تنش؛ کارگردان جدید سریال مسکن

احسان نیازمند- بازار مسکن ایران در سال‌های گذشته درگیر رکودی عمیق و مداوم بوده است. این رکود بیشتر به دلایلی نظیر افزایش نرخ تورم، کاهش قدرت خرید مردم، عدم ثبات اقتصادی و عدم عرضه مناسب واحدهای مسکونی نسبت داده شده است. به تازگی یکی از مهم‌ترین عواملی که به شکل‌گیری و تعمیق رکود در بازار مسکن کمک کرده، تاثیرات ناشی از تنش‌های سیاسی و منطقه‌ای است. به ویژه در هفته‌های گذشته، افزایش احتمال دادن پاسخ تلافی‌جویانه اسرائیل، وضعیت بازار مسکن را دستخوش تغییرات بیشتری کرده و بر این رکود افزوده است.
بازار مسکن در تمام جهان و به ویژه ایران همواره تحت تاثیر تصمیمات و تحولات سیاسی بوده و هست. هرگونه تنش در سطح بین‌المللی یا منطقه‌ای که احتمال وقوع بحران‌های سیاسی و امنیتی را افزایش دهد، منجر به نوعی عدم اطمینان در جامعه و بازار مسکن می‌شود و این عدم ‌اطمینان باعث می‌شود مردم تصمیمات خود را درخصوص سرمایه‌گذاری در بازار مسکن به تعویق بیندازند. در حال حاضر نیز با افزایش احتمال وقوع نزاع در خاورمیانه وضعیت بازار مسکن به شکلی جدی تحت تاثیر قرار گرفته است.
کاهش معاملات، افزایش تردید و تغییر رفتار مالکان
میزان معاملات در بازار مسکن طی ماه‌های گذشته به دلیل افزایش تردیدها نسبت به ثبات شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.
بسیاری از متقاضیان مسکن، چه برای خرید و چه برای اجاره، تصمیمات خود را به تعویق انداخته‌اند. این امر باعث شده حجم معاملات در بازار مسکن به شدت کاهش یابد. حتی متقاضیانی که پیش از این به دنبال خرید خانه بودند، اکنون ترجیح می‌دهند منتظر باشند تا ببینند وضعیت سیاسی کشور چگونه پیش خواهد رفت و آیا ثبات نسبی به بازار بازخواهد گشت یا خیر.
علاوه بر کاهش معاملات، رفتار فروشندگان و مالکان نیز دستخوش تغییرات شده است. به طور سنتی، در دوران رکود، مالکان و فروشندگان تمایلی به کاهش قیمت ندارند و ترجیح می‌دهند واحدهای خود را برای دوره‌های طولانی‌تری نگه دارند اما با توجه به شرایط حساس کنونی برخی مالکان به فکر فروش واحدهای مسکونی خود افتاده‌اند. این اقدام ناشی از ترس از آینده نامعلوم و تلاش برای تبدیل دارایی‌های فیزیکی به نقدینگی است. برخی نیز که قبلا واحدهای خود را برای فروش گذاشته بودند، به منظور جذب خریداران بیشتر و تسریع در انجام معاملات، قیمت‌های پیشنهادی خود را کاهش داده‌اند.
تاثیر روانی تنش‌ها بر بازار
یکی دیگر از عوامل مهمی که باید به آن توجه کرد، تاثیر روانی تحولات سیاسی بر بازار مسکن است. بازار مسکن نه‌تنها به عوامل اقتصادی و عرضه و تقاضا وابسته است، بلکه به شدت از جو روانی جامعه تاثیر می‌پذیرد. در شرایطی که تنش‌های سیاست خارجی افزایش می‌یابد، افراد نگران از دست دادن ارزش دارایی‌های خود می‌شوند و تمایل دارند هرچه زودتر دارایی‌های خود را به فروش برسانند یا سرمایه‌های خود را به بازارهای امن‌تری مانند طلا یا ارز انتقال دهند. این نگرانی‌ها به شکل کاهش تقاضا و افزایش عرضه در بازار مسکن نمایان می‌شود.
یکی از انتقادهای جدی که به مدیریت بازار مسکن در ایران وارد است، عدم وجود سیاست‌های حمایتی موثر از سوی دولت برای کاهش تاثیرات منفی سیاسی بر این بازار است. در حالی که در کشورهای پیشرفته، دولت‌ها با ارائه مشوق‌ها و تسهیلات به خریداران و فروشندگان در دوره‌های رکود اقتصادی یا تنش‌های سیاسی سعی در حفظ تعادل بازار دارند، در ایران چنین سیاست‌هایی یا بسیار کم‌اثر بوده یا اصلا اجرایی نشده است. دولت باید با ارائه بسته‌های حمایتی و ایجاد انگیزه برای خریداران و سازندگان مسکن، از تعمیق رکود جلوگیری کند.
بازار مسکن ایران به دلیل تنش‌های سیاسی و به ویژه احتمال فراگیر شدن نزاع در منطقه غرب آسیا، با رکودی عمیق‌تر از گذشته روبه‌رو شده است. کاهش شدید معاملات، تغییر رفتار فروشندگان و مالکان و تاثیرات روانی منفی بر جامعه، همگی نشان‌دهنده شرایط بحرانی بازار مسکن در این دوره است. در چنین شرایطی، نیاز به اقدامات عاجل و موثر از سوی دولت برای کاهش تاثیرات منفی و بازگرداندن تعادل به این بازار حیاتی بیش از پیش احساس می‌شود.
رونق بازار مسکن در استان‌های شمالی

علیرضا محمدی، کارشناس مسکن در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: طبق تجربیاتی که در تاریخ کشورمان داشته‌ایم، رکود مسکن در شرایط نه جنگ نه صلح تشدید شده و قیمت مسکن کاهش می‌یابد. امنیت در تمام سرمایه‌گذاری‌ها به ویژه در بخش مسکن از جایگاه مهمی برخوردار است.
او بیان کرد: طی روزهای گذشته که اخباری مبنی بر احتمال درگیری نظامی به گوش رسید، رکود بازار مسکن عمیق‌تر شد.
بسیاری از سرمایه‌ها به سمت مواردی که در شرایط جنگی نقدشوندگی بهتری دارند مانند طلا و ارز روانه شدند؛ موضوعی که به تعمیق رکود مسکن دامن زد.
محمدی عنوان کرد: طی جنگ هشت ساله با عراق تجربیات مشابهی داشتیم. بر خلاف اینکه بازار مسکن در کلانشهرها راکد می‌شود و قیمت واحدهای مسکونی در شهرهای بزرگ کاهش می‌یابد، املاکی که در مناطق ییلاقی و به ویژه در استان‌های شمالی کشور واقع شده‌اند، با رشد روبه‌رو می‌شوند؛ مناطقی که در شرایط جنگی، مردم برای حفظ جان و امنیت خود به آنجا پناه می‌برند. در چنین شرایطی بازار مسکن در شهرهای شمالی کشور داغ می‌شود.
او اضافه کرد: بررسی‌های میدانی انجام شده طی هفته‌های گذشته در استان‌های شمالی کشور حاکی از آن است که بازار مسکن در آن مناطق رونق گرفته است. بسیاری از مردم به خاطر در امان ماندن از خطرها اقدام به تهیه مسکن در نقاط امن‌تر کشور کرده‌اند.
کارشناس مسکن در ادامه بیان کرد: تحولات بازار مسکن در شرایط رشد تنش از دو عامل اصلی ناشی می‌شود؛ یکی وقوع ناامنی و دیگری فرار سرمایه‌ها به بازارهای موازی.
محمدی تصریح کرد: جایی که امنیت روند نزولی دارد داشتن مسکن هم به درد کسی نمی‌خورد بنابراین به اولویت‌های بعدی افراد منتقل خواهد شد. روانه شدن سرمایه‌ها به سمت طلا و ارز که نقدشوندگی بهتری در شرایط جنگی دارند نیز از عوامل موثر بر بازار مسکن در شرایط خاص هستند. از سویی همواره وقوع جنگ منجر به افزایش قیمت جهانی طلا شده است.
به طور کلی می‌توان گفت، خدای ناکرده در صورت وقوع درگیری نظامی در کشور، بازار مسکن بیش از پیش دچار رکود خواهد شد ولی مناطق ییلاقی و نقاطی از کشور که از امنیت بیشتری برخوردار هستند، دچار افزایش قیمت خواهند شد. همانطور که طی هفته‌های گذشته چنین اتفاقی رخ داده و بازار مسکن در استان‌های شمالی ایران رونق پیدا کرده است.