تنبیهی که تنبه دربر ندارد

نادر کریمی‌جونی- حمله دیروز ایالات‌متحده و بریتانیا به تاسیسات یمن، برای هیچ‌کس تعجب‌آور نبود. بسیاری از تحلیلگران، از همان ابتدا که حوثی‌ها به حمایت از فلسطینی‌ها وارد جنگ با اسرائیل شدند و در این‌باره تدابیر و عملیات‌های مختلفی را به اجرا گذاشتند، منتظر وقوع این حملات بودند و با تعجب می‌پرسیدند که این همه محافظه‌کاری و کوتاه آمدن آمریکایی‌ها در قبال اقدامات حوثی‌ها برای چیست و چرا ایالات‌متحده به دفاع از اسرائیل، یمنی‌ها را تنبیه نمی‌کند؟

این واکنش‌های اعتراضی، البته به دستگاه‌های حکومتی ایالات‌متحده نیز کشیده شده بود و به جز نمایندگان کنگره و سنا که هرازگاهی چه در نطق‌های‌شان و چه در مصاحبه‌های خود به این موضوع اعتراض می‌کردند، مقامات دولتی آمریکا هم در قالب هشدار به یمنی‌ها، اعتراض غیرمستقیم خود را نسبت به فعالیت‌های نظامی حوثی‌های یمن ابراز می‌کردند و پیام می‌دادند که بالاخره صبر واشنگتن هم حدی دارد.
تصویب قطعنامه شورای امنیت پس از توقیف نفت‌کش سوئز راجان که اکنون به سنت نیکلاس تغییر نام داده است، نشان داد که صبر ایالات‌متحده به سر رسیده و اکنون وقت تلافی کردن همه اقداماتی است که در طول سه ماه گذشته، اسرائیل و ایالات‌متحده را آزار می‌داده است. به ویژه تصویب این قطعنامه در شورای امنیت ملل متحد، حاوی این پیام راهبردی و مهم بود که با اقدامات تلافی‌جویانه نظامی علیه حوثی‌های یمن، چین و روسیه هم مخالف نیستند. این چراغ سبز، دست واشنگتن و پنتاگون را برای تمهید و تدارک حمله نظامی به یمن باز کرد و به همین دلیل واکنش بلافاصله روس‌ها در اعلام درخواست برای تشکیل نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل متحد، بیشتر اقدامی نمایشی و تاکتیکی است که گمان نمی‌رود نتیجه مشخص و قابل ذکری دربر داشته باشد.
در مقابل، حوثی‌ها از این حملات چندان ناراحت یا هراسان نشده‌اند. همه آنچه امروز به خصوص توسط انگلستان و ایالات‌متحده انجام و طی آن به اهدافی در شهرهای یمن حمله شد، سال‌های پیش توسط نظامیان سعودی علیه همین تاسیسات و انبارها انجام شده بود. بنابراین حملات نظامی بامداد دیروز، اتفاق جدیدی برای حوثی‌ها محسوب نمی‌شود و گمان نمی‌رود که پس از این حملات تغییر مهمی در رفتار حوثی‌ها مشاهده شود. در بدو امر، این اصرار بر حمله به کشتی‌های اسرائیلی و تغییر نیافتن سیاست راهبردی حوثی‌ها از سوی سخنگوی انصارالله اظهار و بر آن تاکید شده است.
ادامه یافتن این سیاست راهبردی به معنای تداوم بی‌ثباتی در منطقه دریای سرخ است، هرچند عربستان سعودی و برخی کشورهای شبه‌جزیره عربستان به این وضع اعتراض کرده‌اند و به ایالات‌متحده و متحدانش هشدار داده‌اند که از ایجاد بحران و تنش در این منطقه پرهیز کند، اما با حمله‌های بیشتر از سوی حوثی‌ها و تداوم ایجاد ناامنی علیه کشتی‌های اسرائیلی احتمالا حمله به یمنی‌ها تداوم پیدا خواهد کرد. در نتیجه ممکن است حوثی‌ها حملات تلافی‌جویانه‌ای علیه نیروهای نظامی آمریکایی و بریتانیایی انجام دهند که همین امر عمق تخاصم و شدت آن را افزایش می‌دهد، اما این تشدید تنش و جنگ، چه نتیجه‌ای دربر خواهد داشت؟ برخی تحلیلگران با اشاره به هشدارهای داده‌شده به جمهوری اسلامی ایران از جانب ایالات‌متحده، در ساعات گذشته احتمال داده‌اند که قدم بعدی و مرحله آتی این حملات، انجام اقداماتی علیه ایران خواهد بود.
روشن است که دامه این جنگ و منازعه‌ای که بخش‌هایی از آن در عراق، دریای سرخ، سوریه و لبنان در جریان است و بخش اعظم آن در سرزمین‌های اشغالی جریان دارد، به ایران کشیده نخواهد شد. ایالات‌متحده، اولا توانایی حمله زمینی به یمن و نابود کردن حوثی‌ها را ندارد و از تجربه ناکام ریاض در اشغال یمن بهره برده است. در عین حال حمله به ایران و باز کردن میدان منازعه با تهران هیچ منفعتی برای ایالات‌متحده ندارد و به لحاظ عقلی، شروع یک منازعه جدید در حالی که پرونده منازعه‌های موازی مفتوح است، فقط هزینه‌های ایالات‌متحده و متحدانش را فزونی می‌بخشد. از این بابت احتمال اندکی وجود دارد که واشنگتن یا لندن یا حتی تل‌آویو اراده و تمایلی برای باز کردن پای ایران به این منازعه داشته باشند و اگرچه آنها همواره این نیروها را نیروهای نیابتی ایران معرفی می‌کنند و توضیح می‌دهند که اگر حمایت تهران از این نیروها قطع شود، حیات آنان نیز به پایان می‌رسد، اما دست‌کم هیچ اراده جدی برای مقابله با ایران یا حمایت‌هایش از این گونه نیروها نزد طرف غربی مشاهده نشده است.
چندان دور از ذهن نیست که در همین هفته‌های پیش‌رو، حوثی‌های یمن برای نمایش توانمندی خود مجددا برای کشتی‌هایی که بار اسرائیل را حمل می‌کنند یا ملیت اسرائیلی دارند، مزاحمت به وجود بیاورند، حتی ممکن است حمله‌های موشکی و پهپادی یمنی‌ها به اسرائیل و سرزمین‌های اشغال‌شده از سر گرفته شود. در این صورت چه گزینه‌ای از سوی اسرائیل یا متحد راهبردی‌اش انتخاب می‌شود؟
قابل انتظار است که تل‌آویو، فعلا برنامه‌ای برای حمله به یمن نداشته باشد. نتانیاهو بارها در مورد حمله صنعا و مقر حکومتی حوثی‌ها هشدار داده و به لحاظ عملیات نظامی اگرچه این حمله گران به نظر می‌رسد، ولی انجام آن امکان‌پذیر است، اما اسرائیل تاکنون انجام این حمله را در دستور کار خود قرار نداده و احتمالا این تصمیم ادامه‌دار خواهد شد. پنتاگون نیز هم‌اکنون با مشکلات ناشی از ضعف و ناکارآمدی لوید آستین وزیر دفاع ایالات‌متحده دست به گریبان است و گمان نمی‌رود کار بیشتری علیه یمنی‌ها انجام دهد. اگر به آمار پاسخ‌های ایالات‌متحده به حمله مستقیم مبارزان عراقی توجه شود، مشاهده می‌شود که تقریبا از هر ۹ حمله، آمریکایی‌ها فقط به یک مورد پاسخ داده‌اند که این طرز پاسخ‌دهی ممکن است در مورد یمنی‌ها نیز تکرار شود. از این بابت احتمالا فعالیت‌های یمنی‌ها در دریای سرخ و علیه خاک یا منافع اسرائیلی ادامه پیدا خواهد کرد و هر‌از‌گاهی نیز آمریکایی‌ها از توان نظامی خود برای تنبیه حوثی‌ها استفاده خواهند کرد.