تمرکز آژانس‌داران بر بازار جدید

نادر نینوایی- در یک ماه اخیر اقداماتی از سوی انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران انجام شد که گواه تمرکز بر جذب گردشگر از چین و روسیه بود. در نخستین گام انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران تفاهمنامه‌ای با انجمن دوستی ایران و چین امضا کرد تا تلاش فعالان صنفی گردشگری برای جذب گردشگر از چین هویدا شود.
گام دوم اما حضور هیات 30نفری ایرانی مشتمل بر مدیران عامل دفاتر هواپیمایی و فعالان گردشگری از سراسر کشور در سفری پنج روزه به روسیه بود. این هیات مذاکراتی برای لغو روادید کامل به جای لغو روادید گروهی و همچنین برقراری پرواز سالانه میان ایران و روسیه را در سنت‌پترزبورگ روسیه انجام دادند. این هیات که توسط دولت روسیه و انجمن دفاتر مسافرتی سنت‌پترزبورگ به روسیه دعوت شدند، در مذاکرات خود با مدیران ایرلاین‌های روس و دفاتر مسافرتی آن کشور برقراری مسیر دوجانبه تبادل گردشگر میان ایران و روسیه را بررسی و برای اعزام گردشگران روس به ایران تلاش کردند.
با توجه به برگزاری این جلسات از سوی فعالان صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، به نظر می‌رسد آژانس‌داران حساب ویژه‌ای روی جذب گردشگر از چین و روسیه باز کرده‌اند. در واقع به نظر می‌رسد در شرایطی که مساله ایران‌هراسی و تنش‌های موجود، جذب گردشگر از کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی را با چالش مواجه کرده است، آژانس‌داران امیدوارند که با تمرکز بر بازار دو کشور پرجمعیت چین و روسیه که به لحاظ مواضع سیاسی نیز قرابت بیشتری با ایران دارند، بتوانند اقدام به جذب گردشگر کنند.
چشم‌انداز مثبت جذب گردشگر از چین
مجتبی برزویی، عضو جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی در پاسخ به این پرسش که «تمرکز بر چین برای جذب گردشگر تا چه میزان اثرگذار است؟» به «جهان‌صنعت» گفت: چین استان‌هایی دارد که برخی از آنها تا چندده‌میلیون نفر جمعیت دارند و حتی جمعیت برخی شهرهای این کشور نظیر ووهان به 13‌میلیون نفر می‌رسد بنابراین جذب گردشگر از کشوری با این جمعیت قطعا ممکن است. از سوی دیگر توجه داشته باشید که میزان حقوق یک کارگر ساده چینی امروز به 900دلار می‌رسد و چینی‌ها توانسته‌اند فقر را در کشورشان ریشه‌کن کنند بنابراین این ظرفیت وجود دارد که از کشور چین اقدام به جذب گردشگر کنیم.
وی افزود: با این وجود چین برخی توصیه‌ها به گردشگران داشته و بر این مبنا بحث خرید و خصوصا خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران چینی بسیار محدود است. از سوی دیگر راهنمایان گردشگری تورهای چینی نیز معمولا چینی است. از سوی دیگر قیمت‌هایی که چینی‌ها برای اعزام گردشگر به آژانس‌داران اعلام می‌کنند معمولا پایین است. با این همه به نظرم جذب گردشگر از چین هدف دست‌یافتنی و مطلوبی است اما باید در زمینه چانه‌زنی با طرف چینی برای پذیرش گردشگر، عملکرد مطلوبی وجود داشته باشد. در نهایت باید در نظر داشت که گردشگران چینی به تنوع غذا در سفرهایشان اهمیت می‌دهند و برای جذب گردشگر از این کشور باید روی تنوع غذای ارائه شده در رستوران‌های کشور کار کنیم و لازم است که غذاهای محلی مناطق مختلف خود ایران هم به شکل گسترده‌تر در رستوران‌هایمان ارائه شود چراکه گردشگران در خصوص این غذاها در کتاب‌های معرفی ایران می‌خوانند و دوست دارند آنها را امتحان کنند. همچنین چینی‌ها عموما ترجیح می‌دهند که نیمی از وعده‌های غذایی‌شان مربوط به کشور خودشان باشد اما امکانات برای ارائه غذای چینی در کشور چندان فراهم نیست.
بیم و امیدهای جذب گردشگر از روسیه
این عضو جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی در پاسخ به این پرسش که تمرکز به روسیه برای جذب گردشگر را چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: باتوجه به نگاه مثبت دولت روسیه برای معطوف شدن گردشگری روسیه به ایران جای امیدواری وجود دارد. با این وجود جذب گردشگر از روسیه با مشکلاتی روبه‌رو است. یکی از مشکلات این است که تعداد کافی راهنمایان گردشگری مسلط به زبان روسی در ایران وجود ندارد. با این همه دست آژانس‌داران ایرانی برای مذاکره با روس‌ها بازتر است و می‌توانند رقم‌های بهتری نسبت به چینی‌ها از روس‌ها بگیرند.
وی افزود: به هر روی دو کشور روسیه و چین جمعیت بالایی هم در داخل این کشورها و هم در سایر نقاط جهان دارند و جذب گردشگران روس و چینی ظرفیت بالایی ایجاد می‌کند. روس‌ها و چینی‌های ساکن در کشورهای خارجی قدرت خرید بالایی هم دارند و می‌توان روی آنها نیز حساب کرد. در خصوص روسیه باید به این نکته توجه داشت که چند‌میلیون جمعیت مسلمان تاتار هم در این کشور ساکن هستند که روی این گروه هم می‌توان برای جذب گردشگر حساب باز کرد. تاتارها جایگاه اجتماعی مناسبی در روسیه دارند و جا دارد که روی جامعه مسلمان و تاتار روسیه هم کار کرد.
برزویی خاطرنشان کرد: «آژانس‌داران ایرانی در طول تاریخ متاسفانه خیلی روی جذب گردشگر از روسیه کار نکرده‌اند و ذهنیت ایرانی‌ها به این شکل است که فقط آلمان‌ها، فرانسوی‌ها، انگلیسی‌ها، اسکاندیناوی‌ها و مردم آمریکای‌شمالی را به ایران جذب کنند. از آنجایی که گردشگران این کشورها هم عموما به زبان انگلیسی مسلط هستند، ترجیح ایرانی‌ها این بوده که بیشتر روی این گروه‌ها کار کنند. به نظرم در سالیان گذشته در خصوص جذب گردشگر از روسیه کوتاهی شده است.»
در نهایت باید اذعان داشت با نظر به روی کار آمدن جمهوریخوا‌هان در آمریکا، تنش‌های منطقه‌ای و همچنین تنش‌های ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای، تمرکز بر جذب گردشگر از غرب اندکی دور از ذهن به نظر می‌رسد و در این شرایط تلاش بخش‌خصوصی برای متمرکز شدن به بازار گردشگری چین و روسیه می‌تواند تا حدودی امیدها را به صنعت نیمه جان گردشگری بازگرداند.
بدیهی است که جذب گردشگر از بازارهای جدید اما نیاز به سازوکارهای خاص خود و البته تربیت راهنمایان گردشگری مسلط به زبان‌های جدید و زیرساخت‌ها دارد و لازم است که در این خصوص برنامه‌ریزی مناسبی وجود داشته باشد.