تماشاخانه جی ۲۰

گروه جهان- نشست سالانه رهبران ۱۹ کشور جهان به علاوه اتحادیه اروپا که از جمعه گذشته در اوزاکای ژاپن آغاز شده بود، دیروز به پایان رسید. چهاردهمین نشست رهبران ۲۰ کشور صنعتی جهان در سایه جنگ تجاری، تغییرات اقلیمی و مناقشه آمریکا و ایران برای نخستین بار در ژاپن برگزار شد و در پایان ریاست دور بعدی این اجلاس به عربستان داده شد.
هر ساله نشستی با حضور رهبران بیست کشوری که بزرگترین و سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد دنیا را دارند تشکیل می‌شود که به اختصار گروه ۲۰ گفته می‌شود. آمریکا، فرانسه، آلمان، چین، روسیه، اندونزی، ترکیه، آرژانتین، هند، آفریقای‌جنوبی، انگلیس، ایتالیا، ژاپن، عربستان، استرالیا، برزیل، کانادا، کره‌جنوبی، مکزیک و اتحادیه اروپا اعضای گروه ۲۰ را تشکیل می‌دهند. اعضای گروه ۲۰ در مجموع ۸۵ درصد تولید ناخالص داخلی و دو سوم جمعیت جهان را دربر می‌گیرند.
در ابتدا نشست‌های گروه ۲۰ تنها با حضور وزرای اقتصاد و روسای بانک مرکزی تشکیل می‌شد، اما پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ و ورشکستگی بانک‌ها و بالا رفتن آمار بیکاری و رکود دستمزدها، گروه ۲۰ نشستی اضطراری را با حضور روسای‌جمهور و نخست‌وزیران تشکیل داد.
این نشست دو روزه در حالی در اوزاکا آغاز به کار کرد که اختلافات عمیقی بین نگرش رهبران جهان در زمینه تجارت و اقتصاد، تغییرات اقلیمی، چند‌جانبه‌گرایی بیش از پیش آشکار است. در نشست امسال در ژاپن، در کنار بحث‌ها درباره اقتصاد و تجارت جهانی، مقابله با پسماندهای پلاستیکی در دریا هم جزو موضوعات مهم دستور کار این اجلاس بود.
به گفته صدراعظم آلمان، شرکت‌کنندگان در نشست ۲۰ اقتصاد بزرگ و نوظهور جهان موسوم به جی ۲۰ بعد از ساعت‌ها بحث و تبادل‌نظر در نشست خود در اوزاکا در ژاپن بر سر بیانیه‌ای مشترک به توافق رسیدند. ۱۹ عضو از ۲۰ عضو این گروه وفاداری خود به پیمان اقلیمی پاریس را اعلام کرده‌اند. به گفته مرکل، کشورهای گروه جی ۲۰ علاوه بر این، بر سر «تجارتی آزاد، عادلانه‌، غیرتبعیض‌آمیز و شفاف و شرایطی خوب و پایدار برای سرمایه‌گذاری» به توافق رسیده‌اند. در ضمن در بیانیه پایانی بر ضرورت اصلاحات در سازمان تجارت جهانی نیز تاکید شده است.
اقتصاد دیجیتالی
نخست‌وزیر ژاپن در آغاز این نشست عزم خود برای یافتن زمینه‌ای مشترک در میان کشورهای شرکت‌کننده در اجلاس سران گروه ۲۰ را ابراز کرد. آبه گفت: مردم تمایل دارند که در جامعه بین‌المللی بر تفاوت‌ها تمرکز کنند اما ژاپن به عنوان کشور میزبان بر وجه مشترک بین کشورها و آنچه که آنها می‌توانند بر سر آن به توافق برسند، تمرکز خواهد کرد. او اضافه کرد: امیدوار است تا اجلاس سران گروه ۲۰ بتواند برای ارتقای تجارت آزاد، هدایت رشد اقتصادی جهانی از طریق نوآوری، مقررات برای اقتصاد دیجیتالی، کمک به مسائل محیط‌زیستی و قدرت بخشیدن به زنان، پیام محکمی صادر کند.
آبه در سخنان افتتاحیه اجلاس اعلام کرد: دیجیتالی شدن به سرعت جنبه‌های گوناگون امنیت و اقتصاد ما را دگرگون ساخته است و من از مشاهده این سطح از انگیزه و پویش در پیگیری اقتصاد دیجیتالی در سراسر جهان خرسند هستم. او گفت: همزمان با رویکرد ما به سمت توسعه تجارت دیجیتال، باید مراقب تامین امنیت و انعطاف‌پذیری شبکه‌های نسل پنجم یا ۵G باشیم. در حاشیه نشست جی ۲۰ رهبران کشورها با یکدیگر دیدار و درباره مسائل مختلف رایزنی کردند.
تحکیم رابطه عربستان-روسیه
رییس‌جمهوری روسیه در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ در ژاپن در دیدار با ولیعهد عربستان گفت که خواستار تحکیم راه‌های همکاری میان روسیه و عربستان در زمینه انرژی است. پوتین اضافه کرد: از ریاست عربستان بر نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۰ حمایت می‌کند. رییس‌جمهوری روسیه از دعوت بن‌سلمان برای سفر به عربستان در فصل پاییز قدردانی کرد و گفت که این دعوت را می‌پذیرد. او اضافه کرد: همکاری برای تثبیت بازارهای انرژی، نتایج مثبتی در پی خواهد داشت. پوتین تصریح کرد: به خاطر وجود فرصتی برای تبادل‌نظر با بن‌سلمان پیرامون چگونگی همکاری مشترک در بازارهای جهانی انرژی خوشوقت است. پوتین ادامه داد: تثبیت وضعیت بازار انرژی در حالت کامل است و این اقدام با تلاش‌های بن‌سلمان تاحدود زیادی نتایج مثبتی خواهد داشت. او خطاب به بن‌سلمان افزود: خوشحال می‌شوم که با تو دیدار کنم و فرصتی برای بررسی همه این مسائل وجود داشته باشد. ولیعهد عربستان نیز در این دیدار گفت: روابط ریاض و مسکو در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و اجتماعی در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت چشمگیری بوده است. او اضافه کرد: روسیه و عربستان همکاری مستحکمی با یکدیگر دارند و ما به دنبال گسترش آن هستیم. فرصت‌های پیش‌رو میان ما در مقایسه با گذشته بیشتر شده است.
از طرفی پوتین با رییس‌جمهور ترکیه دیدار کرد. اردوغان در این دیدار از گسترش روابط میان دو کشور ابراز خرسندی کرد. پوتین نیز با ابراز خوشحالی از دیدار با اردوغان گفت: حجم تراز تجاری میان دو کشور تا ۱۵ درصد افزایش یافته است. سال گذشته شش میلیون گردشگر روسی از ترکیه دیدن کردند که رکوردی بی‌سابقه در نوع خود محسوب می‌شود.
پیشنهاد غیرمنتظره ترامپ به رهبر کره‌شمالی
در حاشیه نشست کشورهای گروه ۲۰ در اوزاکا، دونالد ترامپ به رهبر کره‌شمالی پیشنهاد کرد با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کنند. ترامپ پیشنهاد خود را با انتشار یک پست توئیتری به اطلاع کیم جونگ اون رسانده است.
رییس‌جمهوری آمریکا در یک اقدام نامتعارف، با انتشار یک پست توئیتری نسبت به دیدار با رهبر کره‌شمالی ابراز تمایل کرد. ترامپ برای شرکت در اجلاس کشورهای گروه ۲۰ به ژاپن سفر کرده است. او دیروز اوزاکا را به قصد سفر به کره‌جنوبی ترک می‌کند. ترامپ با انتشار یک پست توئیتری به کیم جونگ اون پیشنهاد داد تا امروز با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کنند. ترامپ در این پست توئیتری خطاب به رهبر کره‌شمالی نوشت: حالا که من اینجا هستم، اگر رهبر کره‌شمالی، این پست توئیتری را ببیند، مایلم در مرز غیرنظامی بین دو کره با او دیدار کنم. با یکدیگر دست بدهیم و سلامی کنیم.
دونالد ترامپ در مورد گفت‌وگوهای سازنده با رهبر چین پیرامون جنگ تجاری دو کشور که بر رشد اقتصاد جهانی سایه انداخته اظهار امیدواری کرد، اما گفت در خصوص برداشتن تعرفه‌های رو به افزایش بر کالاهای چینی هیچ وعده‌ای نداده است. او تاکید کرد اولویت او تجارت دوجانبه با هدف رونق اقتصادی آمریکاست. این در حالی است که شینهوا ساعاتی بعد از برگزاری نشست رهبران چین و آمریکا در حاشیه اجلاس سران گروه بیست در ژاپن، در گزارشی اعلام کرد آمریکا در این نشست متعهد شده بر کالاهای چینی تعرفه جدیدی اعمال نکند.
ترامپ بعد از این نشست نیز گفت که مذاکرات بسیار خوبی بود، بهتر از انتظار بود. ما درست به مسیر بازگشتیم. رییس‌جمهوری چین هم در ابتدای این دیدار گفت که همکاری میان آمریکا و چین به عنوان قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان بهتر از اصطکاک و گفت‌وگو هم بهتر از رویارویی است.
نرمش ترامپ در جی۲۰
به گزارش خبرگزاری فرانسه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، در اوزاکا در رابطه با سیاست آمریکا در قبال ایران و یافتن راه‌حلی برای کشمکش کنونی میان ایران و آمریکا نرمش نشان داده و گفته است: وقت زیاد داریم. او افزوده که امیدوار است سرانجام بتوان این کشمکش را رفع کرد.
در کنار برنامه رسمی اجلاس دیدارهای دونفره میان رهبران کشورهای عضو این گروه صورت می‌گیرد. برای مثال ترامپ در روز اول اجلاس با رهبران روسیه و آلمان، پوتین و مرکل، گفت‌وگو کرد. مرکل پس از دیدار با ترامپ گفت که گفت‌وگوی او با رییس‌جمهور آمریکا تنش‌های میان آمریکا و ایران را هم شامل می‌شده است.
چین و آلمان خواستار پایان تنش در خاورمیانه
چین و آلمان می‌گویند موافق حل صلح‌آمیز مساله اتمی ایران هستند. ترامپ ابراز امیدواری کرده که کشمکش موجود میان ایران و آمریکا رفع شود. رییس‌جمهور چین و صدراعظم آلمان توافق دارند که مساله اتمی ایران باید به طور مسالمت‌آمیز حل شود و باید مانع افزایش بیشتر تنش شد. رییس‌جمهور چین در عین حال به صدراعظم آلمان گفت که چین از سرمایه‌گذاری شرکت‌های آلمانی در این کشور استقبال می‌کند.
تاکید فرانسه و ژاپن بر حل بحران آمریکا- ایران
رییس‌جمهوری فرانسه و نخست‌وزیر ژاپن طی دیدار در حاشیه نشست سران جی ۲۰ بر حل تنش‌های رو به افزایش میان ایران و آمریکا تاکید کردند و ماکرون گفت که هیچ جنگ کوتاهی وجود ندارد، ما معمولا زمان شروع جنگ را می‌دانیم، اما زمان پایان آن را نمی‌دانیم.
این سخنان ماکرون اشاره تلویحی به اظهارات چهارشنبه گذشته دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگو با شبکه فاکس‌نیوز است که گفته بود «جنگ احتمالی با ایران کوتاه خواهد بود…» ماکرون در نشست مطبوعاتی مشترک با شینزو آبه گفت که من و نخست‌وزیر ژاپن به صورت مشترک توافق داریم که بی‌قانونی باید کنترل شود و هر چه سریع‌تر آرامش به منطقه حساس خلیج فارس برگردد. او ادامه داد: ما خواهان تضمین ثبات این منطقه هستیم و حفاظت از امنیت تنگه هرمز نیز بسیار مهم است.
ماکرون و شینزو آبه موافقت کرده‌اند که روابط دفاعی دریایی در منطقه هند- اقیانوس آرام را تقویت کنند. رییس‌جمهوری فرانسه پیش از سفر به اوزاکا درباره حضورش در نشست گروه ۲۰ گفته بود: در تلاش برای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا هستیم و امیدواریم تا ترامپ را متقاعد کنیم که مذاکرات با ایران را آغاز و از جنگی که ممکن است خاورمیانه را فرا گیرد، جلوگیری کند.
دیدار ترامپ – ولیعهد سعودی
دونالد ترامپ و محمد بن‌سلمان در دیدارشان در حاشیه نشست G20 به گفت‌وگو درباره ایران پرداختند. صفحه توئیتر کاخ سفید از دیدار دونالد ترامپ با محمد بن‌سلمان خبر داد و نوشت: رییس‌جمهور آمریکا با ولیعهد سعودی دیدار کرده و درباره خصومت شدت‌یافته ایران مذاکره کردند. هر دو این رهبران به حفظ یک بازار جهانی نفت قوی در برابر رفتار ایران متعهد هستند.
توئیتر کاخ سفید گزارش داد که رییس‌جمهور آمریکا همچنین در حاشیه نشست G20 با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز دیدار کرده و بر سر راه‌هایی برای مقابله با اشاعه هسته‌ای و تهدیداتی که از سوی ایران و کره‌شمالی می‌آید، به بحث و گفت‌وگو پرداختند. ترامپ همچنین از صدراعظم مرکل درخواست کرد تا به آمریکا در کمپین فشار حداکثری جهانی علیه ایران ملحق شود.
به نوشته ژاپن‌تایمز، دونالد ترامپ در دیدار با نخست‌وزیر ژاپن بر سر همکاری‌های تقویت روابط دو کشور به بحث و گفت‌وگو پرداختند. نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد که در مورد مسائل ایران و کره‌شمالی با آمریکا همکاری خواهد کرد.
همچنین خبرگزاری سی‌بی‌اس گزارش داده که دونالد ترامپ جمعه گذشته در حاشیه نشست G20، دیداری با ولادیمیر پوتین بر سر مساله افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا داشته است.
پوتین: دیدار خوب و عملگرایانه با ترامپ
ولادیمیر پوتین دیروز در کنفرانس مطبوعاتی پایانی سفر خود برای شرکت در اجلاس سران گروه ۲۰ در اوزاکای ژاپن حاضر شد و به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. رییس‌جمهور روسیه در رابطه با همکاری‌ها میان روسیه و آمریکا در زمینه مبارزه با تروریسم در سوریه گفت که این مسائل به صورت کلی در نشست اخیر با رییس‌جمهور آمریکا در حاشیه این اجلاس مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفته و همکاری‌های سازنده میان دو کشور ادامه دارد.
او با اعلام اینکه هسته‌ای تروریستی هنوز در سوریه فعال هستند، تصریح کرد که همکاری‌های میان روسیه و آمریکا در رابطه با سوریه در سطح کارگروه‌های تشکیل شده با موفقیت در جریان است و نیازی به ورود و مشارکت سران دو کشور وجود ندارد.
پوتین در ادامه دیدار خود با رییس‌جمهور آمریکا این اجلاس را خوب، نسبتا کاری و عملگرایانه توصیف کرد و گفت: ترامپ و من به وزرای خارجه کشورهایمان فرمان داده‌ایم تا گفت‌وگوهای مشورتی را درباره پیمان استارت آغاز کنند… هر چند که هنوز مشخص نیست آیا این گفت‌وگو می‌تواند در راستای تمدید پیمان استارت سازنده باشد.
عربستان رییس دور بعدی جی ۲۰
محمد بن‌سلمان دیروز در پایان نشست جی ۲۰ ریاست دور آینده این نشست را از ژاپن تحویل گرفت و از کشورهای جهان برای شرکت در دور آینده نشست جی ۲۰ دعوت کرد. بن‌سلمان در سخنرانی خود گفت: باید در راستای مقابله با چالش‌های سایبری کار کنیم تا این چالش‌ها به موانع اقتصادی تبدیل نشود.
او اضافه کرد: از ژاپن برای تحقق برنامه‌های گروه ۲۰ حمایت خواهیم کرد و بر ادامه مسیر برای پیشرفت در این گروه مصمم هستیم. ولیعهد سعودی ادامه داد، فراهم کردن توسعه پایدار از بارزترین چالش‌ها در راستای شکوفایی جهان است و زن و جوانان دو محور اصلی برای رشد جهانی است. بن‌سلمان در پایان بر آمادگی سعودی برای تعامل با اقتصاد دیگر کشورها اعلام آمادگی کرد.
پایبندی همه به توافق پاریس جز آمریکا
همه کشورهای عضو گروه ۲۰ به جز ایالات متحده آمریکا بار دیگر پایبندی خود را به توافق پاریس در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی اعلام کردند. توافق پاریس که با نام پیمان پاریس نیز شناخته می‌شود، ذیل چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) در رابطه با کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای، سازگاری و امور مالی است که از سال ۲۰۲۰ شروع می‌شود.
کشورهای عضو گروه ۲۰ به جز ایالات متحده آمریکا در نشست خود در ژاپن اعلام کردند، به توافقنامه پاریس در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی متعهد هستند. در نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۱۸ نیز رهبران کشورهای عضو این گروه در بیانیه مشترکی تمایل خود برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی را با حمایت از توافقنامه پاریس اعلام کردند و تنها کشوری که این توافقنامه را تایید نکرد، آمریکا بود.
مرکل: توافق گروه ۲۰ بر سر بیانیه‌ای مشترک
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان از توافق روسا و رهبران ۲۰ اقتصاد بزرگ و نوظهور جهان در نشست اوزاکای ژاپن بر سر بیانیه پایانی خبر داد. به گفته صدراعظم آلمان، شرکت‌کنندگان در نشست ۲۰ اقتصاد بزرگ و نوظهور جهان موسوم به جی ۲۰ بعد از ساعت‌ها بحث و تبادل‌نظر در نشست خود در اوزاکا در ژاپن بر سر بیانیه‌ای مشترک به توافق رسیدند. به نوشته اشپیگل‌آنلاین آلمان، آنگلا مرکل می‌گوید، مانند نشست قبلی جی ۲۰ در بوئنوس‌‌آیرس آرژانتین، ۱۹ نماینده از ۲۰ نماینده حاضر در این نشست در این بیانیه وفاداری خود را به پیمان اقلیمی پاریس اعلام کرده‌اند. آمریکا در این نشست نیز مخالفت خود را با پیمان پاریس اعلام کرد.
به دلیل درخواست آمریکا روشن نبود آیا می‌توان به بیانیه‌ای پایانی دست یافت یا نه. آمریکا درخواست کرده بود به دو موضوع حفاظت از محیط‌زیست و مهاجرت در بیانیه پایانی اشاره نشود. مقام‌های فرانسوی‌ می‌گویند آمریکا تلاش کرده است نظر موافق سه تا چهار عضو از ۱۹ عضو باقیمانده در جی‌۲۰ را به دست آورد تا از اعلام وفاداری به پیمان پاریس دست بردارد و در نهایت بیانیه‌ای ضعیف به دست آید.
پیشرفت‌ها در نشست اوزاکا
خبرگزاری فرانسه به نقل از آنگلا مرکل نوشته است در بیانیه پایانی به موضوع مهاجرت هم پرداخته شده است. صدراعظم آلمان می‌گوید تلاش شده تا همکاری تنگاتنگ میان اعضای «جی ۲۰» و سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی در موضوع مهاجرت پدید آید. مرکل ابراز خشنودی کرده و گفته است در این زمینه تا حدی در این نشست پیشرفت حاصل شده است.
به نوشته دویچه‌وله، همچنین در دعوای تجاری میان چین و آمریکا نیز در نشست اوزاکا اندکی پیشرفت به دست آمده است. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا بعد از گفت‌وگو با شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین گفت هر دو طرف ابراز تمایل کرده‌اند که در این زمینه به گفت‌وگوهای خود ادامه دهند.
مرکل می‌گوید کشورهای «جی ۲۰» علاوه بر این، بر سر تجارتی آزاد، عادلانه‌، غیرتبعیض‌آمیز و شفاف و شرایطی خوب و پایدار برای سرمایه‌گذاری به توافق رسیده‌اند. در ضمن، در بیانیه پایانی بر ضرورت اصلاحات در سازمان تجارت جهانی نیز تاکید شده است. ژان کلود یانکر، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا در نخستین روز نشست اوزاکا گفت: به باور من، ما به یک بیانیه‌ قوی اقلیمی نیاز داریم. او تصریح کرد نمی‌تواند به یک بیانیه رقیق‌شده از نشست قبلی در دسامبر سال گذشته رضایت دهد. در برخی از بندهای بیانیه پایانی آمده:
محیط کسب‌وکار جهانی
«ما در تلاش برای تحقق یک محیط تجاری و سرمایه‌گذاری آزاد، منصفانه، غیرقابل تبعیض، شفاف، قابل پیش‌بینی و پایدار و باز بودن بازارهایمان، تجارت بین‌المللی و سرمایه گذاری موتورهای مهم رشد، بهره‌وری، نوآوری، ایجاد شغل و توسعه هستیم. ما حمایت خود را از اصلاحات لازم برای سازمان تجارت جهانی (WTO) برای بهبود عملکرد آن، اعلام می‌کنیم.»
«ما تعهد خود را برای تقویت شبکه امنیتی مالی جهانی با صندوق بین‌المللی پول (IMF) در مقیاس قوی تایید می‌کنیم. سیستم مالی باز و انعطاف‌پذیر مبتنی بر استانداردهای توافق‌شده بین‌المللی، برای حمایت از رشد پایدار ضروری است. ما همچنان متعهد به اجرای کامل، به موقع و سازگار اصلاحات مالی مورد توافق هستیم.»
کار بر روی تغییرات اقلیمی
«با توجه به کار مهم پنل بین‌المللی تغییرات آب و هوایی (IPCC) و پلتفرم سیاست‌های علمی بین‌دولتی در مورد تنوع زیستی و منابع اکوسیستم (IPBES) و با توجه به رویدادهای اخیر و بلایای شدید آب و هوایی، ما نیاز فوری برای رسیدگی به پیچیدگی‌ها و فشار بر مسائل و چالش‌های جهانی، از جمله تغییرات آب و هوایی، بهره‌وری منابع، هوا، زمین، آب شیرین و آلودگی دریایی، از دست رفتن تنوع زیستی، مصرف و تولید پایدار، کیفیت محیط‌زیست و سایر مسائل زیست‌محیطی و همچنین برای ترویج و هدایت انتقال انرژی با بهترین علم موجود و در عین حال ترویج رشد پایدار را درک و توصیه می‌کنیم. ما بر اهمیت تامین منابع مالی برای کمک به کشورهای در حال توسعه با توجه به کاهش و سازگاری با توجه به توافقنامه پاریس تاکید می‌کنیم.»