزوده به ۱۰ درصد مالیات‌ستانی مضاعفی خواهد بود که از مردم گرفته می‌شود؛ یعنی همزمان مالیات‌ها هم به مصرف‌کننده و هم به تولیدکننده فشار می‌آورد. این در حالی است که تولید رونق واقعی پیدا نکرده و همچنان در رکود است، لذا پرداخت مالیات بیشتر باعث تحمیل هزینه‌های بالاتر و تنگناهای بیشتر برای تولید است.
عملکرد مالیاتی دولت باید شفاف شود
عباس آرگون عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» با بیان اینکه به موضوع مالیات از دو زاویه باید نگاه کنیم، گفت: باید شفافیت و مالیات دادن به عنوان یک ارزش در کشور تلقی شود و دولت کشور را براساس درآمدهای مالیاتی اداره کند، اما مهم‌ترین بحثی که مطرح می‌شود عدالت مالیاتی است تا هر کسی متناسب با درآمدی که دارد مالیات پرداخت کند و به موازات آن با فرار مالیاتی مبارزه و مودی مالیاتی تکریم شود زیرا مالیات یک ابزار درآمدی نیست، بلکه ثروت را بازتوزیع و به تولید و در نهایت به عدالت اجتماعی کمک می‌کند منتها به شرط اینکه به صورت اصولی پیاده شود.
وی افزود: به نوعی در مالیات باید بر داده تمرکز شده و با برخورد سلیقه‌ای پرهیز شود؛ پایه‌های مالیاتی باید توسعه داده و مودیان جدید شناسایی شوند.
آرگون تصریح کرد: از سوی دیگر، شرایط اقتصادی کشور باید در تنظیم مالیات مورد توجه قرار گیرد. از ممیزمحوری فاصله بگیریم و یک چرخش سیستمی ایجاد شود. از سوی دیگر باید یک نگاه تعاملی بین مالیات‌گیرنده و مالیات‌دهنده برقرار باشد. وی افزود: همه باید در ساختن کشور همیاری کنند، اما از آن طرف نیز امید به گرفتن خدمات و سرویس از دولت داشته باشند. دولت باید متناسب با مالیاتی که می‌گیرد، هم پاسخگو باشد و هم به مردم سرویس بدهد و هزینه‌های غیرضرور را کم کرده و خود را چابک کند.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران بر لزوم اصلاح نظام مالیاتی برای افزایش شفافیت تاکید کرد و گفت: هر اندازه که نظام مالیاتی شفاف باشد، بخش‌های مختلف جامعه اعم از تولید برای پرداخت مالیات راغب می‌شوند و فرهنگ‌سازی مالیاتی اتفاق می‌افتد.
در حال حاضر با توجه به اینکه درآمدها متناسب با تورم افزایش نمی‌یابند به نوعی سود تولید تحت تاثیر قرار دارد، زیرا تورم خود مالیاتی است که به صورت غیرمستقیم از جیب تولیدکننده و مصرف‌کننده
برداشت می‌شود.
وی با بیان اینکه دولت باید تورم را کنترل کند به دستمزد نیز اشاره و تصریح کرد: اگر تورم ۵۰ درصد باشد و درآمد مردم ۲۰ درصد افزایش یابد، یعنی درآمد از تورم ۳۰ درصد عقب است و در این شرایط وقتی مالیات هم می‌پردازند این تفاوت بیشتر می‌شود؛ به این معنا که بابت آن بخش از درآمدی که کسب نکرده‌اید باید مالیات بدهید. در واقع در این شرایط دو نوع مالیات باید پرداخت شود؛ یکی همان مالیات مرسوم و دیگری از بابت تورم.
آرگون با بیان اینکه تورم منجر به کاهش قدرت خرید مردم و ارزش پول می‌شود، گفت: در شرایطی که اقتصاد کشور درگیر تورم است اخذ مالیات با نرخ‌های بالا به این معناست که تولیدکننده و مصرف‌کننده در حال پرداخت مالیات مضاعف هستند. در این شرایط اقشار متوسط و پایین بیشتر آسیب می‌بینند.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد: باید از درآمد واقعی مالیات اخذ شود نه از درآمد اسمی؛ یعنی تورم را خارج کند و مالیات را از باقی درآمد بگیرد. همچنین دولت باید از بخش‌های خاکستری مالیات بگیرد و این بخش‌ها را زیر چتر خود بیاورد.
مالیات غیرمنطقی، انگیزه تولید را کاهش می‌دهد
آرگون در ادامه با بیان اینکه افزایش مالیات انگیزه تولید را از بین می‌برد، گفت: تا یک حدی اگر نرخ مالیات را افزایش دهید درآمد دولت نیز افزایش می‌یابد، وقتی از این حد بگذریم نه‌تنها درآمد دولت افزایش نمی‌یابد بلکه افت هم می‌کند زیرا نرخ بالای مالیات انگیزه تولید و اشتغالزایی را به شدت کاهش می‌دهد.
وی تصریح کرد: در شرایط فعلی عمده تمرکز دولت باید بر توسعه پایه‌های مالیاتی و کاهش هزینه‌ها باشد. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران به افزایش یک‌درصدی مالیات بر ارزش‌افزوده اشاره کرد و گفت: این بند از لایحه با فرض تصویب برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی شده است. باید توجه شود که افزایش مالیات بر ارزش‌افزوده در شرایط تورمی و عدم افزایش درآمدها متناسب با تورم فشار مضاعفی بر جامعه تلقی می‌شود.
تمرکز دولت باید بر عدالت مالیاتی باشد
آرگون با بیان اینکه اگر می‌خواهیم مالیات عادلانه‌ای بگیریم که در نهایت به توسعه اقتصاد کشور کمک کند، باید عملکردها به صورت شفاف باشد، تصریح کرد: پیشنهاد ما برقراری عدالت مالیاتی است زیرا در حال حاضر مهم‌ترین بحث در مالیات، عدالت مالیاتی است؛ یعنی بتوانیم عدالت مالیاتی را در کشور به صورت دقیق برقرار و با حذف ممیزمحوری، بر اخذ سیستمی مالیات تمرکز کنیم.
وی با بیان اینکه بنگاه‌ها به دلیل تورم حداقل ۵۰ درصدی برای اینکه بتوانند سطح فعالیت و تولید خود را به اندازه سال گذشته حفظ کنند، به منابع مالی بیشتری نیاز دارند، تاکید کرد: دولت باید تورم را از دل درآمدها خارج کند و از درآمدهای واقعی مالیات بگیرد زیرا تورم ارزش پول را افت داده است. دولت باید مبناهای مالیاتی را اصلاح کند.
این فعال اقتصادی یادآور شد: مالیات باید عادلانه باشد و عدالت مالیاتی در تمام سطوح اجرا شود، یعنی تمام مردم به صورت شفاف و به میزان عادلانه مالیات دهند. مالیات یک جاده یک‌طرفه نیست و گیرنده مالیات باید در مقابل آن خدمات شایسته به مردم ارائه دهد. دولت باید پاسخگوی مالیات باشد که این مالیات کجا خرج می‌شود، از سوی دیگر هزینه‌های خود را کم کرده تا خدمات بهتر ارائه کند.
آرگون همچنین گفت: مالیات اگر متناسب با پرداختی‌ها و کیفیت خدمات نباشد موجب مهاجرت در نسل جوان می‌شود. باید عواقب متعدد مالیات را دید. مالیات خیلی حساس است و باید به جای افزایش نرخ، چتر مالیاتی را گسترش داد. باید تمامی بخش‌ها زیر چتر مالیات قرار بگیرند و عدالت مالیاتی انجام شود. وی در ادامه بر لزوم تعبیه زیرساخت‌های مالیاتی تاکید کرد و گفت: برای افزایش پایه‌های مالیاتی باید زیرساخت‌ها فراهم شود؛ وقتی یک قانونی مصوب می‌شود و اجرا نمی‌شود به نوعی لوث می‌شود، بنابراین ابتدا دولت باید زیرساخت‌ها را فراهم کرده و در ادامه نسبت به اخذ درآمدهای مالیاتی مضاعف اقدام کند. باید توجه داشته باشیم رکود و افول هر واحد تولیدی به اشتغال کشور لطمه می‌زند. آرگون به مالیات بر عایدی سرمایه اشاره کرد و افزود: مالیات بر عایدی سرمایه یکی از پایه‌های مالیاتی است که می‌تواند به افزایش منابع عمومی و درآمدی دولت کمک کند. اجرای این طرح بدون تعدیل نرخ تورم به منزله نوعی اجحاف به مودیان خواهد بود.
وی تصریح کرد: تصور کنید فردی در ایران کالایی را با ۱۰۰ واحد پول خریداری کرده و در انتهای سال، ارزش کالا به ۲۰۰ واحد می‌رسد. این رشد قیمت، ناشی از افت ارزش پول است و از این افت ارزش نباید مالیات دریافت شود. اجرای این طرح بدون درنظر گرفتن نرخ تورم، مالیات بر عایدی سرمایه نخواهد بود و نام آن مالیات بر تورم است.
وی با بیان اینکه قوانین مالیاتی خوبی داریم، تصریح کرد: با وجود داشتن قوانین مالیاتی خوب، اما عملکرد و نحوه رفتاری که با بخش‌های تولیدی و مولد می‌شود قابل قبول نیست، به گونه‌ای که با تغییر افراد یا کارشناسان یا شرایط مختلف، رفتارها با تولید تغییر می‌کند.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: بسیار مهم است که عملکرد دستگاه‌های دولتی با نگاه مثبت به فعالیت‌های سالم اقتصادی باشد تا در نهایت منجر به توسعه کشور شود.